فیلم «65»: چرا برای بقا در 65 سال قبل بجنگیم؟
محمدحسن موحدی
روانشناس و کارشناس فرهنگی
هر چند به ظاهر فیلم 65 از جمله فیلمهایی است که آثار فضایی و دایناسوری را به تصویر میکشد و سعی میکند ما را در فضای پارک ژوراسیک و فیلمهایی از این دست فروببرد، اما قطعاً به موفقیت آنها نمیرسد. فیلم از لحاظ فرمی، جز در جلوههای بصری و جلوههای کامپیوتری – که در ساخت دایناسورها و فضاپیما و.... بهخوبی به کار رفته است- در دیگر امور از شخصیتپردازی و حتی سناریوپردازی دچار مشکلات است.
بسیاری بدین فیلم از آن لحاظ نگاه کردهاند که جنگ با دایناسورها را در موقعیتهای مختلف خود به نمایش میگذارد، اما به نظر میرسد فیلم ایده دیگری را نیز در پسزمینه خود دارد. ظهور کوآ دختربچهای که فریز شده تا در مأموریت میلز در سیاره دیگر استقرار یابد، میتواند نقطهای بر این موضوع باشد که قرار است فکر زندگی در سیارات دیگر هم در فیلم مطرح شود. به نظر میرسد 65 در بیان موضوعات خود، دچار فشار سخن شده است و میخواسته تمامی آنها را در نود دقیقه به تصویر بکشد و همین موضوع فیلمنامه را سردرگم کرده است و کمتر توانسته اولاً شخصیتهای خود را معرفی کند و ثانیاً فیلمنامه را دچار تعلیقهای ویژه کند. اما در مورد اثرات روانی 65 میتوان به این موضوع اشاره کرد که فیلم به خانواده وفادار است. میلز سفر خود را به خاطر دخترش میرود. دختری که بیماری لاعلاجی دارد و تنها دوست خوبش، پدرش است.
در این بین اما بهدلیل مأموریت طولانی میلز دختر میمیرد. روبهرو شدن میلز با تنها دختر بازمانده سفینهاش، تمامی حسهای پدر-دختری را برمیانگیزد. حسهایی که مراقبت یک والد از دخترش است. در صحنههای مختلفی دفاع میلز را از کوآ میبینیم. بعلاوه مخاطب با دخترک فیلم همدلی میکند که تمامی خانوادهاش را در سانحه سقوط سفینه از دست داده است و در واقع امیدوار پیدا کردن آنهاست. همدلی در واقع ترکیبی از احساسات و افکار همراه با درک متقابل است که بهخوبی میتوان در این فیلم و با همراهی هیجانات کوآ تجربه کرد. بعلاوه همذاتپنداری درستی بین مخاطب فیلم و شخصیت میلز شکل میگیرد.
کسی که میفهمیم چرا دارد از دخترک مراقبت میکند. در واقع از جایی که میلز برای کوآ داستان دخترش را میگوید، کاملاً این روابط را در شکل والد-کودک شاهد هستیم. فیلم به طوری ساخته شده است که مخاطب آن خانواده باشد و در بحران فیلمهای استودیوهای هالیوودی که خانوادههایی با تک والد یا والدین همجنسگرا را ترویج میکند، این فیلم مروج فرهنگ کاملی از خانواده است. آنهایی که حتی در ترسیم نقاشی کوآ روی سنگهای غار پدر و مادر را روایت میکند.
هرچند فیلم 65 ضعیف ساخته شده است و نتوانسته کاملاً دراماتیک عمل کند یا داستانی تکراری و سردرگم را روایت میکند اما میتواند از زندگی برای بقا سخن بگوید ولی خب باید دید که منظور نمادین فیلمساز از زندگی در 65 میلیون سال قبل روی زمین چیست؟ آیا فقط درصدد مواجهه افراد مدرن با زندگی گذشته است یا منظور دیگری در خود دارد؟