خلاقیت در پختگی نوجوان
رضا مهدوی
نوازنده سنتور و مدرس موسیقی
هنر سنتورنوازی در موسیقی ایران راه پرفراز و نشیبی را پیموده است. از بنیادگراترین شاخهها تا مدرنترین گرایشها همه با این ساز تجربه و اجرا شده و در این گستره وسیع و در محدوده زمانی یک قرن، صدها اثر ضبط شده را معرفی کرده است که هر یک از گلهای آن عطر و بوی خاص خود را دارد و باید هر کدام را در چهارچوب روش، سلیقه و تکنیکها بررسی کرد.
فرامرز پایور سنتورنوازی نوین ایرانی را پایهگذاری کرد و سپس اردوان کامکار بهطور ویژه سرمنشأ نوآوری و اوج رهایی از سنتها و پیشروی به سوی تازههایی از جنس دیگر شد و بعد او دهها نفر تاکنون الگوپذیری و نوآفرینی داشتهاند.گزافه نیست بگویم تاکنون به توانایی؛ هنرمندی و اوج خلاقه سیاوش کامکار برادرزاده اردوان کسی چنین توفیق درخور توجهی را اخذ نکرده است!
در سنتورنوازی مدرن ایرانی، استقلال نقش مضرابهای راست و چپ و تساوی شدت صوتی آنها اهمیت بسزایی دارد و بر مبنای همین ویژگی تک نوازی و خلق ملودی انجام میشود. سیاوش کامکارچهارده ساله(آبان۱۳۶۸) نخستین آلبوم خود «بارانی بر دریا» را زیر نظر دو هنرمند نامی تأثیرگذار در عرصه موسیقی ایران منتشر کرد، او نزد پدرومادرش پشنگ کامکار و سودابه سالم بهترینها را در اخلاق و فن موسیقایی فرا گرفته است. البته عموهایش اردوان و ارژنگ هم تأثیر به سزایی در آموزشهای دوران نوجوانیاش داشتهاند و در جوانی از عموی بزرگ خود هوشنگ کامکار اصول و قواعد آهنگسازی را پیشرفتهتر میآموزد.سیاوش کامکار جدای از زیستن درچنین خانوادهای، سرشار از ذوق و استعداد موسیقی است که موجب علاقه و رشد و استعداد موسیقی در او شده، اما نباید از نظر دور داشت که پشتکار و جدیت و استعداد در شکوفایی و بهرهگیری از تمامی داشتههای فرهنگ سترگ ایرانی چون تاریخ و آیینها با برخورداری از درک بالا از مفاهیم موسیقایی و غیرموسیقایی، لازمه شکوفایی و درخشش در هر هنری است که در او جمع بوده است.
او با بهرهگیری از توانایی و قوه خلاقه خدادادی و دقت نظر در فن موسیقایی با تمامی ظرایف و ضمایم، دارای تفکر و شعوردقیق موسیقایی است. دارای شخصیتی متواضع و به معنای حقیقی کلمه دانشور و موسیقیپژوه است که در بسط و گسترش ملودی، ترکیب اصوات گوناگون، شکستن ریتم ، ضد ضرب و حتی در ایجاد فضای افکتیو(عنصر صوتی یا تصویری برای ایجاد تأثیر مشخص- جلوهگری) در آلبوم «بارانی بر دریا» به زیبایی هرچه تمامتر توانست قد علم کند و آینده هنری پیش روی خود را به همگان در درجه ممتاز عیان و با آثاری که تاکنون منتشر ساخته بر این حرف نگارنده صحه بگذارد. از دیگر ویژگیهای سنتورنوازی سیاوش میتوان به سونوریته (صدادهی)ویژه، مضرابهای قدرتمند درعین حال لطیف و نوازشگرانه بین سنت و مدرن نیز اشاره کرد که به روشنی و روانی دارای قدرت مساوی مضرابها و اجرای پاساژهای (مسیر طولانی و توالی نتهای پشت سرهم) واضح و سریع و نیز رعایت نوانس(قوت و ضعف و حالت در صدا) در سنتورنوازی و نتنگاری در آهنگسازی است. ابوالحسن صبا و نورعلی برومند معتقد بودند اختلاف در شدت نواختها، اساس ردیف نوازی است در حالی که نوازندگی نوین ملی معاصر پیوندی است میان قدیم و امروز... آلبوم شامل این قطعات است:
«قطره باران»،«پریشان»، «بارانی بر دریا»، «مهتاب»، «بداهه نوازی-نوا»، «موج»، «پرواز»، «رخش»، «دریا»و«خزان».
مرکز موسیقی حوزه هنری از دهه هشتاد تا پایان دهه نود تولید «موسیقیهای تجربی» را با نوجوانان و جوانان با ذوق و خلاق شروع کرد و در گزینش آثار، شیوه و مکتب خاصی را مد نظرنداشت بلکه اهمیت به رویکردها و تکنیکها، مطالب، فضا و حسهای تازه و سرشار از خلاقیتهای نوین را بسترسازی میکرد که امروزه نیاز به آن احساس میشود...
بارانی بر دریا/ آهنگسازی و اجرا: سیاوش کامکار / ناشر: مرکز موسیقی حوزه هنری / سال: 1384پ