کاخ سفید محدودیت‌هایی را در حوزه‌های فناوری و اطلاعاتی برای سرمایه‌گذاران امریکایی در چین اعمال می‌کند
طرح بایدن برای کاهش وابستگی به پکن
زهره صفاری
خبرنگار
آن‌طور که منابع نزدیک به کاخ سفید افشا کرده‌اند، دولت جو بایدن به‌زودی محدودیت‌های جدید سرمایه‌گذاری شرکت‌های امریکایی در چین را اعلام خواهد کرد؛ طرحی که گرچه گفته می‌شود با هدف حفاظت از امنیت ملی واشنگتن است، اما بدون شک زنگ خطری برای پکن به حساب می‌آید که می‌تواند واکنش چین را برانگیزد.
به گزارش نیویورک تایمز، به باور ناظران این نخستین گام مهم واشنگتن در راستای محدودسازی روابط اقتصادی با چین است و در سال پیش رو قوانین جدید سرمایه‌گذاری، روابط اقتصادی دو کشور را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو خواهد کرد. اما براساس طرح مصوب بایدن، در بخش اول این محدودسازی، شرکت‌های خصوصی و دولتی در حوزه‌های رایانه‌های کوانتومی، هوش مصنوعی و چیپ‌های پیشرفته از سرمایه‌گذاری در چین منع می‌شوند که هدف از این اقدام از سوی کاخ سفید توقف انتقال دلار و متخصص‌های امریکایی به چین اعلام شده است.
گرچه کاخ سفید از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کرده است، اما مقامات نزدیک به رئیس‌جمهور امریکا بر این باورند که در حال حاضر این محدودیت‌ها، حلقه محدودی از شرکت‌های امریکایی در حوزه‌های روابط نظامی یا اطلاعاتی با چین را دربرمی‌گیرد که می‌توانند تهدیدی علیه امنیت ملی امریکا به شمار آیند، بنابراین در گام نخست، تجارت قانونی با چین به طور کلی دستخوش تغییر نخواهد شد.
امیلی بنسون، رئیس بخش تجارت و تکنولوژی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی معتقد است: «شواهد بسیاری وجود دارد که شرکت‌های کلان امریکایی در مسیر تقویت ظرفیت‌های نظامی چین مورد بهره‌گیری قرار می‌گیرند. با این حال واشنگتن برای ممانعت از این اتفاق، ابزار مؤثری در اختیار ندارد.»
منابع نزدیک به کاخ سفید مدت زمان اجرای این طرح را یک‌ساله اعلام کرده‌اند که زمان کافی برای جایگزینی منابع و زیرساخت‌ها را به شرکت‌های صنعتی امریکایی خواهد داد. ضمن اینکه اجرای این محدودیت‌ها شامل قراردادهای در حال اجرای امریکا و چین نمی‌شود و بنابر اعلام کاخ سفید تمامی سرمایه‌گذاری‌ها و قراردادهای پیش از اجرای این طرح بدون هیچگونه تغییری بین دو کشور برقرار خواهد بود.
نعل و میخ امریکایی
در چند ماهه اخیر رفت و آمدهای مقامات امریکایی به چین حکایت از تلاش‌های واشنگتن برای آرام کردن روابط و تنش‌ها با پکن داشت، به طوری که حتی ژانت یلن، وزیر خزانه‌داری امریکا نیز در سفر ماه گذشته خود به چین به تقویت روابط اقتصادی با این کشور تأکید کرد و در عین حال مقامات امریکایی طرح‌های محدودسازی امریکا در قبال چین را با اولویت حفاظت از امنیت ملی امریکا اعلام و تأکید کردند که واشنگتن درصدد برهم زدن روابط اقتصادی با چین نیست.
همزمان زمزمه‌هایی از سوی
کاخ سفید به گوش رسید که دولت جو بایدن برای کاهش اثرات جانبی کاهش روابط با چین در حال رایزنی با منابع دیگر است. این در حالی است که دولت پکن از مدت‌ها قبل سرمایه‌گذاری خارجی در برخی حوزه‌ها را برای افراد و شرکت‌های چینی ممنوع کرده بود که در این حوزه تأکید ویژه‌ای بر ممنوعیت تجارت با تایوان و کره جنوبی، دو شریک اصلی امریکا شده بود.
