معرفی کتاب «حسینعلی»
ذکر بر نی رفتن سر مبارک آن جناب
آزاده جهاناحمدی
منتقد ادبی
کتاب «حسین علی، درود خداوند بر او»، اثر محمدحسین مهدوی مؤید مقتلی معاصر است که با استناد به مراجع معتبر با ویژگیهای منحصر به فرد به بیان واقعه عاشورا در قالب نظم و نثر میپردازد.
مؤید در کتاب «حسین علی» در قالب 128 فصل کوتاه به روایت واقعه عاشورا پرداخته است. کتاب از حرکت امام از مدینه آغاز میشود و با شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به پایان میرسد.
این اثر در مقایسه با کتابهای دیگر در این زمینه دارای ویژگیهای منحصر به فرد زیادی است.
اولین نکته مهم که برای مخاطب بیش از هر مسأله دیگری نمود مییابد، نثر و زبان انتخابی نویسنده است که این اثر را از این لحاظ به شدت متفاوت و خواندنی کرده است.
این نوشتار مقتلی است که به زبان فارسی سره نوشته شده، از اینرو مخاطب با زبانی اصیل روبهرو است که تهی از کلمات بیگانه است. نثر کتاب بسیار شاعرانه و به شعر نزدیک است و مؤلف در گفتار شاعرانه و به شیوه خویش به صحبت با امام حسین(ع) و شرح واقعه میپردازد. در این مقتل کمتر از لغات عربی استفاده شده است و جایگزینهای مناسب برای لغات و عبارات عربی در نظر گرفته شده و ترجمهای جدید از احادیث و روایات ارائه شده است. مثلاً حسین علی - درود خدا بر او باد جایگزین حسینبنعلی(ع) شده است.
در بعضی از فصلهای این کتاب شعرهایی در رثای سالار شهیدان و یارانشان آورده شده است.
نثر کتاب برای ذهن خواننده ایرانی معاصر که الفت چندانی با مطالعه و متنهای ادبی ندارد ثقیل است. اما این سنگینی کل اثر را به سکته یا دستانداز دچار نساخته است. به بیان دیگر متن با اینکه نثری فاخر دارد اما روان است. به نظر میرسد که اگر خوانندهای در مطالعه این اثر با سختی در ابتدای متن مواجه شد باید به خودش فرصت بدهد تا ذهن با متن انس بگیرد؛ بعد از این شیرینی نثر به همراه محتوای کتاب از پس پردهها رخ عیان میکند.
نویسنده در کتاب حسینعلی بر گفتار اولیا و راویان و محدثان تا تاریخ نگاران و... استناد کرده است که مراجع معتبر محسوب میشوند، قرآن مجید، سخن پیشوایان معصوم، بصائرالدرجات الکبری (محمدحسین الصفار)، نقل علی مهزیار اهوازی(رجال طوسی)، محمدبن احمدبن عجلی کوفی، طبقات ابن سعد، تاریخ طبری، بحارالانوار، اختیار معرفة الرجال الکشی، فرائدالمسمطین، مفاتیح الجنان، شرح نهجالبلاغه، اخبار الطوال و دهها کتاب روایت و حدیث و اخبار و تاریخ و مقتل نوشته اهل تسنن و شیعیان عالم، برخی از این مراجع هستند.
حسینعلی مقتل است نه کتاب استدلال بر علم و اختیار و عصمت امام علیهالسلام. اما با این حال نویسنده مباحثی کلامی از این دست را درهم پیچیده و در ادبیاتی فاخر عرضه کرده است.
پس در واقع آنچنان که نویسنده خود ذکر کرده است همین دو وجهی که اشاره کردم یعنی نگارش به زبان فارسی و استواری مطالب بر پایهها و ستونهای پژوهشی این اثر را خاص و در عینحال خواندنی کرده است. کتابی که به قدر قوتش دیده نشده است.