آماده‌باش برای حفاظت از ریه‌های سبز کشور
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با توجه به افزایش دمای هوا، از طریق یگان حفاظت منابع طبیعی در سراسر کشور از بروز هر گونه حریق در منابع طبیعی پیشگیری می‌کند
نفیسه امامی
روزنامه نگار
آتش‌سوزی یا حریق یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین بلایایی است که در مدت زمان کوتاهی خسارت‌های جبران‌ناپذیری به جنگل‌ها و مراتع وارد می‌کند، بویژه در فصول گرم و خشک سال که علوفه و برگ کف جنگل‌ها و مراتع روی هم انباشته و خشک می‌شوند.
بررسی دلایل آتش‌سوزی‌های اخیر در مناطق مختلف کشور حاکی از آن است که دو مقصر آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، انسان و افزایش دما است. درحالی که در ایران حدود ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها را عوامل انسانی تشکیل می‌دهند، این آمار در کل دنیا به طور میانگین حدود ۸۵ درصد است. کشور هم‌اکنون گرم‌ترین روزهای سال را تجربه می‌کند و امکان ایجاد حریق در جنگل‌ها و مراتع با وجود افزایش دما بسیار زیاد است. متأسفانه آتش‌سوزی‌های متوالی در فصول گرم سال معضلی است که محیط‌زیست، پوشش گیاهی درختان، منابع طبیعی و حیات‌وحش کشور را با تخریب‌های گسترده همراه می‌کند و موجب فرسایش خاک و تسریع در ایجاد آفات گیاهی می‌شود. تکرار چنین رویدادهایی دیر یا زود نفس جنگل‌ها و حیات‌وحش کشور را به شماره می‌اندازد که عواقب جبران‌ناپذیری برای مردم کشور به دنبال خواهد داشت.
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با افزایش دمای هوا از طریق یگان حفاظت منابع طبیعی در سراسر کشور و با افزایش گشت، مراقبت و انجام هشدار‌های لازم تلاش می‌کند از بروز هر گونه حریق در منابع طبیعی پیشگیری کند.
تأکید رئیس سازمان منابع طبیعی بر پیشگیری از حریق در جنگل‌ها و مراتع
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بر لزوم پیشگیری از بروز آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع با اشاره به افزایش گرمای هوا و خشک شدن پوشش گیاهی و علفزارها در عرصه‌های منابع طبیعی تأکید کرده است. وی حفاظت از منابع طبیعی را از اولویت‌های مهم و اساسی سازمان منابع طبیعی برشمرده است که در کنار حفاظت از داشته‌های موجود به غنی‌سازی و احیای جنگل‌ها می‌پردازد. عباسعلی نوبخت کوچک‌ترین بی‌احتیاطی و عدم رعایت ایمنی در جنگل‌ها و مراتع کشور را در شرایطی که افزایش گرمای هوا، خشک شدن پوشش گیاهی و علفزارها را در عرصه‌های منابع طبیعی ایجاد می‌کند، سبب بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر می‌داند.
شناسایی مناطق بحرانی در معرض آتش‌سوزی
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در تشریح اقدامات این سازمان برای پیشگیری از آتش‌سوزی مراتع ناشی از گرمای هوا در فصل تابستان سال جاری گفته است:دستورالعملی در راستای جلوگیری و پیشگیری از آتش‌سوزی تهیه شده و به استان‌های کشور ابلاغ کردیم و آمادگی مقابله با آتش‌سوزی را داریم.
ترحم بهزاد، اقدامات در دستور کار را اینگونه تشریح کرده است:در مناطق دارای علوفه زیاد، چرای دام سبک و علوفه‌چینی انجام می‌گیرد. برای عدم سرایت آتش به مناطق دیگر در حاشیه مزارع و مناطقی که پوشش گیاهی بسیاری دارند، از آتش‌برها استفاده و نهر ایجاد می‌شود. در مناطق جنگلی و برخی مراتع نیز زیرآشکوب وجود دارد که از آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند.
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، استان‌ها و مناطق بحرانی در معرض آتش‌سوزی را شناسایی کرده است که استان‌های منطقه زاگرس به دلیل بارندگی‌های شدید و پوشش گیاهی زیاد بیشتر در معرض آتش‌سوزی قرار دارند.
انواع آتش‌سوزی عمدی و غیرعمدی
علل آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع به انواع عوامل غیرانسانی یا طبیعی و عوامل انسانی یا غیرطبیعی تقسیم می‌شوند. دلایل عمدی آتش‌سوزی شامل ایجاد فضا برای فعالیت‌های ساختمانی، کشاورزی و دامپروری، اختلافات قومی و محلی که منجر به آتش زدن جنگل می‌شود، فعالیت اشرار و قاچاقچیان، اقدام عمدی تعدادی از مردم و تبدیل اراضی جنگلی به زراعت دیم از طریق آتش زدن درختان می‌شود.
دلایل غیرعمدی بروز حریق در طبیعت که موارد آن کم نیست، شامل خاموش نکردن آتش توسط رهگذران، پرت کردن ته سیگار یا کبریت خاموش نشده در کنار جاده‌های مجاور جنگل، عبور موتورسیکلت‌ها و خروج جرقه از لوله اگزوز آنها در فصول خشک سال و انداختن قوطی کنسرو، ته شیشه و بطری و انعکاس نور و ذره‌بینی شدن و رخ دادن آتش‌سوزی می‌شود.
آتش‌سوزی‌هایی که در جنگل اتفاق می‌افتند گستردگی و سرعت انتشار بسیار زیادی دارند. مهم‌ترین جزئی که بعد از آتش‌سوزی متصاعد می‌شود، دود است. هر چه غلظت دود بیشتر باشد، می‌تواند بر دستگاه تنفسی انسان‌ها، حیوانات و پرندگانی که در جنگل زندگی می‌کنند تأثیر منفی و عوارض سویی بگذارد.
دود ناشی از آتش‌سوزی دارای مشتقاتی مثل دی اکسید کربن، مونوکسید کربن، بخار آب، مواد شیمیایی آلی، اکسید نیتروژن، ذرات متعلق و ترکیبات دیگر است. استنشاق دی اکسید کربن و ذرات معلق موجود در دود آتش، باعث بروز مشکلات سلامتی برای دیگر جانداران می‌شود. آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها جزو مخرب‌ترین اتفاقات برای انسان و حیوان محسوب می‌شود، چون هم زندگی حیوانات و هم انسان‌ها را با خطر مواجه می‌کند. بدیهی است حالا که در فصل گرما قرار گرفته‌ایم و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز اقدامات لازم را در راستای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی در نظر گرفته‌اند، انتظار می‌رود با کاهش عوامل انسانی درصد تخریب مراتع به کمترین میزان خود برسد.
