مفهوم آزادی در درون خودش هم عصیان دارد و هم انقیاد

حجت‌الاسلام محسن قنبریان

 

آیا آزادی یعنی اینکه اراده انسان آزاد باشد و او خلق ارزش کند؟ دقیقاً لیبرالیسم می‌خواهد این را بگوید. هم عدالت نئولیبرال‌ها و هم آزادی لیبرال‌ها هر دو برساختی است؛ هیچکدام ساخت واقعی نیستند. در عدالت هم می‌گویند دو تا انسان آزاد که حافظ منافع خودشان هستند بایستند با هم معامله آزادانه کنند آن چیزی که برآیند این اراده‌های آزاد است همان عدالت است. عدالتش هم برساخت است. اما اینجا آزادی هرگز برساخت نیست، بلکه حقیقتی است در عالم که باید اراده منعطف با آن بشود. شهید مطهری می‌گوید آزادی در درون خودش یک عصیان و تمرد دارد و یک انقیاد. این را ارزشی معنا نکنیم. این هستی است. ما نمی‌خواهیم به آزادی قید بزنیم. ماهیت آزادی این است که حتماً یک عصیان و یک انقیاد دارد. هر آزادی در عالم حتماً یک انقیاد همراهش هست. دعوا فقط بر سر این است که عصیان علیه چه و انقیاد به چه؟ دعوا در آزادی دعوای ارزشی نیست دعوای وجودشناسی است. نظام ارزش قید نمی‌زند فقط جای قید و تمرد را مشخص می‌کند.  | بخشی از صحبت‌های حجت‌الاسلام محسن قنبریان در نشست نقد و بررسی کتاب «نسبت عدالت و آزادی در منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای»

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و سیصد و هفده
 - شماره هشت هزار و سیصد و هفده - ۱۰ آبان ۱۴۰۲