وصال روحانی
روزنامه‌نگار

 
امروز (سه‌شنبه 15 اسفندماه) یک روز پس از آنکه دیوان عالی امریکا صلاحیت دونالد ترامپ برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری 2024 این کشور در همه ایالت ها را تأیید کرد، در ادامه انتخابات درون حزبی امریکا رأی‌گیری در 15 ایالت این کشور انجام می‌گیرد. چنین روزی را از دیرباز در فرهنگ سیاسی و سنن انتخاباتی امریکا «سه‌شنبه بزرگ» یا «سه‌شنبه فوق‌العاده» نامیده‌اند، زیرا آرای مأخوذه در 15 ایالت این کشور سهم بسیار زیادی در ترسیم سیمای سیاستمداری دارد که می‌کوشد نفر اول حزبش شناخته شود و به تبع آن نماینده حزب خود در انتخابات نهایی ریاست جمهوری امریکا باشد. انتخاباتی که دوره بعدی (2024) آن هشت ماه بعد (در اواسط آبان ماه 1403) برگزار خواهد شد.
 15 ایالتی که آرای آنها در انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان و همچنین حزب دموکرات، امروز سه‌شنبه به صندوق‌ها ریخته می‌شود، عبارتند از: آلاباما، آلاسکا، آرکانزاس، کالیفرنیا، کلرادو، مین، ماساچوست، مینه‌سوتا، کارولینای‌شمالی، اوکلاهما، تنسی، تگزاس، یوتا، ورمونت و ویرجینیا. این ایالات براساس مساحت، جمعیت، پیشینه سیاسی و ظرفیت اجتماعی، هر یک آرای الکترال متفاوتی دارند که آن را «دلیگیت» می‌نامند و فرد برنده در هر یک از این ایالات در صورت پیروزی آرای الکترالی را می‌گیرد که برای آن ایالت تعریف و در نظر گرفته شده است. در انتخابات درون‌حزبی امروز جمهوری‌خواهان حداکثر 874 دلیگیت در دسترس رقابت‌کنندگان است که معادل 36 درصد از کل آرای الکترال در تمامی بازه زمانی برگزاری انتخابات می‌شود. برای اینکه یک عضو حزب جمهوری‌خواه به فتح انتخابات این حزب نائل آید، کسب حداقل یک‌هزار و 215 دلیگیت از 2 هزار و 429 دلیگیت موجود الزامی است. امروز انتخابات درون‌حزبی دموکرات‌ها هم در این 15 ایالت برگزار می‌شود و از 3 هزار 979 دلیگیت کلی موجود در این رقابت، سرنوشت یک‌هزار و 439تای آن در «سه‌شنبه فوق‌العاده» مشخص می‌شود. البته در پایان رقابت‌های درون‌ایالتی، یک کنوانسیون نهایی نیز طی خردادماه سال آتی در هر دو حزب مزبور برپا می‌شود و آنجا در مورد اعلام پیروزی فرد دارای بیشترین دلیگیت‌ها، تصمیم‌گیری نهایی و اسامی برنده‌ها اعلام می‌شود.
 
هیلی در پایتخت سیاسی پیروز شد اما...
به ‌نظر می‌رسد دموکرات‌ها به‌رغم همه ضعف‌های جسمانی و لغزش‌های سیاسی «جو بایدن» طی 3 سال و 2 ماه زمامداری او بر سر معرفی مجدد وی به عنوان سرگروه حزب‌شان به یک اجماع اجباری رسیده باشند و انتخابات درون‌‌حزبی آنها بیشتر فرمالیته به ‌نظر می‌رسد.
به گزارش «الجزیره»، در حزب جمهوری‌خواه هم که اوضاع ظاهراً یک‌طرفه نیست دونالد ترامپ چنان بر تک‌رقیب باقیمانده‌اش (نیکی هیلی سفیر سابق امریکا در سازمان ملل) سایه انداخته که در صورت فتح تعداد زیادی از ایالات در روز سه‌شنبه، می‌تواند کار را تقریباً تمام و هیلی را از ادامه رقابت ناامید کند. البته هیلی روز دوشنبه در انتخابات درون‌حزبی در «واشینگتن دی‌سی» برنده شد و در این راه 9/62 درصد آرای مردمی را به خود اختصاص داد و ترامپ روی 2/33 درصد توقف کرد. اما این اولین پیروزی هیلی پس از شکست‌های سنگین قبلی وی مقابل ترامپ در انتخابات درون‌حزبی 8 ایالت دیگر بود که پیش از ایستگاه واشینگتن برگزار شده بودند و کمک چندانی به این سیاستمدار پرسابقه نکرد. البته اطرافیان هیلی کوشیدند تا این پیروزی را بزرگ جلوه دهند. اولیویا پرز کوباس سخنگوی او در این ارتباط گفت: «هیلی هنوز در صحنه حاضر است و این ترامپ بود که روز دوشنبه به خاطر خرابکاری‌های قبلی‌اش در پایتخت سیاسی امریکا مغلوب شد. پس از حمله مسلحانه هواداران ترامپ به کاپیتول هیل (ساختمان کنگره امریکا) در ژانویه 2021 بدون پشتیبان بودن او در واشینگتن عارضه‌ای به‌حق و کاملاً بدیهی است.
 
