آزمون اعراض چپ‌ها از «ژیژک» حامی صهیونیسم
جعفر علیان‌نژادی
پژوهشگر
نمایشگاه کتاب فرانکفورت آلمان، با یک سخنرانی ۲۳ دقیقه‌ای افتضاح از جانب اسلاوی‌ژیژک فیلسوف چپ و معروف اسلوونیایی توأم شد. کتاب‌های ژیژک و آثار گفتاری او در ایران به‌شدت مورد توجه قشر دانشگاهی غرب‌خوانده و روشنفکری قرار دارد. چپ‌های فرهنگی و نوگرا نیز بشدت سمپات ژیژک و ترجمه‌کننده آثار او هستند. برخی انتشاراتی‌ها نیز آثار ژیژک را یا به مزیت آبادی گیشه‌های کتابفروشی‌های خود، یا به صورت زنجیره‌ای با قصد مبتذل‌کردن اندیشه چپ، چاپ و منتشر می‌کنند. هرچند این فلسفه‌بافی و موضع‌گیری از جانب او غیرمنتظره نبود و او در آزمون اغتشاشات سال گذشته ایران نیز، ابتذال و انحراف در اندیشه چپ را به رخ همگان کشید. ابتذالی که بعد از جنبش ۱۹۶۸ گریبانگیر آنان شد و آنها را تبدیل به سوپاپ اطمینان بحران‌های رژیم‌های سرمایه‌داری کرد. یعنی به هر نحو، هر بحرانی را در این رژیم‌ها از سیل «تخریب مشروعیت» و «مبارزه میدانی» به «حوضچه‌های نقد» و «مجادلات کلامی» بی‌حاصل تبدیل می‌کردند. ژیژک در این سخنرانی نیز دقیقاً بر چنین سبیلی سخنرانی و موضع‌گیری کرده است. ژیژک، جنبش حماس را نماد یک تفکر افراطی سامی‌ستیز فلسطینی دانسته که به پست یک دولت افراطی بنیادگرای صهیونیست خورده است. او می‌گوید وزیر امنیت ملی کنونی اسرائیل کسی است که در جوانی از سوی یکی از دولت‌های قبلی دموکرات این رژیم، تروریست خوانده شده است. ژیژک دو سر این جنگ را به وجود دو جریان افراطی تقلیل می‌دهد و بدین ترتیب هیچ‌کدام امکان مصالحه را به یکدیگر نمی‌دهند. ژیژک این گفته نتانیاهو مبنی بر اینکه دولت اسرائیل تنها دولت قوم یهود است و دیگران را شهروند نمی‌داند با گفته اسماعیل هنیه که اعلام کرده صهیونیست‌ها باید از زمین‌های ما بیرون بروند، همتراز دانسته است. به نظر ژیژک، ریشه تفکر اول در مشروعیت خشونت علیه غیریهودیان به‌دلیل هولوکاست و ریشه تفکر دوم در سامی‌ستیزی فلسطینی‌هاست. او بعد از این وسط بازی، به یک‌باره فرمان را سمت مردم فلسطین چرخانده و می‌گوید ریشه این جنگ در سامی‌ستیزی فلسطینی‌هاست که حماس را جلو انداخته و وارد این جنگ شده است. ژیژک ادامه می‌دهد، چون حکومت دموکرات اسرائیلی مرزهای ۱۹۶۷ را معتبر شناخته بود و اکنون تنازع و اغتشاشات داخلی بین جامعه دموکراسی‌خواه و دولت بنیادگرای اسرائیل در جریان بود، فلسطینی‌ها باید صبر می‌کردند تا دولت فعلی این رژیم خودبه‌خود سرنگون شود، تا دولت بعدی جلوی شهرک‌سازی‌‌های بی‌امان را گرفته و قوانین قبلی را به رسمیت بشناسند. حمله جبهه مقاومت این تنازع را به وحدت ملی تبدیل کرد. او در نهایت به اینجا می‌رسد که اساساً مشکل فلسطینی‌ها هستند که نتوانسته‌اند، بیشتر صبر کنند. یعنی نتوانسته‌اند تحمل کنند بیشتر کشته شوند، زمین‌های‌شان بیشتر غصب شود، مزارع کشاورزی‌شان بیشتر تخریب شود. در یک کلام ژیژک می‌خواهد بگوید، فلسطینی‌ها منطق تسلیم را خوب بلد نبوده‌اند. یعنی همان چیزی که چپ‌ها بعد از ۱۹۶۸ یاد گرفته‌اند، رام و اهلی باشند. او با همین منطق، در پایان سخنرانی‌اش بسیار محکم حمله حماس را محکوم می‌کند«من به هیچ وجه، حمله حماس را به رسمیت نمی‌شناسم، آن عمل قتل عام بود و غیرقابل بخشش » و در مقابل می‌گوید «من کاملاً و مطلقاً حق دولت اسرائیل را برای وجود داشتن (حمله، کشتار) به رسمیت می‌شناسم» نکته آخر آنکه ژیژک در طول این سخنرانی، به هیچ وجه نتوانست خشم و عصبانیت خود را از موج حمایت حداکثری مردم کرانه باختری از حماس کنترل کند و اعتراف می‌کند نه یاسرعرفات توانست چنین فرهنگی را تغییر دهد و نه اکنون محمود عباس از چنین قدرتی برخوردار است. این اعتراف بسیار مهم است. آن هم از یک متفکر چپ مایل به اسرائیل که سعی می‌کند، منطقی حرف بزند. مقاومت هویت فلسطین و فلسطینی‌ها است. اکنون زمان پایان چنین تردیدی است. در موقعیت تاریخی جدیدی قرار داریم. جبهه مظلوم مقتدر در موقعیت پیروزی است. شک نکنید.
