حسین فاطمی
خبرنگار

در ماه‌ها و هفته‌های اخیر به‌وضوح شاهد دو جریان همزمان و موازی اما متضاد در سوریه هستیم. یک جریان با محوریت دولت مرکزی دمشق و شخص بشار اسد است که در سایه تحرکات سیاسی و دیپلماتیک تنش‌زدایانه به دنبال استقرار صلح، ثبات و امنیت و بازگرداندن سوریه به روندهای عرب - اسلامی و همچنین مناسبات منطقه‌ای و جهانی است و در طرف مقابل هم ایالات متحده امریکا و به دنبال آن گروه‌های تروریستی سعی دارند کماکان سطحی از تنش، درگیری، بی‌ثباتی و ناامنی در سوریه ادامه پیدا کند.
در گزارش‌ها و مصاحبه‌های انجام شده، «ایران» به تفصیل اهداف و برنامه ایالات متحده امریکا برای احیای مجدد داعش در سوریه و عراق و همچنین عملیات‌های مد نظرش در خاک دو کشور را بررسی کرد. اکنون هم به موازات این تحلیل‌ها، گروه‌های تروریستی در شمال سوریه به جان هم افتاده‌اند. آن طور که ایسنا به نقل از العربی الجدید خبر داده، گروه شورشی «ارتش ملی سوریه» تحت امر ترکیه که شامل اکثر گروه‌های مخالف سوریه در حومه شمالی حلب می‌شود، عملیاتی علیه گروه‌های وابسته به «هیأت تحریرالشام» آغاز کرد که کاملاً بر شمال غربی سوریه سیطره دارد و تلاش می‌کند در حومه شمالی حلب، مناطق تحت کنترل گروه‌های مخالف سوریه، پایگاه ثابتی برای خود ایجاد کند.
این درگیری‌ها سحرگاه روز سه‌شنبه در محورهای دابق و نعمان در حومه شمالی حلب آغاز شد و تا دیروز هم ادامه یافت و در نهایت ارتش ملی سوریه نیروهای کمکی را از مناطق مارع و الباب با هدف یورش به مناطقی در شهر کلجبرین بسیج کرد و توانست کنترل تعدادی از مناطق را به دست گیرد. از سوی دیگر، دیده‌بان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان اعلام کرد، در این درگیری‌های شدید ۱۱ نفر کشته و بسیاری در مناطق درگیر آواره شدند. این درگیری پس از کشمکش‌های دو هفته پیش میان دو طرف رخ می‌دهد که شورشیان موسوم به ارتش ملی سوریه نتوانستند آن را به نفع خود حل کنند. این در حالی است که ارتش ترکیه مستقر در منطقه هنوز وارد این درگیری‌ها نشده است.
البته همزمان یک منبع نظامی در ارتش ملی سوریه گفته، ارتش ترکیه ۱۴ تانک را روز سه‌شنبه در جاده‌های اصلی در ورودی‌های حومه شمالی حلب مستقر کرد تا از پیشروی هیأت تحریرالشام در شهر اعزاز، پایگاه ارتش ملی سوریه ممانعت کند بویژه که ورود هیأت تحریرالشام به این شهر به معنی گسترش و کنترل آن بر گذرگاه مرزی باب السلامه با ترکیه در شمال سوریه است.
همچنین یک منبع نظامی در ارتش ملی سوریه گفت، گروه الجبهه الشامیه یکی از گروه‌های این ارتش وارد شهرک صوران در حومه شمالی حلب شده و پس از درگیری شدید کنترل کامل آن را به دست گرفته و آن را از کنترل گروه شبه‌نظامی تجمع الشهباء خارج کرده است. گروه تجمع الشهباء هم پس از درگیری با ارتش ملی سوریه بر دو شهرک احتمالات و دابق کنترل یافته و این ارتش هم کنترل سه روستا در شرق حلب را به دست گرفته است که بر اثر این درگیری دست‌کم هفت نفر از نیروهای دو طرف کشته و نزدیک به ۵۰ نفر اسیر شده‌اند.
 
