جادوی داستان در عصر رسانه‌ها
علی‌الله سلیمی
نویسنده و منتقد ادبی
قصه‌ها و داستان‌ها که بیشتر یادگار دوران‌های سپری شده هستند، هنوز جذابیت خاص خود را دارند و می‌توانند ذهن ما را درگیر ماجراهایی بکنند که در آنها احساس و تخیل نویسنده حرف اول را می‌زند اما نشانه‌های زندگی واقعی هم به وفور در بندبند آن یافت می‌شود. وقتی پای قصه‌ها و داستان‌ها می‌نشینیم، با آنکه می‌دانیم ماجراها و شخصیت‌ها واقعیت ندارند اما دلواپس وقایع و شخصیت‌های خیالی می‌شویم که در پیچ‌های تند زندگی، نفس ما را در سینه حبس می‌کنند. با برخی از شخصیت‌های داستانی احساس همذات‌پنداری می‌کنیم و در دل، دعا می‌کنیم به سلامت از گردنه‌های پرخطر زندگی عبور کنند و آنجا، که شخصیت‌های داستانی، گاهی در جدال با ناملایمات زندگی کم می‌آورند، در دل دلداری‌شان می‌دهیم که ناامید نشو، بلند شو و گام‌های بعدی را محکم‌تر بردار؛ تا موفقیت راهی نمانده است. این همان تمرین مبارزه با سختی‌های زیستن است که در قصه‌ها و داستان‌ها دنبال کرده و تمرین می‌کنیم و گاهی هم از اتفاق‌های افتاده در قصه‌ها و داستان‌ها درس می‌گیریم که مانند تجربه‌ای گرانبها در ادامه زندگی به کار گیریم.
بزرگی از بزرگان دنیای داستان گفته است، داستان بزرگترین دروغی است که در عین حال باورپذیرترین هم هست. شاید جادوی داستان در همین نکته طلایی نهفته باشد که احساس و تخیل آدمی را چنان صیقل می‌دهد و باورپذیر می‌کند که به راحتی دل به دل شخصیت‌های داستانی و خیالی می‌دهیم تا برای مدت کوتاهی هم که شده، ما را با خود به سرزمین‌های خیال‌انگیز قصه‌ها و داستان‌ها ببرند که فراموش کنیم اندوه گذرای زندگی را و نزدیک شویم به رؤیاهای شیرین که حتی یادآوری آنها هم حال‌مان را خوش می‌کند. همه اینها در حالی است که انسان امروزی در محاصره انواع رسانه‌های پرجاذبه است و اینکه «داستان» هنوز پرطرفدار است، به جادوی نهفته در بطن این شیوه روایتگری برمی‌گردد که قادر است احساس و عواطف مخاطب را همچنان درگیر ماجراهای پرپیچ و تاب خود کند و انسان امروزی را به هزارتوی قصه‌ها و داستان‌ها ببرد. از رنج‌ها و مشقت‌های آدمی بگوید و از استقامت در بحران‌های زندگی که گاه ناملایمات چنان به روح و روان آدمی فشار می‌آورد که فراموش می‌کند برای مدارا با همین ناملایمات آمده است تا رنج زیستن را به تجربه‌های ناب زندگی در کوران حوادث پیش‌بینی نشده تبدیل کند. این است هنر آدمی که تجربه‌های زیستی‌اش گاه با قصه‌ها و داستان‌ها درهم می‌آ‌میزد و درس‌هایی از آن تراوش می‌کند که معلم‌های بزرگ زندگی در بزنگاه‌های زندگی هستند. فراموش نکنیم که ما با قصه‌ها و داستان‌ها انس می‌گیریم چون طعم و رنگ زندگی را در آنها حس و لمس می‌کنیم.