پیشتازی مرد محبوب افراطی‌ها
حزب جمهوری‌خواه مدعی شده است؛ این اولین باری است که یک زن (هیلی) یکی از انتخابات داخلی این حزب و یکی از ایستگاه‌های 51 گانه‌اش در راه رسیدن به رقابت نهایی ریاست جمهوری را فتح می‌کند و این موفقیت اهمیت ویژه‌ای دارد، اما واقعیت مهم‌تر این است که ترامپ در رقابت امروز در 15 ایالت دیگر امریکا صاحب جای پایی بسیار محکم‌تر از هیلی به نظر می‌رسد و پیروزی او حتی در 13 ایالت از 15 ایالت مورد بحث، یک احتمال با درصد بالا جلوه می‌کند. به گزارش رویترز، در صورت تحقق این امر، ادامه دادن به رقابت از سوی هیلی فقط یک پز سیاسی بی‌فایده خواهد بود و شکست قاطعانه وی را فزون‌تر از گذشته در معرض تماشای عموم خواهد گذاشت. ترامپ به طرز محسوسی بین اکثر سفیدپوستان طبقه متوسط و دارای مدارک تحصیلی پایین پرطرفدار است و افکار پوپولیستی و رویکردهای مهاجرستیزانه وی باب طبع این طبقه از مردم امریکاست که البته بیش از 70 درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. در انتخابات روز سه‌شنبه امریکا اکثریت با ایالاتی است که اوصاف مورد بحث را دارند و گمان می‌کنند که با به قدرت رسیدن مجدد ترامپ، وی خواسته‌های اکثریت سفیدپوست‌ و ملی‌گرای این کشور را بیشتر از بایدن تأمین خواهد کرد که درگیر با دهه‌ها چالش داخلی و خارجی است و از هر سو تحت انتقاد است و سیاست‌های دوگانه‌اش در قبال جنگ غزه و بحران اوکراین وجهه سیاسی او را محو کرده است. با اوصاف فوق ترامپ می‌تواند امروز خیز بلندی به سوی پیروزی نهایی‌اش در انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان بردارد و اگر هیلی باخت‌های خردکننده تازه‌ای را متحمل شود، حتی تک پیروزی‌های احتمالی او در ایالات باقیمانده نیز وی را نجات نخواهد داد.
 
