قرارداد 400 میلیون دلاری صدور خدمات فنی مهندسی به ترکمنستان
این قرارداد در قالب احداث جاده مرزی بین دو کشور ایران و ترکمنستان توسط شرکت‌های ایرانی، پس از 10 سال وقفه، امضا شد
طبق هدف‌گذاری در راهبرد توسعه دیپلماسی اقتصادی، عبور کالای ترانزیتی از قلمرو ایران برای کوتاه‌مدت 20 میلیون تن، میان‌مدت 50 میلیون تن و در بلندمدت 100 میلیون تن، برنامه‌ریزی شده است. برای دستیابی به این هدف، احداث کریدورهای جدید، از سرگیری فعالیت کردیدورهای غیرفعال، تکمیل کریدورهای جاده‌ای، ریلی و تجهیز بنادر و ناوگان حمل و نقل در دستور کار سیستم‌های اقتصادی و بین‌المللی دولت قرار دارد. بیشترین تبادلات ترانزیتی از کریدور شمال-جنوب انجام می‌شود. بنابراین توسعه همه‌جانبه و تکمیل این کریدور ژئوپولیتیک، زمینه‌ساز اصلی دستیابی به برنامه ترانزیت 100 میلیون تنی است. شاخه‌های مختلفی از مسیرهای ریلی و جاده‌ای در حال اتصال به کریدور شمال-جنوب است.
این کریدورها تا مرزهای کشور در محورهای شمالی-جنوبی و شرقی-غربی امتداد دارند. در دو سال گذشته با توجه به برنامه ترانزیت کالاهای روسیه و چین از ایران به مقصد اروپا و کشورهای جنوب، در سمت شمال شرق کشور، کریدورهای ریلی و جاده‌ای با کشورهای ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان راه‌اندازی و یا کریدورهای غیرفعال دوباره فعال شده است.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در رابطه با گذرگاه‌های مرزی در هفدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکمنستان در عشق‌آباد، از قرارداد احداث جاده به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار از مرز ایران در مسیر بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان خبر داد. در قالب این قراداد، احداث این گذرگاه مرزی توسط شرکت‌های ایران و با صدور خدمات فنی و مهندسی به ارزش 400 میلیون دلار اجرا می‌شود.
تهاتر گاز
وزیر راه و شهرسازی درباره برگزاری کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکمنستان اظهار داشت: با ترکمنستان مرز خاکی طولانی داریم و سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان هم‌مرز با این کشور هستند که یکی از محورهای اساسی مذاکرات در هفدهمین کمیسیون مشترک، بحث بازارچه‌های مرزی است. محور دوم مذاکرات تهاتر گاز بین دو کشور است که در گذشته وجود داشته، اما به دلیل مسائل مختلف متوقف شده بود که امیدواریم در این اجلاس بتوانیم آن را به سرانجام خوبی برسانیم.
بذرپاش بیان کرد: تبادل برق بین ایران و ترکمنستان موضوع دیگری است که در سفر رئیس‌جمهور کشورمان به ترکمنستان، مذاکرات خوبی انجام شده بود و امیدواریم در این کمیسیون مشترک موضوع تبادل برق را که در قالب سند همکاری در حال انجام است، نهایی کنیم. وزیر راه و شهرسازی گفت: محور دیگر مذاکرات در حوزه جاده‌ای و حمل و نقل ریلی است که هم در حوزه تعرفه و هم سهولت تردد در دستور کار قرار دارد. در بخش ترانزیت از طریق عبور قطار از مرز سرخس اتفاقات خوبی خواهد افتاد. سه سند همکاری در حوزه گاز، برق و جاده‌ای و یک یادداشت تفاهم نیز در خصوص تمامی فعالیت‌های مشترک دو کشور امضا خواهد شد. وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اینکه معتقدیم ترکمنستان به آب‌های آزاد دسترسی دارد، گفت: جمهوری اسلامی ایران تسهیلات خاصی برای دسترسی همسایگان به آب‌های آزاد فراهم کرده است.
بذرپاش بیان کرد: طبق هدف‌گذاری انجام شده برای کوتاه‌مدت بایستی 20 میلیون تن ترانزیت از قلمرو ایران جابه‌جا شود. در میان‌مدت این عدد باید به 50 میلیون تن و در بلندمدت به 100 میلیون تن افزایش یابد. در این هدف‌گذاری نقش ترکمنستان در کریدورهای شمال- جنوب و شرق -غرب قابل پیگیری است.
بذرپاش بر لزوم همکاری برای حذف عوارض حمل و نقل ترانزیت بین ایران و ترکمنستان تأکید کرد و گفت: بایستی خدمات فنی مهندسی به خصوص در حوزه حمل و نقل و انرژی را با تعیین یک سازکار بین دو کشور افزایش دهیم.
افزایش ظرفیت کریدور شمال-جنوب
خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی نیز در حاشیه سفر وزیر راه و شهرسازی به کشور ترکمنستان با یادآوری اینکه یکی از رویکردهای دولت سیزدهم برقراری ارتباط بهتر و مناسب‌تر با کشورهای همسایه است، اظهار کرد: در این رویکرد، حمل و نقل و ترانزیت اهمیت بیشتری داشته است. وی تصریح کرد: ترکمنستان یکی از کشورهای همسایه ایران در شمال است که اتفاقاً کریدورهای شمال-جنوب ریلی کشورمان در دو مسیر به این کشور منتهی می‌شود؛ یعنی سرخس و اینچه برون. ترکمنستان فعلاً تنها مسیر ریلی کشورهای همسایه از جنوب به شمال و ارتباط ریلی به چین و روسیه است.
معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه با یادآوری اینکه هم‌اکنون ترانزیت از شمال به سمت بندرعباس یا از کشور روسیه به سمت قزاقستان، ترکمنستان و ایران با استفاده از مسیر ریلی اینچه‌برون وجود دارد، گفت: باید بتوانیم از این ظرفیت حداکثر استفاده را ببریم. در زمان حاضر ظرفیت حمل‌ونقل کریدورهای ریلی بسیار خالی است؛ در سرخس حدود 7 میلیون تن و در اینچه‌برون حدود 5 میلیون تن ظرفیت حمل‌ونقل داریم که عدد کمی از اینها را استفاده می‌کنیم.
خادمی با بیان اینکه می‌توانیم با هماهنگی ترکمنستان برای افزایش ترانزیت ریلی از خاک جمهوری اسلامی ایران برنامه‌ریزی کنیم، اظهار کرد: در بخش صدور خدمات فنی مهندسی، ترکمنستان علاقه‌مند به اجرای زیرساخت‌های حمل و نقل توسط شرکت‌های ایرانی هستند.
وی ادامه داد: البته از سال 90 برای این کار برنامه‌ریزی شده بود که متأسفانه به تعویق افتاد. اخیراً در سفر رئیس جمهور این کشور به ایران توافق برای واگذاری احداث زیرساخت‌های جاده‌ای ترکمنستان به پیمانکاران ایرانی صورت گرفت.
برگزاری نمایشگاه «ایران پروژه»
وزیر راه و شهرسازی همچنین از برگزاری نمایشگاه «ایران پروژه» در حاشیه برگزاری هفدهمین کمیسیون مشترک ایران و ترکمنستان خبر داد و گفت: حدود ۳۰۰ تاجر و فعال اقتصادی ایران در این نمایشگاه حضور دارند و شرکت‌های ایرانی غرفه‌های خوبی برپا کرده‌اند .در کنار نمایشگاه ایران پروژه، نشست اقتصادی تجار دو کشور نیز برگزار خواهد شد و این سفر دو روزه سرمنشأ اتفاقات جدید در روابط دو کشور در حوزه اقتصادی و تجاری خواهد بود.
هدف از برگزاری این رویداد، تعمیق و توسعه مراودات و مناسبات همه‌جانبه در حوزه‌های تجاری، بازرگانی، حمل و نقل و ترانزیت، انرژی، صنعتی، خدمات فنی و مهندسی، گمرکی، استانی، کشاورزی، علمی، بهداشتی، گردشگری و... است.
برش
افزایش مبادلات ایران و ترکمنستان به ۳ میلیارد دلار
مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز در هفدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکمنستان از هدف‌گذاری برای افزایش مبادلات تجاری ایران و ترکمنستان به ۳ میلیارد دلار خبر داد. به گفته صفری، روابط تجاری ایران با ترکمنستان در دولت قبل تقریباً متوقف شده بود، به طوری که حجم تجارت ما با این کشور که به 6 میلیارد دلار رسیده بود، بعد از بروز یک سری مشکلات در مورد مسائل گاز، مبادلات دو کشور به 120 میلیون دلار کاهش یافت. در دولت سیزدهم با سفر آیت‌الله رئیسی به ترکمنستان و رئیس‌جمهور ترکمنستان به ایران، حجم تجارت دو کشور رشد بسیار خوبی داشته و انتظار داریم حجم مبادلات با ترکمنستان به 3 میلیارد دلار برسد.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه ادامه داد: هدف مهم ما صدور خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان است. پروژه‌های بزرگی در این کشور توسط شرکت‌های ایرانی در حال انجام است و به شرکت‌های ایرانی اعتماد دارند. معاون وزیر خارجه کشورمان مهم‌ترین مسأله در روابط ایران و ترکمنستان را ترانزیت عنوان کرد و گفت: ترکمنستان علاوه بر دریای خزر، دروازه ورود ما به آسیای مرکزی است، البته توافقاتی با این کشور از لحاظ تعرفه و همسان کردن قیمت‌ها داشتیم که تردد کامیون‌ها به صورت ترانزیت یا دوجانبه شکل گرفته و رشد بسیار خوبی نسبت به سال گذشته داشته است. صفری بیان کرد: آینده خوبی در بخش روابط اقتصادی دو کشور می‌بینم و یکی از مسائل بسیار مهم ترکمنستان ترانزیت کالا به هند و کشورهای خلیج فارس از طریق ایران است.
وی تأکید کرد: اساس کار ما با ترکمنستان در بخش صدور خدمات فنی- مهندسی و در طرف مقابل واردات گاز از این کشور برای مصارف خودمان و سوآپ گازی به کشورهای قفقاز است که در دولت سیزدهم مورد تأکید قرار دارد.
وی با بیان اینکه ترکمنستان برای ترانزیت کالا از مسیر ایران تقاضا دارد و خیلی علاقه‌مند هستند، اظهار داشت: امروز گوگردشان را از طریق بندرعباس جابه‌جا می‌کنند اما ترانزیت از مسیرهای دیگری هم می‌تواند انجام شود.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه با بیان اینکه حجم ترانزیت از ایران نسبت به سال گذشته رشد خوبی داشته است، تأکید کرد: خط ریلی چابهار- زاهدان، کریدور شمال به جنوب را تکمیل می‌کند و کالاها با سرعت بالاتری جابه‌جا می‌شوند و سبب رشد ترانزیت خواهد شد. وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده این پروژه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.