با عناوین پارس، سهند، راه ابریشم و خاوران
چهار جشنواره منطقه‌ای تئاتر کشور کلید خورد
زهرا شایان فر
خبرنگار
با نگاه به تاریخ دهه‌های اخیر تئاتر در کشورمان، این نتیجه حاصل می‌شود که برگزاری جشنواره‌های تئاتر، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تئاتری در شهرستان‌های ایران است. گرچه به طور متناوب مورد نقد فعالان این عرصه قرار گرفته و منتقدان آن را با شکل‌گیری روند متعارف اجرای عمومی و قرار گرفتن تئاتر در سبد فرهنگی خانوار در تضاد می‌بینند، اما هنرمندان تئاتر در شهرها و استان‌های کشور به واسطه کمبود امکانات و زیرساخت‌های نمایشی، از آن استقبال می‌کنند.
یکی از جشنواره‌هایی که با توجه بیشتر به جشنواره‌های تئاتر استانی فجر و راه یافتن مستقیم برگزیدگان به این رویداد هنری از جدول برگزاری جشنواره‌ها حذف شده و سال گذشته مجدداً احیا شد، جشنواره تئاتر منطقه‌ای کشور بود.
آذرماه 1402 با حمایت مستقیم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، چهار منطقه برگزاری این دوره از جشنواره تئاتر منطقه‌ای تعریف شد و استان‌های آذربایجان شرقی، سمنان، خراسان رضوی و فارس میزبان آثار نمایشی برتر از 32 جشنواره استانی شدند تا در نهایت برگزیدگان جشنواره‌های منطقه‌ای به چهل و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر راه پیدا کنند.
با فاصله‌ای اندک از تأکید وزیر و تأمین بودجه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیران هر منطقه معرفی شدند و برگزاری بیست و هشتمین دوره این جشنواره‌ها شکل اجرایی گرفت.
جشنواره‌های پارس، خاوران، جاده ابریشم و سهند عنوان‌های رسمی جشنواره‌های تئاتر منطقه‌ای معرفی شدند که به ترتیب در جشنواره پارس(استان فارس) با دبیری حمیدرضا قانعی، جشنواره خاوران(خراسان رضوی) با دبیری محمد حسین‌زاده عیش‌آبادی، جشنواره جاده ابریشم (استان سمنان) با دبیری فرشید فلاح‌زاده لاله‌زاری و جشنواره سهند (استان آذربایجان شرقی) با دبیری سید محمدحسین بلاغی‌مبین برگزار می‌شوند.
تئاتر خیابانی در جشنواره فجر
اولین اتفاق مهم در برگزاری این رویداد را باید توجه ویژه به تئاتر خیابانی ارزیابی کرد. تئاتر خیابانی به‌دلیل ویژگی‌های خاص اجرایی و بی‌نیازی از زیرساخت‌های تئاتری تعریف شده، یکی از انواع اجرایی است که از دهه 90 مورد استقبال هنرمندان و برگزارکنندگان رویدادهای فرهنگی و هنری کشور قرار گرفته و از خصلت ارتباط مستقیم با عموم مردم به خوبی بهره برده است. افزودن بخش تئاترخیابانی به جشنواره‌های منطقه‌ای، نشان رشد و گسترش این گونه اجرایی در کل کشور است.
جشنواره پارس با میزبانی شیراز اولین جشنواره‌ای است که از 5 تا 8 دی ماه با حضور 33 گروه نمایشی و 400 هنرمند از استان‌های سمنان، قم، کرمان جنوب، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، هرمزگان، خوزستان و یزد برگزار می‌شود که 17 گروه صحنه‌ای و 16 گروه خیابانی طی 4 روز به اجرای برنامه می‌پردازند.
قانعی دبیر این رویداد، انتخاب اماکن گردشگری شیراز همچون ارگ کریم خان زند، گذر حافظیه، گذر وکیل و دروازه قرآن را به‌عنوان مکان‌هایی برای اجرای میدان‌گاه‌های تئاتر خیابانی، یکی از اهداف ثانویه برگزاری جشنواره در جذب گردشگر عنوان کرده و در بخشی از نشست خبری‌اش بیان می‌کند که با حضور تصمیم‌گیرندگان ملی در جشنواره پارس توجهات به بخش زیرساخت هنرهای نمایشی معطوف می‌شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز خبر از استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و تعامل و مشارکت دستگاه‌های اجرایی دیگر استان در برگزاری این رویداد می‌دهد.
چه سالن هایی میزبان جشنواره اند؟
پنج سالن استاد لایق، حافظ، فقیهی، هودی و هنر شهر آفتاب میزبان اجراهای صحنه‌ای و گذر حافظ، دروازه قرآن، گذر گردشگری زندیه پیرامون محوطه بازار و مسجد وکیل و یک اجرا در سالن استاد بخشی‌زاده در ساختمان شماره ۲ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس از مکان‌های اجرای نمایش خیابانی معرفی شده‌اند.
داوران صحنه‌ای، محمد نجاری (مدرس دانشگاه، معاون نوآوری و توسعه فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، اصغر خلیلی (نویسنده، طراح، کارگردان و مدرس دانشگاه) و ابوالفضل همراه (نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر) و داوران بخش خیابانی محمود فرهنگ (کارگردان تئاتر، مدیر کانون نمایش‌های دینی و دبیر جشنواره صاحبدلان)، شاهد پیوند (کارگردان و پژوهشگر تئاتر) و جلال‌الدین حدپور سراج (نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر) خواهند بود.
شهر مشهد نیز میزبان جشنواره منطقه‌ای خاوران، از 10 تا 13 دی ماه است که میزبان 38 گروه از استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، گلستان، آذربایجان شرقی و مازندران خواهد شد. در این جشنواره نیز 21 نمایش صحنه‌ای و 17 نمایش خیابانی حضور خواهند داشت.
شهر سمنان میزبان جشنواره منطقه‌ای راه ابریشم از 14 تا 17 دی ماه است که میزبان 29 گروه نمایشی از استان‌های لرستان، کرمانشاه، ایلام، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، البرز و فارس می‌شود. 11 نمایش خیابانی و 18 نمایش صحنه‌ای در این جشنواره به رقابت می‌پردازند.
جشنواره سهند، آخرین جشنواره منطقه‌ای با میزبانی تبریز از 17 تا 20 دی ماه برگزار خواهد شد . 28 گروه از استان‌های زنجان، کردستان، آذربایجان غربی، اردبیل، قزوین، همدان، خراسان رضوی و گیلان در این جشنواره حضور خواهند داشت که شامل 18 نمایش صحنه‌ای و 10 نمایش خیابانی می‌شود.