تغییرریل سینما با «امید و ایمان و تخصص»
جبار آذین
منتقد و مدرس سینما
مقام معظم رهبری در بیانات اخیر خود به نکات مهم و اساسی حیات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور اشاره فرمودند و راه دستیابی به شکوفایی و بالندگی و درخشندگی مردم و ایران پرافتخار را پرواز با دو بال امید و ایمان متذ کر شده و بر اجرای آن تأکید فرمودند. آنچه ایشان به‌عنوان نیاز و مطالبه رهبری و مردمی بر آن تأکید ورزیدند، در واقع کلید اصلی پاسخگویی به تمام نیازهای مادی و معنوی کشور و نسل‌های مختلف و همان عناصر تعیین‌کننده‌ای است که ایران اسلامی را در برابر هرگونه تهاجم و شیطنت و تخریب بیگانگان و عوامل داخلی آنها بیمه می‌کند. از همین رو، عمل به این رهنمودهای استراتژیک، وظیفه ملی همگان، بویژه مسئولان و مدیران کشور است و در صدر مجریان آن، سکانداران فرهنگی قرار دارند، چرا که مهم‌ترین عوامل سازندگی فردی و اجتماعی فرهنگ است و انسان‌هایی که به ایمان و امید اتکا دارند و آنها را در وجود خود، زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی، نهادینه می‌کنند، انسان‌های فرهنگی هستند. از آنجا که طی چند دهه، فرهنگ کشور به موازات تغییر و تحولات گوناگون اجتماعی و سیاسی، با تغییرها و فراز و فرودها روبه‌رو شده و با وجود همت‌های پیوسته خادمان مردم و کشور و همدلی و همکاری‌های دلسوزانه و متعهدانه انسان‌های مقام و موقعیت‌دار و غیرمقامدار و معمولی، به دلایلی از جمله کم‌کاری‌ها و غفلت‌ها و ندانم‌کاری‌ها، نه فقط در حوزه سینما که عرصه فرهنگ، به مرور از ارزش‌ها و آرمان‌های انقلابی و اجتماعی فاصله گرفته است حتی کار به جایی رسیده که در بخش‌هایی از هنر و فرهنگ و سینما و صداوسیما، تفکرات لیبرالی و غرب‌پسند و مغایر با اهداف ایران اسلامی، نفوذ و رسوخ یافته است. به همین دلایل، نگارنده طی سال‌ها و درصدها یادداشت و نقد و تحلیل، از منظر آسیب‌شناسی به اوضاع و احوال فرهنگ و هنر و هنرمندان و روند تلاش‌های آنها پرداخته و افزون بر ارائه کارشناسی مشکلات و موانع و معضلاتی که سد راه تحول آفرینی و امید و ایمان‌بخشی و تعالی آنها در جامعه شده‌اند، راهکارهای تخصصی هم طرح و عنوان کرده است. شمایل عمومی حیات و فعالیت‌های اجتماعی هنرمندان و مدیران فرهنگی، هنری و تولیدات هنری، فرهنگی، نشان دهنده، خارج شدن هنر و فرهنگ جاری از مسیر فرهنگ‌سازی و حفظ و ارتقای فرهنگ قوی و غنی ایرانی و اسلامی از ریل اصلی تحولات کشور و ملت و فاصله یافتن از اهداف و باورهایی است که این ریل بر بنیان آنها شکل یافت. با این همه، خارج شدن نسبی قطار اجتماعی و فرهنگی از مسیر انقلاب و مقاومت و باورهای اعتقادی و ملی، ضرورت تغییر ریل فرهنگ و هنرکشور را یادآور می‌شود و این همان نکته مهم زیرساختی و ساختاری است که بارها بر وجود و حضور و نقش آن در کشور اصرار کرده‌ام.
خوشبختانه امروز، کسانی سکان اداره کشور، فرهنگ و هنر و سینما و صداوسیما را به عهده گرفته‌اند که اهل ایمان و امید و تعهد هستند و با تمام بضاعت خود برای سازندگی و بالندگی ایران عزیز تلاش می‌کنند. با این حال، به نظر می‌رسد، این حد از همت‌ها، کافی و کامل نبوده است و هنوز و همچنان علاوه بر کمرنگی حضور و نقش ایمان و امید که رهبری بر پررنگ کردن آنها تأکید فرمودند، سه مسأله هم جزو موانع فروزانی و درخشانی هنر و هنرمندی در مملکت است و آنها عبار‌تند از: دانش، تخصص و استفاده از کاربلدان متعهد. به عبارت واضح و صریح اینکه، با احترام به نیت‌ها و تلاش‌ها و حرکت‌های خوب مدیران و مسئولان دلسوز فرهنگی و هنری، اما اداره بهینه و ثمربخش و کسب دستاوردهای چشمگیر در این حیطه‌ها، مشروط به وجود و همکاری متخصصان و دانش‌آموختگان فرهنگ و هنر است و تغییرات اساسی فرهنگ، هنر و سینما و صداوسیما به معماران و معماری نوین و برنامه‌های روزآمد نیاز دارد و جای این عناصر و عوامل در میان مدیران و مسئولان بخش‌های گوناگون فرهنگ و هنر بخصوص سینما و سیماخالی است. به همین علل، تعییر ریل نه تنها درسینما که کل فرهنگ و هنرکشور یک ضرورت تاریخی است که باید با عصاهای معنوی، الهی و انسانی امیدوایمان، جامه عمل بپوشد. امید که به یاری مسئولان و مدیران و هنرمندان فرهیخته، تغییر ریل فرهنگ بدرستی انجام شود و این ریل به جای خارج از جاده زندگی و باورهای مردم از میان جامعه به سوی نور و روشنایی و شکوفایی امتداد یابد.