درس‌ها و تجربه‌های نمایشگاه کتاب امسال
علی‌الله سلیمی
نویسنده و منتقد ادبی
برگزاری هر دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با درس‌ها و تجربه‌های متعدد و قابل توجهی همراه است که اگر به درستی از سوی کارشناسان و مسئولان امور فرهنگی کشور بویژه در بخش امور مربوط به موضوع کتاب تجزیه و تحلیل شود، می‌تواند برای برگزاری دوره‌های بعدی این رویداد بزرگ فرهنگی مفید و ارزشمند باشد. یکی از ویژگی‌های مهم و ملموس سی و چهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، جهش نسبتاً بی‌سابقه قیمت کتاب و در نتیجه افت شدید تیراژ و همچنین تعداد عناوین کتاب‌های تازه‌منتشره بود که باعث شد بسیاری از ناشران با عناوین کمتری، نسبت به دوره‌های قبل، در نمایشگاه امسال شرکت کنند. حتی برخی از ناشران با یک حساب به‌اصطلاح سرانگشتی و با لحاظ کردن هزینه‌ها و سود و زیان خود در جریان 10 روز حضور در نمایشگاه کتاب امسال، از شرکت در این رویداد بزرگ فرهنگی خودداری کرده و ترجیح دادند در همان بخش مجازی سی‌وچهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت کنند و با بهره‌گیری از خدمات و امکاناتی مانند هزینه رایگان ارسال کتاب برای خریداران این محصول فرهنگی که مسئولان مربوطه فراهم کرده بودند، کتاب‌های نشر خود را در معرض نمایش و فروش مجازی قرار دهند و به نوعی با کمترین ریسک مالی در این دوره از نمایشگاه کتاب حضور یابند. با این حال، بخش حضوری نمایشگاه کتاب امسال هم به‌رغم بسیاری از مسائل متداول همچنان مخاطبان خاص خود را داشت و در کنار فعالیت غرفه‌های متعدد اختصاص یافته به بخش‌های گوناگون صنعت نشر، بخش‌های جانبی این دوره از نمایشگاه، مانند برنامه‌ها و نشست‌های فرهنگی با محوریت کتاب، مضامین و موضوعات فرهنگی و همچنین صنعت نشر، حتی متنوع‌تر و در مواردی هم پرشکوه‌تر از دوره‌های قبل برگزار شد و خاطرات خوشی از سی‌وچهارمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در ذهن علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی برجا گذاشت. اما لازم است درس‌ها و تجربه‌های برگزاری این دوره از نمایشگاه کتاب تهران با سعه صدر بیشتری مورد توجه مسئولان فرهنگی کشور قرار گیرد تا با بررسی دقیق آسیب‌ها و همچنین شناسایی ظرفیت‌های موجود، راهکارهای تازه و نوینی برای آینده صنعت نشر در کشور یافته و به‌کار گرفته شود تا این صنعت فرهنگی همپای تحولات روز، بویژه در بخش ارتباط و تعامل با مخاطب کتاب پیش برود و همواره پیشتاز باشد که از جمله این ظرفیت‌ها، میتوان به قابلیت‌های نوین در عرصه فروش مجازی کتاب اشاره کرد که با کمترین هزینه، کتاب را در دورترین نقطه کشور به دست مخاطب می‌رساند و این قابلیت همچنان قابل توسعه و به‌روزرسانی است.