پیوند مواضع تهران و ریاض در نشست «جده»

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه چند روز پس از رایزنی‌های فشرده‌ای که در سفر به چندین کشور منطقه پیرامون تحولات غزه از سر گذراند، راهی جده شد تا در نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی حضور یابد. او در حالی در این نشست حضور یافت که خاورمیانه باز هم تجلی پیچیده‌ترین معادلات شده بود و در حالی که پیش‌تر جبهه‌بندی میان کشورهای خاورمیانه به تلاش برای بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای منطقه‌ای در راستای ساماندهی اقداماتی علیه یکدیگر می‌انجامید، اما این‌بار همه بازیگران اثرگذار منطقه بویژه جمهوری اسلامی و عربستان‌سعودی دوشادوش یکدیگر قرار گرفتند و در سطحی فراگیر و در چهارچوب یک روند دیپلماتیک به مواجهه با اقدامات جنایتکارانه تل‌آویو برخاستند.
رویکردی که از سوی ایران در روزهای گذشته و در مواجهه با اقدامات سبعانه تل‌آویو در پیش گرفته شد، نتیجه‌ای از پیش معین داشت و مشخص کرد چگونه می‌توان در بطن این همکاری‌های منطقه‌ای با رویکردی که این رژیم در تقابل با امنیت مردم مظلوم فلسطین و پیرو آن امنیت همه کشورهای منطقه در پیش گرفته است، به مقابله برخاست. چه آنکه به نظر می‌رسد نتیجه پیگیری چنین فرایندی با دیپلماسی فعال تهران چنان شد که همه کشورهای حاضر در نشست جده بر سه محور مهم توقف فوری جنایت رژیم‌صهیونیستی علیه غیرنظامیان غزه، محکومیت اقدامات این رژیم مبنی بر کوچ اجباری مردم منطقه و باز شدن معبری برای انتقال آب، غذا، دارو و سوخت برای مناطق مختلف غزه به توافق رسیدند. همه حاضران در نهایت در بیانیه‌ای در عین حال بر محوریت مسأله فلسطین برای تمام امت اسلامی، حمایت از حقوق مسلم مردم فلسطین بویژه حق تعیین سرنوشت و بازگشت آوارگان فلسطینی، حق استقلال و شکل‌گیری کشور فلسطین تأکید کردند.
نشست جده در حالی پس از سال‌ها شاهد همسویی جمهوری اسلامی و اغلب کشورهای منطقه در مواجهه با رژیم‌صهیونیستی بود که در این راستا تمرکز دوباره بازیگران منطقه‌ای به موضوع فلسطین و قرار گرفتن آن در اولویت نخست افکارعمومی و سیاسی جهان اسلام، بستری برای افزایش همکاری بازیگران مهمی چون ایران و عربستان فراهم کرده که می‌تواند وزن بیشتری به تلاش‌ها در این خصوص بدهد.
 این در حالی است که پیش از آن، دست‌کم در دوره‌ای نزدیک به یک دهه، مسأله اسرائیل، خود عامل شکاف جدی میان دولت‌های منطقه شده بود و شماری از این کشورها از جمله امارات، بحرین، سودان و مغرب به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل گام برداشته بودند، اما بروز جنگ اخیر و به جریان افتادن تحرکات دیپلماتیک تهران در بالاترین سطح، زمینه را برای تبدیل این اختلاف به نقاط همکاری و همگرایی پدیدار و امکان همسویی مواضع بسیاری از کشورها را در این زمینه ایجاد کرد. در عین حال دیپلماسی فعال تهران در بحران غزه عامل دیگری برای افزودن بر زمینه همگرایی تهران و ریاض پس از چندین ماه از احیای روابط دیپلماتیک به شمار می‌رفت. چه آنکه اتخاذ یک موضع مشترک و همسو در خصوص فلسطین می‌تواند به ‌وجود‌ آورنده فرصت‌های همکاری  و تسهیل‌کننده روند همکاری‌های دیپلماتیک از این دو بازیگر مهم منطقه باشد. اینچنین بود که کارل بیلت، رئیس مشترک اندیشکده شورای اروپایی روابط خارجی، همکاری‌های سطح بالای تهران و ریاض را در روند تحولات اخیر غزه یک «تحول استثنایی» خواند.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و سیصد و پانزده
 - شماره هشت هزار و سیصد و پانزده - ۰۸ آبان ۱۴۰۲