کارکردهای فردی حجاب برای زنان
زهرا ترابی
پژوهشگر حوزه زنان
یکی از اساسی‌ترین ملاحظات و پیش‌فرض‌هایی که در دیدگاه اسلامی راجع به مقوله حجاب در جامعه وجود دارد این است که حجاب دارای کارکردهای مثبت و ویژه، در بعد فردی برای زنان است که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.
حجاب باعث مطرح شدن شخصیت زن
در نظام خلقت هر موجودی همراه با یکسری از ویژگی‌ها و خصوصیات خلق می‌شود و باعث منحصر به فرد شدن و تمایز آن موجود با دیگر مخلوقات می‌شود. زن به عنوان یک مخلوق دارای ویژگی‌های خاصی است که یکی از این ویژگی‌ها جذابیت‌های جنسی زن است. باید توجه داشت که زن تنها زیبایی و جذابیت جنسی نیست بلکه زن دارای یک شخصیت و هویت انسانی نیز در ورای این جسم است. حال اگر زنی بدون رعایت پوشش لازم و با ظاهر ساختن جذابیت‌های جنسی خود در مقابل دید جامعه ظاهر شود و به طور غیرمستقیم به مردان بفهماند که او را با جذابیت‌های جنسی‌اش بینند و بشناسند آیا دیگر شخصیت و هویت انسانی او دیده خواهد شد؟ حجاب با پوشاندن جذابیت‌ها و زیبایی‌های ظاهری زن باعث می‌شود که توجه‌ها به سمت شخصیت انسانی او جلب شود و تمرکز نگاه‌ها را از ظاهر به باطن و اصل هدایت می‌کند. در مواجهه با زن با حجاب دیگر کسی از جذابیت‌ها جنسی و چشم و ابروی زیبا حرفی به میان نمی‌آورد و ویژگی‌های متعالی زن موضوعیت می‌یابد.
حجاب مایه امنیت زن
زنانی که در جامعه خود‌آرایی می‌کنند بیشتر از زنان محجبه در معرض برخوردهای زشت مردان هوسران قرار می‌گیرند. مراجعه به آمارهای تجاوز و آزار و اذیت زنان در غرب که حجاب در آنجا رایج نیست یا حتی توجه به آمارهای داخلی و سنجش نسبت میان زنان بی‌حجابی که مورد اذیت واقع می‌شوند و زنان محجبه‌ای که این وضعیت برایشان پیش می‌آید می‌تواند مؤید این مطلب باشد. وقتی زنان با حفظ پوشش کامل و رعایت عفاف در جامعه حضور می‌یابند، مردان هوسباز دیگر حتی تصور اذیت و آزار آنها را به ذهن خودشان راه نمی‌دهند و پایشان را از حریم شخصی زندگی آنها عقب می‌کشند اما زنی که در جامعه بدون پوشش ظاهر شده با این اقدام به مردان هوسباز اجازه می‌دهند که جرأت ایجاد اذیت و آزار را به خود بدهند. امام رضا(ع) نیز در ضمن روایتی، دلیل حجاب زنان را پیشگیری از تحریک مردان و بروز مشکلات امنیتی ناشی از آن دانسته‌اند. (وسائل الشیعه: ج2، ص193)
حجاب باعث افزایش مطلوبیت و ارزش زن
می‌دانیم که هر چیزی که دست یافتن به آن سخت‌تر باشد خواستنی‌تر و ارزشمندتر است و هر چیزی که راحت‌تر در دسترس بوده، بی‌ارزش و کم‌اهمیت‌تر خواهد بود. دلیل ارزشمندی طلا نسبت به آجر یا کلوخ، کمیابی و دسترسی بسیار سخت به آن است. دسترسی بدون دردسر به زن نیز باعث بی‌ارزشی او خواهد شد. یکی از کارکردهای حجاب نیز این است که با قرار دادن حائلی میان زن و مرد باعث سخت‌تر شدن دسترسی مرد به جذابیت‌های زن و در نتیجه خواستنی‌تر شدن زن می‌شود. مفهوم عشق به معنای واقعی نیز در سایه همین منطق شکل می‌گیرد. یکی از دلایل کم رنگ شدن و در حاشیه قرار گرفتن عشق در جوامع غربی نیز همین است که دسترسی به زن در آنجا برای همه به راحتی امکان پذیر است و لذا ارزش زن در جوامع غربی بشدت نزول یافته است.
حجاب زمینه‌ساز برخورداری یکسان زنان از آرامش و شادی
یکی دیگر از ویژگی‌های روانی زن نیاز او به مورد توجه و تمجید قرار گرفتن است. برخی از خانم‌ها از لحاظ ظاهری بهره کمتری از زیبایی دارند که خود آنها در این امر نقشی نداشته‌اند و تحت تأثیر عوامل ژنتیک، این ظاهر برای آنها رقم خورده است. اگر در جامعه، توجه و نگاه به زن از منظر جسمانی باشد زن‌هایی که از زیبایی ظاهری بهره کمتری برده‌اند مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند زیرا چه در جمع مردان و چه در اجتماعات خانم‌ها، طبیعتاً خانم‌هایی که زیباتر جلوه می‌نمایند توجه بیشتری را به سمت خود جلب می‌کنند. زنانی که در رقابت استفاده از لباس، زینت‌آلات و آرایش‌های گران قیمت، توان اقتصادی لازم را ندارند نیز با چنین مشکلی مواجهند و حجاب راه توجه به زن را از منظر زیبایی جسمانی سد می‌کند و به نحوی همه زنان را برای کسب کمالات معنوی و انسانی و همچنین علم و اخلاق، در شرایط برابری قرار می‌دهد تا از رهگذر این کمالات مورد توجه و تمجید قرار گیرند. لذا از این منظر سادگی و پوشیدگی خانم‌ها حتی در اجتماعات خودشان هم که مردی حضور ندارد نکته مثبتی است چرا که خانم‌ها در جمع خودشان هم اغلب به مسابقه خود‌آرایی و رقابت در تجمل و آرایش و زیور‌آلات کشیده می‌شوند. اگر بتوان این روحیه را ایجاد کرد که خانم‌ها حتی در جمع خود نیز با سادگی و نهایت پیراستگی و بدون تجمل و آرایش و زینت کردن حضور پیدا کنند آنجا نیز شرایط روانی بهتری برایشان فراهم خواهد بود و می‌توانند به صورتی شاد و راحت‌تر با هم در ارتباط باشند.
حجاب مایه مقبولیت زن نزد خداوند
طبیعی است که هر عاشقی برای راه یافتن به دل معشوق، خود را طبق سلیقه و خواست او می‌آراید. مثلاً در خانواده، مطلوب است که زن ببیند شوهرش چه مدل آرایش و چه نوع رنگ لباسی را دوست دارد و آن گونه خود را آرایش کند و لباس بپوشد، چون از این راه بیشتر در دل شوهرش جا می‌گیرد. زنی که محب خداست و می‌خواهد محبت و نظر خدا را به خود جلب کند باید باب سلیقه خدا عمل کند. باید ببیند خدا زن را چطور می‌پسندد و همان‌طور ظاهر شود. خدا زن را پوشیده دوست دارد. راه جلب نظر الهی برای زن اختیار کردن حجاب، سادگی و متانت است.