کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است

حسام آبنوس
روزنامه نگار

روایت تاریخ عاشورا، روایت حماسه است، همان‌طور که حسین منزوی در غزل مشهورش می‌گوید: «حد تو رثا نیست، عزای تو حماسه است». حال اگر این حماسه با زبانی ادیبانه همراه شود، شاهد حماسه‌ای ادبی خواهیم بود که بر سایر روایت‌های تاریخی اگر نگوییم فضیلت پیدا می‌کند بلکه از آنها پیشی می‌گیرد و جلوتر می‌ایستد. این خاصیت ادبیات است. این خاصیت زبان است که می‌تواند منزلت بیشتری به امور بدهد و آنها را در موقعیت برجسته‌تری بنشاند، چه رسد به اینکه در رثای حماسه‌ای به بزرگی عاشورا باشد. حماسه‌ای که تاریخ از آن جان گرفته و قرن‌هاست درباره آن سخن گفته می‌شود و این خون در تاریخ جاری است. کتاب «حسین علی، درود خداوند بر او» اثر م‌ـ‌ مؤید (محمدحسین مهدوی سعیدی) در جایگاهی چنین در میان مقاتل و تواریخ قیام سیدالشهدا(ع) ایستاده و با مخاطب گفت‌وگو می‌کند و او را دعوت به گفت‌وگو با تاریخ می‌کند.
«حسین علی» کتابی است که در میان مخاطبان و علاقه‌مندان به نثر قدر ندیده که دلایل مختلفی می‌توان برای این ماجرا ذکر کرد که احتمالاً مهم‌ترین موضوع آن به خلق و خوی نویسنده‌اش بازمی‌گردد که اهل هیاهو و جنجال نیست و کاری برای امام شهیدش کرده و خیلی با غوغاسالاری نسبتی ندارد. اما اینکه ناشر و حتی جامعه کتابخوان هم به این کتاب توجهی نکرده‌اند محل سؤال است. کتابی که نثر آن فارسی است و مؤلف کوشش کرده از هیچ کلمه غیرفارسی در آن استفاده نکند و از این‌رو کتابی است که برای علاقه‌مندان به نثر فارسی گزینه هیجان‌انگیزی است. حال این نثر را بگذارید در کنار روایت حرکت کاروان اباعبدالله‌الحسین(ع) و مقتلی ادبی را با پژوهشی بزرگ تصور کنید که نتیجه چیزی جز «حسینِ علی» نیست.
آقای مؤید در این کتاب تلاش کرده از منابع تاریخی بسیاری برای روایت تاریخی مقتل خویش استفاده کند و در پانوشت‌ها به دامنه پژوهش او در کتابش می‌توان پی برد. نثر با وجود فارسی بودن اما سنگین و نامأنوس نیست. مقتلی که با عنوان «حسینِ علی» در دسترس است یکی از مقاتل متفاوتی است که با نثر خود یکه‌تاز مقاتل تصحیح شده و بازنویسی شده است، زیرا چه از حیث زبان و نثر و چه از نظر پژوهش مزیت‌های بیشتری بر کتب مشابه که اغلب بازنویسی و تصحیح یک مقتل‌اند، دارد.
شاید این سؤال پیش بیاید که حسین علی با نثری که ظاهر دشواری دارد، چه مزیتی بر سایر مقاتل دارد؟ ذکر این نکته بسنده می‌کند که این کتاب شیرینی نثر فارسی را با وجود برخی کلماتی که احتمالاً برای ذهن شبکه اجتماعی‌زده ما دشوار است، به کام ما می‌نشاند. با این کتاب می‌توانیم تجربه درست نثر فارسی را با برخی بازنویسی‌های اصطلاحاً ادبی که متکلف می‌نمایند، به‌خوبی مشاهده کنیم.
«حسینِ علی، که درود خداوند بر او باد» می‌تواند گزینه‌ای دلنشین برای شب‌ها و روزهای سوگ حسینِ فاطمه(ع) باشد.

 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و دویست و سی و هشت
 - شماره هشت هزار و دویست و سی و هشت - ۳۱ تیر ۱۴۰۲