بیتا میرعظیمی
خبرنگار

استان مازندران به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های اقتصادی و زیرساختی مانند قرارگیری در مرکز ثقل کریدور شمال-جنوب و وجود سه بندر و سه فرودگاه مهم، جایگاه ویژه‌ای در تحقق سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت سیزدهم یافته و با شکوفاکردن ظرفیت‌ها و توسعه صادرات، نقش پراهمیتی را در فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی با کشورهای اتحادیه اوراسیا و روسیه ایفا می‌کند. آنگونه که معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استاندار مازندران به «ایران» می‌گوید: یکی از برنامه‌های مهم استان مازندران، فعال‌سازی کریدور شمال جنوب در راستای زنجیره‌های ارزش راهبردی است. استانی که 470 کیلومتر ساحل مشترک با دریای خزر داشته و با داشتن 3 بندر فعال در حاشیه دریا (امیرآباد، فریدونکنار و نوشهر) دارای ظرفیتی بالغ بر 13 میلیون تن است.
«حسن خیریانپور» با اشاره به اهمیت فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی با کشورهای اتحادیه اوراسیا و روسیه به «ایران» می‌گوید: «رسیدن به این هدف، یکی از تأکیدات و برنامه‌های استاندار مازندران در سال‌ جاری محسوب می‌شود. در همین راستا، چند ماه پیش استاندار محترم در رأس هیأتی 40 نفره متشکل از فعالان بخش خصوصی استان و برخی از دستگاه‌های اقتصادی مرتبط، به روسیه سفر کرده و ضمن دیدار و ملاقات با استانداران آستاراخان، ولگوگراد و... به همراه اعضای اتاق بازرگانی از مراکز اقتصادی این منطقه بازدید به عمل آورد. همچنین سفیر و فعالان اقتصادی نیز جلساتی با استاندار سامارای روسیه در مسکو برگزار کردند که ماحصل این ملاقات‌ها، دیدارها و بازدیدها، امضای قرارداد 240 میلیون دلاری میان بخش خصوصی استان مازندران و شرکت‌های زنجیره‌ای نظیر مگنت، تاشیر و فود سیتی در روسیه بود. در حال حاضر، فعالان اقتصادی از جمله اتحادیه سورتینگ‌داران و پایانه صادراتی روماک گستر در استان مازندران فعالند.»
«بندر امیرآباد» هاب صادراتی
طبق گفته «حسن خیریانپور»، «در فصل پاییز، صادرات دو محصول مهم مرکبات و کیوی در مازندران آغاز می‌شود. امسال در استان مازندران برآورد شده که 2 میلیون و 700 هزارتن مرکبات و بالغ بر 220 هزار تن  کیوی تولید شود. بخشی از این محصولات به مصرف داخلی رسیده و بخش عمده‌ای از آن از طریق استان مازندران به کشورهای روسیه، هندوستان، عراق، ازبکستان، قزاقستان و اتحادیه اوراسیا صادر می‌شود.»
آنگونه که این مقام مسئول می‌گوید: «بندرامیرآباد، بزرگ‌ترین بندر حاشیه‌ای دریای خزر محسوب شده و دارای ویژگی‌های منحصر به‌فردی است؛ ضمن اینکه هم‌اکنون ساخت اسکله بندر رورو ریلی که در سفر ریاست جمهوری محترم مصوب شده است، در دست اجرا قرار دارد. در حال حاضر، اسکله رورو کامیونی در بندر امیرآباد وجود دارد که مقرر شده برای صادرات مرکبات و کیوی از حمل و نقل دریایی این بندر استفاده شود. این در حالی است که حمل و نقل دریایی، مدت زمان صادرات محصول، هزینه حمل و نقل و ایجاد ضایعات ناشی از حمل و نقل طولانی‌مدت را تا حد زیادی تقلیل می‌دهد. بدین گونه که در حالت عادی اگر صادرات محصول از مرزهای زمینی به روسیه 15تا20 روز طول می‌کشد، این مدت زمان از طریق بندر امیرآباد به 3 روز تقلیل پیدا خواهد کرد. همچنین بندرامیرآباد به دلیل اتصال ریل به راه‌آهن سراسری، می‌تواند برای ترانزیت از همه استان‌ها به کشورهای مختلف نیز مورد استفاده قرار گرفته و از نظر واردات کالا از روسیه و اواراسیا فعال‌تر عمل کند.»
