سوسن صادقی
خبر نگار

رشد 100 درصدی معاملات
روز گذشته در یک نشست خبری یکی از شرکت‌های رمزارزی (صرافی رمزارز نوبیتکس) آمار جالبی درباره رمزارزها در کشورمان منتشر کرد. طبق آمار ارائه شده کاربران رمزارز در کشورمان در این پلتفرم از مرز ۶ میلیون کاربر گذشته است. اطلاعات این پلتفرم رمزارزی نشان می‌دهد که چقدر کاربران ایرانی در حوزه رمزارزها فعال هستند و هرسال آمار تعداد کاربران ایرانی که به حوزه کریپتوکارنسی ورود می‌کنند در حال افزایش است به طوری که فقط در این پلتفرم در یکسال رشد ۲۸ درصدی شاهد بوده‌ایم و این رشد در ماه‌های پایانی سال‌جاری بیشتر رخ داده است به گونه‌ای که رشد جهانی ورود کاربران به حوزه رمزارزها با اینکه بیشتر بوده است اما در کشور ما این رقم افزایشی‌تر بوده است.
آمار معاملات هم نشان می‌دهد که فقط در یک پلتفرم رمزارز، ۶۸ میلیون سفارش منجر به معامله شده و در بازار مالی سال ۲۰۲۳ رشد ۱۰۰ درصدی مشاهده شده است و استقبال کاربران ایرانی حتی بالاتر از میانگین جهانی است.
طبق آمار منتشره همانند سال گذشته مشارکت زنان در پلتفرم صرافی رمزارز افزایش یافته است و رشدی ۲۳ درصدی را نشان می‌دهد. حتی سهم زنان در معاملات رمز ارز هم رشد ۴ درصدی داشته و دارایی این بخش 2 درصد رشد داشته است به طوری که دارایی زنان نسبت به مردان از ۱۵.۴ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۱۷.۳۳ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
آمار میانگین کاربران فعال در پلتفرم رمزارز هم جالب است و عدد زیر ۴۰ سال را نشان می‌دهد و این عدد در جهان زیر ۳۴ سال است. کاربران رمزارز ایرانی ۳۰ تا ۴۰ سال سن دارند و ۲۸ درصد ۴۰ تا ۵۰ ساله‌اند. به طور کلی می‌توان گفت که میانگین سنی کاربران 35.5 سال است و اینکه 51 درصد از کاربران لیسانس و بالاتر هستند و این نشان می‌دهد ورود کاربران به رمزارزها محدود به تحصیلکرده‌ها نیست و افراد زیر لیسانس هم در این بازار سرمایه ورود کرده‌اند.
گزارشی که بانک مرکزی از سپرده‌های بانکی منتشر کرده نشان می‌دهد که استان‌های تهران با 54.17 درصد، اصفهان با 4.94 درصد، خراسان رضوی با 4.18 درصد، فارس با 3.94 درصد و خوزستان با 3.34 درصد در بانک‌ها سرمایه خود را سپرده‌گذاری کرده‌اند و همین موضوع در بازار سرمایه رمزارز هم صدق می‌کند و توزیع جغرافیایی سپرده رمزارزی تهران پیشتاز است. یعنی بیشترین کاربران رمزارز مربوط به تهران است با ۳۳.۳۵ درصد، رتبه‌های بعدی هم به خراسان رضوی ۸۰.۱۶ درصد، اصفهان ۶۰.۹۳ درصد، فارس ۵۰.۹۴ درصد، آذربایجان شرقی ۵.۴۳ درصد و خوزستان ۴.۹۳ درصد  اختصاص دارد. کاربران فعال در پلتفرم‌های رمزارز از سراسر کشور هستند و همان‌طور که پیشتر گفته شد بیشترین مربوط به تهران و کمترین سیستان و بلوچستان است.
به گفته مدیران این پلتفرم رمزارز با گذشت ۱۰ سال از ورود رمزارز به دنیا 580 میلیون نفر دارنده رمزارز هستند و اندازه بازار رمزارز در حال حاضر در ابتدای سال 2024، 2.3 تریلیون دلار است. مردم کشورما به طور بی‌سابقه‌ای از رمزارزها استقبال کرده‌اند و در کل 15 میلیون کاربر در کشورمان دارای رمزارز هستند و برای نخستین بار کشورمان در ارزیابی سال 2023 chanalysis قرار گرفته و رتبه 28 را در این لیست کسب کرده است. 15 کشور برتری را هم که در این لیست قرار دارند هند، نیجریه، ویتنام، امریکا، اوکراین، فیلیپین، اندونزی، پاکستان، برزیل، تایلند، چین، ترکیه، روسیه، انگلستان و آرژانتین تشکیل می‌دهند.