ماه گذشته مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که پکن با هرگونه سیاسی‌سازی و استفاده ابزاری امریکا از صنعت و فناوری مقابله خواهد کرد و به نوعی درقبال اقدامات امریکا علیه این کشور هشداری نامحسوس داده بود.
به رغم این هشدارها، امریکا برای اجرای طرح محدودسازی تجاری با پکن عقب‌نشینی نکرد؛ طرحی که به باور کارشناسان امریکایی بیش از هر شرکت امریکایی، استارتاپ‌های چینی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد و هدف اصلی واشنگتن در اجرای این طرح را که همان ضربه به شرکت‌های فناوری چینی است، عملی می‌کند.
بایدن نیز قصد دارد به‌زودی سفری به ویتنام داشته باشد تا در این تور آسیایی بتواند با هدف کاهش نفوذ چین در منطقه، دامنه توافقات خود با کشورهای آسیایی را گسترش دهد. به گزارش بلومبرگ، رئیس‌جمهور امریکا چند روز قبل در سخنرانی خود در مقر دموکرات‌ها در نیومکزیکو گفت: «من به‌زودی به ویتنام سفر خواهم کرد. این کشور به دنبال تغییر روابط با امریکا است و شریک ما به شمار می‌رود.»
بی‌اعتنایی بایدن به مخالفان داخلی
طرح مصوب بایدن برای اعمال محدودیت‌ها در حوزه‌های سرمایه‌گذاری‌های حساس همچون رایانه‌های کوانتومی و چیپ‌های پیشرفته در چین، انتقادات بسیاری را به‌ویژه از سوی جمهوری‌خواهان کنگره به سمت او سرازیر کرده است. شماری از جمهوری‌خواهان کنگره و مقامات سیاسی امریکایی معتقدند اجرای این طرح در مدت یک سال قابل انجام نیست و از سوی دیگر ابزار کافی برای محدود کردن سرمایه‌گذاری‌های امریکا در حوزه فناوری چین به مقامات واشنگتن نخواهد داشت. به نوشته
نیویورک تایمز، ماه گذشته، کمیته چین در مجلس نمایندگان در نامه‌ای به چهار شرکت مهم امریکایی، نگرانی جدی خود را درباره سرمایه‌گذاری در شرکت‌های چینی حساس اعلام کرده، اما در عین حال این طرح واشنگتن را برای رفع این خطر کارآمد ندانسته بود. از سوی دیگر شماری از نمایندگان معتقدند، این محدودیت‌ها ممکن است اقتصاد امریکا را دچار آسیب جدی کند، چرا که عقب‌نشینی واشنگتن سبب می‌شود کشورهای دیگر در حوزه فناوری شریک چین شوند و پکن ظرفیت زیادی برای دریافت این سرمایه‌گذاری‌ها دارد.
نیکولاس آر لاردی، یکی از کارشناسان ارشد مؤسسه بین‌المللی اقتصاد معتقد است: «امریکا کمتر از 5 درصد ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم در چین در فاصله سال‌های 2021 و 2022 را به خود اختصاص داده است. بنابراین گرچه این محدودیت‌ها سرمایه‌گذاران بزرگ را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد اما به عقیده من بیش از اثرگذاری، اتلاف وقت است.»
خبر پلاس
یک افسر اطلاعاتی امریکا اعلام کرد، نیمی از فعالیت‌های اطلاعاتی فضایی ایالات متحده بر چین متمرکز شده است تا از این راه بتوانند روند تکامل سریع پکن به عنوان یک قدرت فضایی را مورد بررسی و رصد داشته باشند.
وبسایت برکینگ دیفنس نوشت، گرگوری گانیون، معاون عملیات‌های فضایی امریکا در حوزه اطلاعات معتقد است: از دیدگاه اطلاعاتی حدود نیمی از کاری که ما انجام می‌دهیم بر چین، 25 درصد بر روسیه و 25 درصد بر دیگر نقاط جهان متمرکز است.»