فعال‌سازی کریدور شمال - جنوب
معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استاندار مازندران، با اشاره به اهمیت راه‌اندازی منطقه آزاد در امیرآباد و 3 نقطه دیگر از استان، می‌گوید: «بندرامیرآباد برای کریدور شمال به جنوب با نگاه پدافند غیرعامل اهمیت داشته و استان‌های سراسر کشور در صورت تمایل می‌توانند از ظرفیت این بندر و ریل راه‌آهن آن برای صادرات و واردات کالاها استفاده کنند. در حال حاضر، حمل و نقل نهاده‌های دامی، ذرت، کنجاله سویا، روغن خام و... به کشورهای اتحادیه اوراسیا بویژه روسیه واردات از این بندر انجام می‌شود. این در حالی است که همزمان با رشد واردات باید صادرات از بنادر استان مازندران را فعال‌سازی کرده و ترانزیت بسیاری از کالاها نظیر خودرو نیز از بندرامیرآباد انجام شود.»
وی با اشاره به وجود 3 پایانه صادراتی مهم در استان مازندران می‌گوید: «پایانه صادراتی روماک گستر، ظرفیت بسیار بالایی داشته و به جهت رعایت استانداردهای بین‌المللی مورد قبول کشورهایی نظیر روسیه، چین و هندوستان و... قرار دارد. قرار است پایانه صادراتی برنج، محصولات شیلات و خاویاری نیز در آینده‌ای نزدیک در استان مازندران به بهره‌برداری برسد. در حال حاضر، یکی از ظرفیت‌های صادراتی استان به روسیه محصولات شیلاتی و آبزی پروری است.»
مقاصد صادراتی و وارداتی
طبق گفته «حسن خیریانپور»، «مهم‌ترین اقلام صادراتی استان مازندران، علاوه بر محصولات باغی مانند کیوی و مرکبات، محموله‌هایی از برنج و سایر محصولات مانند فرآورده‌های لبنی، مواد پلاستکی، سیمان، فرآورده‌های خوراکی، فلزات و محصولات معدنی، کاغذ، محصولات چرمی و.... است. متقابلاً واردات نهاده‌های دامی نیز مانند خوراک طیور و دام، روغن خام، ذرت، سویا و حتی چوب نیز از روسیه انجام شده و اغلب استان‌های کشور تمایل دارند صادرات کالاهای خود را از بندر امیرآباد به دیگر کشورها انجام دهند.»
وی تصریح می‌کند: «مقاصد صادراتی استان مازندران، شامل کشورهای عراق، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان، امارات متحده عربی، ازبکستان، ترکیه، آذربایجان، تاجیکستان و هندوستان است. امسال هندوستان نسبت به واردات کیوی از ایران رغبت نشان داده و برای تحقق آن، چندین هیأت اقتصادی روانه استان کرده است. اما عمده کالاهای وارد شده از بنادر استان مازندران شامل روغن‌های حیوانی و نباتی، ذرت دامی، جو دامی، کوک نفتی و متالوژی و بعضاً گندم، چوب، کاغذ، روغن پایه، خوراک آماده دام و کمباین است. همچنین 10 کشور(امارات متحده عربی، ترکیه، روسیه، انگلستان، عمان، آلمان، سوئیس، قزاقستان، چین، هنگ‌کنگ و عربستان)، بیشترین معاملات را با استان مازندران انجام می‌دهند.»
