علی طالب‌لو
طلبه  پژوهشگر

برترین زنان بهشتی براساس روایات شیعه و اهل سنّت، چهار زن هستند. یکی از این زنان، آسیه زن فرعون است. او با وجود اینکه در دربار فرعون زندگی می‌کرد، به موسی ایمان آورد و به خاطر ایمانش، تحت شکنجه قرار گرفت. در پایان نیز به خاطر جراحت­‌ها و شکنجه­‌های بسیاری که بر او وارد شده بود، از دنیا رفت.
در روایتی که شیخ صدوق در امالی نقل کرده است، آسیه همنشین حضرت خدیجه در بهشت بوده و مقام و منزلتی والا دارد.[1]
خداوند در قرآن، سرگذشت آسیه را اینطور روایت می‌کند: وَ ضَرَبَ‌الله مثلاً لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَک بَیتًا فِی الْجَنَّة وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.[2]
در آیه قبل نیز زن لوط و زن نوح به عنوان زنانی کافر معرفی شده‌اند که با وجود مصاحبت‌شان با پیامبران معصوم، از راه درست منحرف شدند: ضَرَبَ‌الله مثلاً للَّذِینَ کفَرُواْ امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ کانَتَا تَحتَ عَبْدَینِ مِنْ عِبَادِنَا صَلِحَینْ‏ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یغْنِیا عَنهمَا مِنَ‌الله شَیا وَ قِیلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ.[3]
آن دو زن به پیامبران الهی خیانت کردند و مستحق آتش جهنم‌­اند. مصاحبت‌شان با پیامبر نیز چیزی از عذاب آنان کم نمی‌­کند.

فلذا ما در این دو آیه با دو الگو مواجه هستیم: 1- زنانی که در محضر پیامبر بودند لکن کافر شدند و به خدا و فرستادگانش خیانت کردند. ۲- زنانی که در فضای کفرآمیز زندگی می‌کردند ولی به خدا و رسولش ایمان آوردند.
خداوند در این آیات به ما نشان می‌دهد که جو فکری و عملی اطرافیان، دلیل موجّهی برای سلب اختیار از ما نیست. بی‌شک محیط و جامعه روی دینداری و لوازم آن تأثیر دارد. فضایی که با حاکمیت ولی خدا و همراهی مردم مؤمن پیش برود، دارای ارزش است و فضا را برای اهداف عالیه خلقت انسان فراهم می‌کند. لکن غایت امر، انتخاب خود انسان است. می‌توان سال‌ها در خانه پیامبر خدا زندگی کرد ولی انتخاب اشتباهی انجام داد و همچنین می‌توان در بدترین فضا، ایمان و اعتقادات را حفظ کرد. هیچ جبری در عالم وجود ندارد و فضا برای انتخاب همه­ انسان­‌ها فراهم است. بودن در فضای کفر هیچ دلیل خوبی برای کافر ماندن اعضای آن فضا و جامعه نیست. خداوند از این افراد نیز حسابرسی می­‌کند. بودن در خانه فرستادگان الهی نیز لزوماً شما را مؤمن نمی‌کند کمااینکه درمورد زن نوح و زن لوط اتفاق افتاده است.
همه چیز بستگی به خودتان دارد و انتخاب‌تان. اگر بخواهید و انتخاب کنید، می‌­توانید در بدترین فضا نیز به دین الهی معتقد باشید و اگر قصد نداشته باشید، بهترین فضا هم شما را با ایمان و تقوا نخواهد کرد.
 
[1]- امالی صدوق، صفحه 353.
[2]- سوره تحریم، آیه 11.
[3]- سوره تحریم، آیه 10.