فقط یکی دو هفته دیگر  طول می‌کشد؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد نگاه خوشبینانه ترامپ به شرایط موجود بدون دلیل نیست؛ او در ایالات کلیدی کالیفرنیا و تگزاس که آرای الکترال فراوانی دارند، به وضوح از هیلی پیش است و پایگاه مردمی او در آلاباما، مین و مینه‌سوتا نیز قوی‌تر از هیلی است و اوضاع برای هیلی در 10 ایالت دیگری هم که امروز، مردم آرای خود را درخصوص نامزدهای حزب جمهوری‌خواه می‌دهند، به نفع این زن کم اقبال نیست. به گزارش «یو.اس.ای تودی»، مردم این ایالات نیز، سیاست‌های نوجوانانه اما افراطی ترامپ را بر روش‌های سنتی هیلی که برخاسته از کهنه سیاستمدار بودن وی است، ارجح می‌دارند. این ‌چنین است که در جدیدترین نظرسنجی امتحانی از طیف‌های مختلف و صنف‌های متعدد در این 15 ایالت، برتری آرای ترامپ کاملاً محسوس بوده و پیروزی او، احتمال قریب به یقین به حساب آمده است. تصور می‌شود که امروز ترامپ حداقل 773 دلیگیت تازه را کسب کند و طی یکی دو هفته آینده آرای الکترال باقیمانده برای تمام کردن کار را نیز به حساب خود واریز کند.
رقابت بدخیمی که مردم آن را نمی‌خواهند
ترامپ آرای برتر را در هر 8 ایالت قبلی که قبل از واشینگن دی‌سی در آنها رأی‌گیری صورت گرفته بود، کسب کرده و میان این ایالات ایوا، نیوهمپشایر، نوادا، ویرجین ایلندز، کارولینای‌جنوبی و میشیگان هم جای داشتند. برپایه آن برتری‌های تحقق‌یافته و توفیق‌های محتمل امروز، ترامپ 77 ساله به کرات به هیلی توصیه کرده که با قبول شکست و پرهیز از ادامه یک رقابت بی‌حاصل دست او را برای شروع تدارک نبرد نهایی‌اش با جو بایدن بر سر تملک مجدد کاخ سفید هر چه زودتر باز بگذارد. این درحالی است که به گزارش آسوشیتدپرس، بسیاری از مردم امریکا در نظرسنجی‌ها گفته‌اند: از دیدن رقابت مجدد بایدن و ترامپ در انتخابات نهایی استقبال نمی‌کنند زیرا در مرتبه قبلی (سال 2020) این رقابت بیش از حد بدخیم شد و به برخوردهای تند و افراطی انجامید و کشور را توسط هواداران لجام‌‌گسیخته ترامپ به هرج و مرج کشاند. هیلی در هفته‌های اخیر درخواست‌های پرتعداد ترامپ را برای کنار کشیدن از رقابت، نادیده گرفته و همچنان درحال برگزاری کمپین‌های انتخاباتی خود در ایالات مختلف امریکا و سفر به آن مناطق و سخنرانی برای مردم به قصد جلب هرچه بیشتر آرای آنهاست. با این حال اگر همان نتایج یک‌طرفه به سود ترامپ در روز سه‌شنبه رقم بخورد که تحلیلگران سیاسی توقع آن را دارند، بسیار بعید است که هیلی سلاح‌های سیاسی‌اش را زمین نگذارد و صحنه را ترک نکند. هیلی که پیشینه فرمانداری ایالت کارولینای‌جنوبی امریکا را هم دارد، پس از کنار کشیدن سایر رقبای ترامپ در پایان همان هفته نخست رقابت‌های درون‌حزبی، تنها عضو باقیمانده حزب جمهوری‌خواه به حساب می‌آید که هنوز در صحنه مانده و منتظر برگزاری رویدادهای روز «سه‌شنبه فوق‌العاده» است.
 
انتخاباتی به سبک روس‌ها؟!
با وجود حساب کردن تیم انتخاباتی جو بایدن روی انبوه آرای اقلیت‌های قومی ساکن امریکا شامل لاتین‌تبارها و سیاهپوستان، به گزارش واشینگتن پست؛ آنها تا امروز اشتیاقی به حضور گسترده در انتخابات ریاست جمهوری امریکا نشان نداده‌اند و این نیز به سود ترامپ است که تک پایگاه‌های «ذاتاً طرفدار دموکرات‌ها» را منفعل و غیرفعال می‌یابد. با این حال هیلی ستاد انتخاباتی‌اش را در ایالت جورجیا واقع در جنوب امریکا که اکثر ساکنان آن سیاهپوست هستند، باز نگه داشته و این همان جایی است که فقط یک هفته بعد از وقایع روز «سه‌شنبه برتر» انتخابات درون‌حزبی در آن برگزار می‌شود. اینکه هیلی پس از اتفاقات امروز در قامت یک شکست‌خورده تمام‌عیار به ایستگاه جورجیا پای می‌گذارد یا یک نماینده «همچنان دارای شانس»، مقوله دیگری است. این درحالی است که هیلی در سخنرانی‌هایش چند بار انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان را به سبب وضعیت یک‌طرفه آن و برتری بی‌چون و چرای ترامپ رویدادی یک وجهی و روسیه‌مآبانه نامیده است و با پیروزی‌های مکرر و قابل پیش‌بینی ولادیمیر پوتین در روسیه قیاس کرده و مدعی شده که مغلوب این موج شدید نخواهد شد.