رشد 35 درصدی صادرات
معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استاندار مازندران می‌افزاید: «در 6 ماهه نخست سال‌ جاری، میزان صادرات از گمرگات استان مازندران، به لحاظ وزنی 743 هزار و 533 تن بود که نسبت به مدت مشابه در 6 ماه نخست سال گذشته، 35 درصد افزایش داشته است. همچنین در 6 ماهه نخست سال‌جاری، میزان صادرات از گمرکات استان مازندران از نظر ارزشی (دلار)، 150 میلیون و 114 هزار و 542 دلار بود که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، 5 درصد افزایش داشته است. البته باید خاطرنشان کرد که عمده صادرات استان مازندران مرکبات و کیوی بوده و در 6 ماهه دوم سال برآورد می‌شود. بنابراین در آمار ذکر شده میزان صادرات کنونی پرتقال و کیوی محاسبه نشده و یقیناً با ورود به 6 ماهه دوم سال، آمار صادرات به لحاظ وزنی و ارزشی، افزایش چشمگیری خواهد داشت. همچنین واردات کالا از استان مازندران با نگاه کریدور شمال به جنوب و فعال‌سازی 3 بندر استان در 6 ماهه نخست سال‌جاری، از جهت وزنی 101 درصد و ارزشی 83 درصد افزایش داشته است. این آمار از فعالیت ویژه و منحصربه‌فرد بنادر شمالی استان در امر صادرات و واردات حکایت دارد.»
وی درباره صادرات کالا از استان مازندران به روسیه نیز می‌گوید: «به دلیل عدم وجود مرز زمینی استان با روسیه، عمده کالاها به این کشور از استان‌های دیگر صادر شده و بخش عمده‌ای  از محصولات مانند مرکبات از مرز آستارا و آذربایجان به روسیه صادر می‌شود. در حال حاضر، با برخی از شرکت‌ها برای ورود 2 فروند کشتی کامیونی به بندر امیرآباد و تعدادی از کشتی‌های کانتینری دارای سردخانه مذاکراتی انجام داده‌ایم. این مذاکرات به سرانجام رسیده و 30 شناور فله و 2 فروند کشتی رورو ریلی به بندر امیراباد وارد شده است. در همین حال، کشتیرانی دریای خزر نیز اعلام آمادگی کرده تا کشتی‌ها به صورت رورو، کامیونی و یخچالی در امر صادرات و واردات فعالیت کنند. لازم به توضیح است که هر کشتی رورو کامیونی، چیزی حدود 36 تریلی را در خود جای داده و صادرات از استان مازندران و دیگر استان‌هایی که تمایل دارند حمل و نقل کالاهای خود را از این استان انجام دهند، تسهیل می‌کند.»
راه‌اندازی حمل و نقل کارگو
طبق گفته این مقام مسئول، «عدم وجود مرز مشترک زمینی با روسیه، صادرکنندگان را مجبور به صادرات زمینی از مناطقی مانند آستارا و... کرده است. طبعاً صادرات کالاها در این استان‌ها و از طریق گمرگ ثبت و اظهار شده و جزء آمار صادرات استان مازندران محسوب نمی‌شود. به طور نمونه، سال گذشته صادرات کیوی از کشور 260 هزار تن بود که استان مازندران با صادرات 220 هزار تن کیوی، رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داد. اما مطابق آمار منتشر شده، تنها صادرات 10 هزار تن کیوی از گمرکات استان، ثبت و اظهار شد. این در حالی است که در بدبینانه‌ترین حالت ممکن، باید 100 هزار تن صادرات کیوی به نام استان مازندران ثبت می‌شد. بر این اساس، میزان صادرات استان مازندران فراتر از آمار منتشر شده بوده و اغلب به دلیل صادرات در مرزهای زمینی دیگر، به نام استان‌های دیگر ثبت می‌شود.»
معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استاندار مازندران می‌افزاید: «در حال حاضر فعال‌سازی حمل و نقل دریایی از طریق بندر امیرآباد، فریدونکنار و راه‌اندازی حمل و نقل کارگو در دستور کار قرار دارد. استان مازندران دارای 3 فرودگاه ساری، رامسر و نوشهر است که فرودگاه ساری می‌تواند به صورت کارگو عمل کرده و صادرات برخی از محصولات کم‌حجم نظیر خاویار، محصولات شیلاتی و گیاهان دارویی و... را با بهره‌گیری از ظرفیت حمل و نقل هوایی برعهده گیرد.»

بــــرش

امسال در استان مازندران برآورد شده که 2 میلیون و 700 هزارتن مرکبات و بالغ بر 220 هزار تن کیوی تولید شود. بخشی از این محصولات به مصرف داخلی رسیده و بخش عمده ای از آن از طریق استان مازندران به کشورهای روسیه، هندوستان، عراق، ازبکستان، قزاقستان و اتحادیه اوراسیا صادر می شود