کره جنوبی، پیشتاز تنظیم‌گری
طبق گزارش این پلتفرم رمزارزی، کشورهای جهان مدت‌هاست که تنظیم‌گری در حوزه رمزارزها را انجام داده‌اند. کره جنوبی در سال 2017 این کار را انجام داده است به طوری که قانون خدمات معاملات دارایی مجازی (VASP) را تصویب کرده و یکی از پیشگامان تنظیم قوانین ارزهای دیجیتال در جهان است. این کشور همچنین قانونی را در 2023 برای حمایت از کاربران دارایی‌های دیجیتال تصویب و اجرا کرد.
 امارات در سال 2018 چهارچوب نظارتی ویژه برای توسعه صنعت رمزارزها ارائه کرده است. ترکیه در سال 2021 نخستین پیش‌نویس قانون ارزهای دیجیتال را رونمایی کرده است. این کشور همچنین مرکز نوآوری مالی با هدف توسعه در حوزه بلاکچین را راه‌اندازی کرده است. برزیل در سال 2022 چهارچوب قانونی مقررات و دارایی‌های دیجیتال را اجرا کرده و به موجب این قانون دارایی‌های دیجیتال را مانند دیگر دارایی‌های منقول به رسمیت شناخته است.
این کشور همچنین چهارچوب قانونی مقررات دارایی‌های دیجیتال را اجرا کرد و به موجب این قانون دارایی‌های دیجیتال مانند دیگر دارایی‌های منقول به رسمیت شناخته می‌شوند. فرانسه در ژانویه 2023 تمام دارایی‌های دیجیتال را به رسمیت شناخته است. این درحالی است که اگر به روند فرایند قانونگذاری و تنظیم‌گری در حوزه رمزارزها در کشورمان نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که اقدام‌ها بیشتر محدودکننده حوزه رمزارزها بوده است که از جمله می‌توان به مسدودسازی موقت پلتفرم‌های رمزارز، محدودیت درگاه‌های صرافی، محدودیت در برداشته 72 ساعته، خاموشی دستگاه‌های ماینر، افزایش تعرفه چند برابری برق برای ماینرها و... اشاره کرد. هرچند بعد از آن، نگاه‌ها به این حوزه در حال تغییر است و از جمله این تغییر نگاه و عمل می‌توان به رسمیت شناختن دارایی‌های دیجیتال که وزیر اقتصاد و امور دارایی به آن اذعان کرد اشاره داشت و یا رونمایی از ره نگاشت فین‌تک نام برد(البته این ره نگاشت هم از نظر کارشناسان بیشتر رویکرد محدودیت و شفافیت برای رمزدارایی‌ها بود).
 باید گفت محدودیت راه چاره نیست چون کشور هند هم این راه را رفت و در نهایت مجبور شد از آن عبور کند چون دیگر هیچ نظارتی بر حوزه رمزارزها نداشت. از این جهت قوانین را سریع تغییر داد و با بازبینی آن رمزارزها را به عنوان یک کلاس دارایی به رسمیت شناخت و قوانین سختگیرانه را حذف کرد بنابراین امروز هند در فضایی شفاف‌تر در استفاده و به روزرسانی قوانین موجود خود در مسیر تعامل با رمزارزها به عنوان یک کلاس دارایی تازه قرار دارد. حتی نیجریه هم این مسیر را رفت وقتی با محدودیت‌ها و سختگیری‌ها را مشاهده کرد متوجه شد که نظارت بر بازار را از دست داده است و فعالیت‌های کاربرانش در حوزه رمزارزها زیرزمینی شده و یا روی پلتفرم‌های خارجی رفته است. از این رو با تصویب برخی قوانین سعی در بازگشت در مسیر تعادل دارد.
 کشور ما هم باید مسیر تعامل را در پیش بگیرد تا بتواند  سهم بازار جهانی را به دست آورد و اکوسیستم رمزدارایی که دارای اجزای شبکه و زیرساخت (2 درصد)، تبادل (50 درصد)، دیفای(5 درصد)، کیف پول و نگهداری (2 درصد)، استخراج (40 درصد) و پرداخت (صفر درصد) است با شفافیت تمام در مسیر تعامل پیش برود و حداقل در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشد.

