الهام عابدینی
پژوهشگر روابط بین‌الملل

چندمین بار است که در سوئد به ساحت مقدس قرآن توهین می‌شود؛ البته که این مصداق‌های اسلام‌ستیزی در غرب بی‌سابقه نیست اما آنچه سبب شده قرآن‌سوزی در سوئد بیش از همیشه مسلمانان و آزادی‌خواهان سراسر دنیا را خشمگین کند آن است که حاکمیت سوئد به بهانه آزادی بیان، به این دست اقدامات مجوز می‌دهد.
چند روز قبل ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو که پیشتر نخست‌وزیر سوئد هم بود گفت «قرآن سوزی» نه تنها غیرقانونی نیست که اصلاً مصداق آزادی بیان است. یادمان نرفته که واکنش امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه به انتشار کاریکاتورهای موهن علیه پیامبر گرامی اسلام(ص) در نشریه شارلی ابدو‌ هم حمایت از نشریه به بهانه آزادی بیان بود.
راستش نمی‌خواهم از معیارهای دوگانه و دروغ‌های‌شان بگویم که دیگر اظهر من‌الشمس است! موضوع حمایت از آزادی بیان نیست بلکه حمایت از اسلام‌ستیزی و ترویج اسلام‌هراسی است. امروز موضوع مهم این است: حالا که دیگر برخی کشورهای غربی آشکارا شمشیر را علیه اسلام از پشت بسته‌اند، مسلمانان چه می‌توانند انجام دهند؟ مهمترین کاری که باید انجام داد، ایجاد وفاق و اتحاد میان کشورهای اسلامی است. در واقع واکنش هماهنگ و یکسان این کشورها به عنوان مثال اخراج سفیر سوئد و تحریم کالاها و برندهای سوئدی می‌تواند بازتاب گسترده‌ای داشته باشد و سوئد را هم تحت فشار قرار دهد. در نظر داشته باشید که حدود ۱۳ درصد از صادرات سوئد به کشورهای اسلامی است.
هرچند تماشای این اهانت به قرآن قلب هر مسلمانی را به درد می‌آورد اما واکنش علیه سوئد، منطقی و مصداق دفاع از منافع ملی است. مگر منافع ملی چیزی جز دفاع از ارزش‌های ملت شامل باورها و ارزش‌های آنان است؟
جمهوری اسلامی ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی و اغلب مسلمان و همچنین داشتن حاکمیت اسلامی از موقعیتی بسیار خوب برای به دست گرفتن ابتکار عمل میان کشورهای مسلمان برخوردار است. ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های گوناگونی چون سازمان همکاری اسلامی و همچنین همسایگی با کشورهای مسلمان، در ترغیب این کشورها به واکنشی هماهنگ در چنین شرایطی پیشگام شود، هرچند اقدامات مردمی همچون تحریم خودجوش کالاهای سوئدی و برگزاری تجمع و تظاهرات علیه سوئد و این اقدام موهن و پویش‌ در فضای مجازی تأثیرگذار و مهم است اما جای نقش‌آفرینی حاکمیت را نمی‌گیرد. وزارت امور خارجه با اقداماتی چون احضار یا اخراج سفیر، کاهش سطح روابط، نامه رسمی به دولت سوئد، تماس تلفنی با مقامات کشورهای اسلامی و درخواست جلسه اضطراری به عنوان مثال در قالب سازمان همکاری اسلامی برای بررسی موضوع می‌تواند مکمل پازل اجماع سراسری علیه اسلام‌ستیزی در غرب باشد‌.
تا زمانی که کشورهای غربی بابت حمایت‌شان از این دست اقدامات هزینه‌ای نپردازند، این اقدامات ادامه خواهد داشت. کما اینکه پس از اتفاق در دانمارک هم هتک حرمت قرآن روی داد. تنها راه مقابله و توقف چنین حوادثی، واکنش قاطع و هماهنگ مسلمانان در سراسر دنیا و کشورهای اسلامی است.