حسام آبنوس
روزنامه‌نگار

بسیاری شک را زمینه یقین دانسته‌اند. برخی حتی یقین را تشبیه به میوه شک کرده‌اند. درباره شک و تردید صحبت بسیار شده و سرگشتگی‌های بسیاری را در تاریخ می‌بینیم که از یک تردید آغاز شده و پایانش گاهی شیرین و در مواردی تلخ رقم خورده است. برای مثال تردیدی که جناب «حُر» در شب عاشورا با آن روبه‌رو می‌شود و کارش به شهادت در رکاب سیدالشهدا(ع) می‌رسد، از آن تردیدهایی است که آدم با خودش می‌گوید کاش قسمت ما هم بشود. تردیدهای دیگری هم در همین ماجرای کربلا در تاریخ ثبت شده که موجب شده فرد تصمیمی بگیرد که نتیجه‌اش چیزی جز سرافکندگی در برابر تمام تاریخ نبوده است. البته فراموش نکنیم که ماندن در وادی تردید و شک و اتراق کردن در آن، آفت بزرگی است که نتیجه‌ای جز عاقبت‌سوزی در پی ندارد زیرا بسیارند کسانی که چون یقین را میوه شک می‌پندارند، در این وادی ساکن می‌شوند اما خبر از آن ندارند که دارند عمر خود را به تباهی سپری می‌کنند. از این رو اگر شک و تردید غل و زنجیری شود بر دست و پای ما، دیگر خبری از میوه‌ای به نام یقین نخواهد بود. یقین مانند آب چشمه‌ای زلال و خنک است که در بیابان تفتیده و داغ بعد از تحمل ساعت‌ها بی‌آبی و عطش به آن رسیده باشیم و چه گواراست چنین آبی.
«صور سکوت» که محمدقائم خانی آن را نوشته، داستانی است درباره تردید؛ تردیدی که پای بسیاری را می‌بندد و از رسیدن به نقطه نهایی که همان یقین باشد، نشانه‌ای نیست. شخصیت‌های داستان صور سکوت از وقوع یک اتفاق مطلع‌اند ولی زمان آن را نمی‌دانند. نسل‌های مختلف خانواده در پی یافتن آن سرچشمه ترک دیار می‌کنند تا بتوانند جان تشنه خود را سیراب کنند. خبری در کتب پیامبران قبل از پیامبر خاتم مبنی بر برانگیخته شدن پیامبری در آخرالزمان آمده و حالا یکی از فرزندان بنی‌اسرائیل نشانه‌های ظهور پیامبر خاتم را یافته و پا در مسیری می‌گذارد که آسان نیست.
خانی در رمانش تلاش می‌کند نشان دهد که صرف درک کردن زمانه یک پیامبر کافی نیست، آن هم در شرایطی که فرد بر دینی از ادیان ابراهیمی ماقبل پیامبر خاتم است. او نشان می‌دهد اتفاقاً سختی کار اینجاست که آنها با روش‌های مختلف سعی در انکار دعوی رسالت او داشتند و پیروانشان را از گرویدن به دین او باز می‌دارند. رمان روایت چندنسل از یک خانواده است که هر کدام آتش تردید به جانش افتاده و برای خاموش کردن آتش، پا در راهی می‌گذارد که سرانجام آن روشن نیست. این قصه روایت تردیدهایی است که پای افراد را می‌بندد، تردیدهایی که از سوی حامیان وضع موجود ایجاد می‌شود و مانع رسیدن به وضعیت مطلوب می‌شود. صور سکوت روایتی است از تردیدهای چند نسل در یافتن حقیقت، در رسیدن به چشمه‌ای زلال و نورانی.