برش

افزایش 34 درصدی کاربران رمزارز ایرانی

در دنیا در سال ۲۰۲۳ کاربران رمزارز ۸ درصد رشد داشته اما در کشور ما در سال 1402، ۳۴ درصد رشد را شاهد بوده‌ایم. این آمار نشان از فراگیرشدن رمزارزها در کشور ما دارد و توازن در سن و جنس و جغرافیا هم ایجاد شده است که نشان از بلوغ رمزارزها در کشور ما و فراگیر شدن آن دارد و این نشان از اعتمادکاربران به پلتفرم‌های رمزارز داخلی است که می‌تواند کشور را از پلتفرم‌های خارجی بی‌نیاز کند.
امیرحسین راد مدیرعامل این پلتفرم رمزارز در نشست خبری خود که روز گذشته برگزار شد، گفت: با فراگیر شدن رمزارزها در کشور دیگر نمی‌توان این بازار سرمایه را نادیده گرفت و باید آن را پذیرفت چرا که حتی بازار سنتی و فیزیکی کشور هم این سرمایه را پذیرفته است و سیاستگذاران باید فضا را با قانونگذاری درست برای این بازار باز بگذارند.
به گفته وی با اینکه حاکمیت بخشی از حوزه رمزارز (استخراج رمزارز) را به رسمیت شناخته است اما به سایر بخش‌های آن با دیده شک و تردید می‌نگرد و فرصت از دست می‌رود چرا که اگر روزی سهم ما ازاستخراج بیت کوین در جهان 10 درصد بود هم‌اکنون این عدد در حال کاهش است.
راد به مقایسه نگاه تنظیم‌گری حاکمیت‌ کشورهای همسایه به بحث رمزارز اشاره کرد و گفت: امارات توانسته با تصویب قوانین خود را به عنوان هاب منطقه و حتی جهان در حوزه رمزارز معرفی کند و در این راستا منطقه ویژه اقتصادی کریپتو را در راک (رأس الخیمه) افتتاح کرده است. ترکیه که از نظر اقتصادی (میزان تورم) و جمعیتی مانند کشورماست، این همسایه سیاست‌های حمایتی خوبی را در پیش گرفته است و به خوبی از پلتفرم‌های رمزارز در کشورش حمایت می‌کند تا بیشترین سهم بازار را داشته باشد ولی در کشور ما با نگاه کنونی و حرکت لاک پشتی نتوانسته‌ایم از این فرصت‌ها استفاده کنیم. از این رو باید حاکمیت و بخش تنظیم‌گری و قانونگذاری به کار خود سرعت ببخشند.
به اعتقاد وی حاکمیت باید سیاست شفاف و توسعه‌گرانه را در بخش قوانین و سیاستگذاری‌ها در پیش بگیرد تا نتایج خوبی را در اقتصاد دیجیتال کشور در حوزه رمزارزها رقم بزنیم. ما هم می‌توانیم با سرعت بخشیدن به تنظیم‌گری در حوزه رمزارزها سهمی از این اقتصاد آینده جهان داشته باشیم و اشتغالزایی را در این حوزه برای نخبگان خود فراهم آوریم. از این رو باید از پلتفرم‌ها برای توسعه کسب و کارها حمایت شود و بتوانیم سرمایه‌ها را در فضای امن‌تر نگهداری کنیم. البته بانک مرکزی هم تنظیم‌گری در قالب سندباکس (محیط آزمون تنظیم‌گری) را آغاز کرده است و امیدواریم این کار زودتر به نتیجه برسد.