طبق جدیدترین آمار وزارت راه و شهرسازی تا بهمن امسال دو میلیون و 244 هزار واحد نهضت ملی مسکن در کشور در حال ساخت است که این واحدها به‌صورت انبوه‌سازی یا خودمالکی است. آمار ساخت و سازها نشان می‌دهد از این تعداد مسکن ۶۶۴ هزار واحد به‌صورت انبوه‌سازی است و بنابراین حدود سه چهارم واحدها توسط خود مردم ساخته می‌شود. در واحدهای خود مالکی نهضت ملی مسکن، زمین یا تسهیلات آن توسط دولت تأمین شده است.
بنابراین گزارش، برنامه دولت این است که تا پایان امسال یک میلیون متقاضی نهضت ملی مسکن در شهرها و روستاها زمین دریافت کنند و این تعداد تا سال ۱۴۰۴ به دو میلیون نفر برسد یعنی نصف واحدهای نهضت ملی مسکن به‌صورت واگذاری زمین و شخصی‌سازی خواهد بود. مهم‌ترین طرح واگذاری زمین مربوط به روستاها است که متقاضیان ساکن در روستاها که مسکن ندارند یا متقاضیانی که قصد مهاجرت از شهر به روستا را دارند، زمین دریافت می‌کنند. در این طرح ۵۰۰ هزار نفر تا پایان امسال زمین می‌گیرند. این طرح در استان‌هایی که ظرفیت روستاهای واقع در آنجا برای تأمین زمین خالی است، شروع شده است. علاوه بر روستاها، ۵۰۰ هزار متقاضی شهری نیز تا پایان امسال زمین دریافت می‌کنند. علاوه بر زمین، تسهیلات شهری و روستایی ساخت بر اساس برنامه نهضت ملی مسکن به دریافت کنندگان زمین پرداخت می‌شود. از طرح‌های مهم واگذاری زمین شهری، واگذاری زمین به‌صورت اجاره ۹۹ ساله است. سهمیه استان‌ها برای واگذاری زمین به ۵۰۰ هزار متقاضی شهری نهضت ملی مسکن تعیین شده و این تعداد تا پایان سال زمین دریافت می‌کنند.
 ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: طبق برنامه‌ریزی‌ای که صورت گرفته و در راستای مهاجرت معکوس، برنامه‌ریزی برای واگذاری اراضی در روستاها در دستور کار قرار گرفته است به طوری که اگر متقاضیان در روستاها ساکن شوند، زمین رایگان در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
نوروزی گفت: زمین رایگان با اجاره ٩٩ ساله در اختیار افرادی قرار خواهد گرفت که در روستاها ساکن شوند. بدین ترتیب تا پایان دولت به ٢ میلیون متقاضی در شهرها و روستاها زمین داده می‌شود.
او با اشاره به طرح خود مالکین شهری و کلید به کلید در مناطق حاشیه کلانشهرها گفت: طرح کلید به کلید در قالب طرح نوسازی مسکن در حال اجرا است به طوری که متقاضیان در قالب این طرح واحد مسکونی فرسوده خود را تحویل داده و واحد نو تحویل خواهند گرفت.
بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، در نهضت ملی مسکن تا کنون ۵۰ هزار هکتار زمین آماده‌سازی شده و بخشی از آن برای ساخت ۴ میلیون مسکن، به این طرح واگذار شده است.
همچنین ارسلان مالکی مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن در خصوص زمین تأمین شده نهضت ملی مسکن گفت: در مسکن مهر دولت‌های قبل در مجموع ۵۹۰ هزار واحد تحویل شده که زمینی حدود ۸ هزار هکتار به آن تخصیص یافته بود. تا به امروز ۴۰ هزار هکتار اراضی تهیه کرده‌ایم که حدود ۸ برابر مسکن مهر است.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: طبق قانون، امکان تهیه اراضی با مشارکت دستگاه‌هایی که زمین دارند فراهم شده و تا به امروز وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی در قالب طرح نهضت ملی مسکن همکاری خوبی داشته‌اند.
واگذاری زمین در کشور علاوه بر نهضت ملی مسکن در طرح جوانی جمعیت نیز اجرا می‌شود. به گفته مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، ارزش زمین‌های واگذار شده به مردم در قالب جوانی جمعیت ۷۰ هزار میلیارد تومان است و از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در قالب طرح نهضت ملی مسکن به ۷۰ هزار متقاضی اختصاص یافته است.

برش

پروسه واگذاری زمین در قالب نهضت ملی مسکن
نوسازی بافت فرسوده نیز بخشی از برنامه نهضت ملی مسکن است که در این برنامه، مسکن به‌صورت خودمالکی ساخته می‌شود. در این برنامه صاحبان مسکن فرسوده با دریافت تسهیلات نهضت ملی مسکن می‌توانند واحد خود را نوسازی و واحدهای جدید بسازند. طرح کلید به کلید نیز بخشی از این برنامه است که بر اساس آن کسانی که تمایل دارند می‌توانند با واگذاری واحد فرسوده خود، یک واحد نوساز دریافت کنند.
تاکنون یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکن ناپایدار در بافت‌های فرسوده کشور شناسایی شده است. در خصوص پیشرفت نوسازی در قالب نهضت ملی مسکن، محمد آیینی معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: تا امروز در دولت سیزدهم تعداد پروانه‌هایی که برای بافت‌های فرسوده صادر شده بیش از ۲۲۶ هزار فقره بوده که تا پایان سال به ۲۴۰ هزار واحد خواهد رسید. همچنین تاکنون ۸۰ هزار واحد از آنها به بهره‌برداری رسیده و ۵۷ هزار واحد نیز به مردم واگذار شده است.
آیینی خاطرنشان‌ کرد: ۱۵ درصد از برنامه نهضت ملی مسکن در بافت‌های فرسوده دیده شده است که درصد تحقق این بخش به بالای ۶۰ درصد رسیده و یکی از بخش‌های پیشران نهضت ملی مسکن محسوب می‌شود.
وی با اشاره به ارائه مشوق به مالکان بافت‌های فرسوده گفت: شورای عالی معماری و شهرسازی اجازه داد که ساختمان‌ها دارای درب اضافی، پارکینگ مزاحم و پارکینگ روباز باشند و در جاهایی که این امکان میسر نیست، مقرر شد در جای دیگر برایشان جبران شود. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران اضافه‌ کرد: همچنین مقرر شد تراس و بالکن در بافت‌های فرسوده به‌عنوان تراکم محسوب نشود که همین نکته ساده بسیاری از موانع و مشکلات را برطرف کرد.  وی ادامه‌ داد: مهمتر از همه این‌ها، با شرایط خاصی اجازه داده می‌شود که طبقه‌ای اضافی در ساختمان ساخته شود تا کار اقتصادی شود، همچنین در برخی ساختمان‌ها با احتساب معبر و غیره، ساخت ۲ طبقه اضافه اجازه داده می‌شود. وی اظهار داشت: قانونگذار اجازه داد در جاهایی که دولت زمین یا واحد مسکونی داشته باشد، آن زمین یا مسکن با ۴۰ درصد تخفیف در اختیار مردم قرار بگیرد. معاون وزیر راه و شهرسازی بیان‌ داشت: در کشور حدود ۷۰۰ شهر دارای بافت فرسوده مصوب هستند و تا امروز نزدیک به ۳۵۰ شهر این مصوبه را اجرایی کرده‌اند. با این حال، هر کجا بسته ۱۹‌بندی یاد شده اجرایی شده است، شاهد جهش در موضوع نوسازی هستیم.