وقتی پای امریکایی‌ها در بین است
ناگفته نماند که درگیری بین گروه‌های تروریستی تنها بخشی از درگیری‌ها در سوریه است، چرا که ارتش امریکا هم سعی دارد با تمرکز بر نوار مرزی مشترک سوریه و عراق در منطقه بوکمال شرایط را برای ایجاد ناامنی در این منطقه افزایش دهد با این هدف که بتواند در سایه حضور نظامی مستقیمش، کنترل منطقه و گذرگاه بوکمال را در دست بگیرد. طبق اظهارات بسیاری از منابع عراقی و سوری و نیز برخی منابع وابسته به کشورهای منطقه، نظامیان امریکایی که در مناطق مختلف سوریه و عراق مستقر هستند، تحرکات میدانی غیرعادی را آغاز کردند، به این شکل که کاروان‌های نظامی بزرگی را از پایگاه عین الاسد در صحرای الانبار عراق به سمت پایگاه التنف واقع در مثلث مرزی سوریه-عراق-اردن فرستادند که شامل بزرگ‌ترین گروه از نیروهای امریکایی در خاک سوریه بوده و گروه‌های مسلح متعددی در داخل یا نزدیک آن حضور داشته و تحت امر نیروهای امریکایی حاضر در سوریه هستند.
علاوه بر این، نیروهای امریکایی مستقر در پایگاه‌های نظامی موجود در حومه دیرالزور و حسکه شروع به راه‌اندازی آتشبارهای توپخانه‌ای دوربرد مدل هیمارس کردند که برد آنها به حدود ۷۰ کیلومتر می‌رسد، از دقت بسیار بالایی در هدفگیری برخوردار است و کارایی بالای آن در جنگ اوکراین ثابت شده است. همچنین دو پایگاه امریکایی جدید یکی در منطقه السویدیه در حومه غربی رقه و دیگری در ورودی جنوب رقه احداث شد. مضافاً تشدید پروازهای شناسایی پهپادهای امریکایی آشکارتر شده است، این پهپادها در طول چند ماه گذشته تقریباً هر روز پروازهای طولانی و چند ساعته‌ای بر فراز منطقه مرزی و اطراف آن و در نزدیکی مناطق تحت کنترل ارتش سوریه بویژه در دیرالزور و حومه آن انجام دادند.
در همین حال ایرنا اخیراً به نقل از منابع خبری از ورود یک کاروان حامل تجهیزات نظامی، مهمات و سوخت از پایگاه‌های امریکا در عراق به شرق سوریه خبر داد. اینها علاوه بر آن است که در هفته‌های اخیر جنگنده‌های روس و امریکا در روسیه قدرت خود را به رخ هم کشیدند که می‌تواند به درگیری دو طرف منجر شود. در کنار تک‌تک این عوامل ناامن‌ساز قطعاً نمی‌توان از تجاوزات مکرر پهپادی، موشکی و حملات پی‌در‌پی جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به حریم سوریه نیز چشم‌پوشی کرد که نشان می‌دهد صهیونیست‌ها به موازات تلاش‌های ناامن‌کننده امریکا در شمال و شرق سوریه سعی دارند جنوب این کشور را هم ناامن کنند.
 
توافق برای بازگشت مقر پارلمان عربی به دمشق
هر چند تحرکات مخرب ایالات متحده امریکا، رژیم صهیونیستی و گروه‌های تروریستی سطحی از ناامنی، درگیری، تنش و بی‌ثباتی را در بخش‌هایی از سوریه ایجاد کرده است، اما به نظر می‌رسد، دایره و دامنه تحرکات دیپلماتیک تنش‌زدایانه دولت مرکزی دمشق و شخص بشار اسد به این موضوع چربیده تا جایی که یکی از نمایندگان پارلمان عمان دیروز چهارشنبه از توافقی عربی برای بازگشت محل برگزاری جلسات پارلمان عربی به دمشق خبر داد.
این خبر را حمود بن احمد الیحیایی، نماینده پارلمان عمان و عضو اتحادیه پارلمان عربی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری المعلومه عراق فاش کرد. به گزارش ایسنا، الیحیایی گفته است: «مهم‌ترین پرونده‌ای که در مرحله آتی روی آن تمرکز خواهد شد، توسعه فعالیت‌های اتحادیه پارلمان عربی و چگونگی همگام‌ شدن با مسائل امت عربی و نیز انتظارات آتی است.» این نماینده پارلمان عمان در ادامه بر اهمیت تقویت دوباره ارزش‌های همبستگی، انسجام و همکاری میان ملت‌های عربی، تقویت همکاری و هماهنگی مشترک و تلاش برای تصویب بودجه و قوانینی در راستای خدمت به امت عربی تأکید کرد. میشال موسی، نماینده پارلمان لبنان و عضو کمیته اجرایی اتحادیه پارلمان عربی نیز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری المعلومه، مهم‌ترین برنامه‌ها و طرح‌هایی را که این اتحادیه در مرحله آتی در پیش خواهد گرفت، افشا کرد.
البته سفر اخیر بشار اسد به چین برای بازسازی سوریه و همچنین سفر وی به عربستان سعودی و شرکت در نشست اتحادیه عرب و سایر اتفاقات مشابه نشان می‌دهد که دمشق با قدرت در حال طی مسیر تنش‌زدایی و بازگشت سوریه به روندهای منطقه‌ای و جهانی با قدرت است. صد البته در یک گزاره تحلیلی چنین به نظر می‌رسد که هرچه تلاش‌های دولت بشار اسد برای بازگشت صلح، ثبات و نیز بازگشت سوریه به مناسبات منطقه‌ای و جهانی پررنگ‌تر شود، همزمان واشنگتن درصدد ایجاد درگیری و تنش بیشتر در این کشور خواهد بود.