بنفشه غلامی
خبرنگار

زنگ انتخابات ترکیه ساعت هشت صبح دیروز در حالی به صدا درآمد که ناظران پیش‌بینی می‌کردند، این کشور رکورد جدیدی را در میزان مشارکت مردمی به دست آورد. در دور قبلی انتخابات که 5 سال پیش برگزار شد، 86 درصد مردم به پای صندوق‌های رأی رفته و رجب طیب اردوغان را با 52،5 درصد آرا به پیروزی رسانده بودند.
به گزارش سایت شبکه خبری الجزیره، انتخابات ترکیه در شرایطی کار خود را آغاز کرد که رأی‌دهندگان خارج از این کشور که شمار آنها به 3،4 میلیون نفر می‌رسد 5 روز زودتر آرای خود را به صندوق انداخته بودند. طبق اطلاعاتی که مقامات ترکیه داده‌اند، میزان مشارکت مردمی بین دیاسپورای ترکیه (اتباع ترکیه که خارج از این کشور زندگی می‌کنند) 51 درصد بوده است که نسبت به انتخابات 5 سال پیش افزایش نشان می‌دهد. نیمی از این رأی‌دهندگان در آلمان زندگی می‌کنند. هرچند انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه در خارج از مرزهای این کشور در آرامش برگزار شد اما پیش از انتخابات دیروز در داخل این کشور نگرانی‌های بسیاری درباره بروز خشونت‌های احتمالی در جریان انتخابات وجود داشت. این نگرانی‌ها در طول هفته گذشته که از گوشه و کنار خبر حملاتی به برخی جناح‌های انتخاباتی شنیده می‌شد، شکل گرفت و شنبه شب به اوج خود رسید. با این حال تا عصر دیروز اخبار زیادی از خشونت‌ها منتشر نشد. بنا بر گزارش‌ها صبح دیروز دو مرد که لباس‌های مذهبی از جمله کلاه کوفی پوشیده بودند، در متروی استانبول هدف حمله عابران قرار گرفتند.

مشارکت مردمی کم‌نظیر
با وجود نگرانی‌هایی که بابت خشونت‌های احتمالی وجود داشت، از دقایقی پس از آغاز انتخابات تصاویری از ترکیه مخابره می‌شد که نشان می‌داد، مردم در صف‌هایی که شمار آنها اندک نبود، در انتظار هستند تا روال رأی‌دهی را طی کنند. به گفته خبرنگارانی که برای پوشش اخبار انتخابات ترکیه در این کشور حضور داشتند، همه اقشار از پیرمرد و پیرزن گرفته تا جوانان رأی اولی که تعدادشان به 5 میلیون نفر می‌رسد، در این صفوف دیده می‌شدند. بجز آنها حتی زیر 18 ساله‌هایی که هنوز اجازه رأی دادن ندارند، با مشاهده شور و هیجان انتخاباتی سری به حوزه‌ها می‌زدند و از نزدیک روال رأی دادن را دنبال می‌کردند. پیرترین فردی که دیروز در ترکیه رأی داد، یک پیرزن 112 ساله بود که در حوزه گموش خانه یکی از شهرهای حاشیه دریای سیاه حاضر شد. این پیرزن که فرزندان و نوه‌هایش او را همراهی می‌کردند، به خبرنگاران گفت که دوست داشته به جای اینکه با موبایل رأی دهد، با پای خود به پای صندوق بیاید. یکی دیگر از کسانی که حضور او در انتخابات توجه رسانه‌ها را جلب کرد، سلطان کوشن، بلندقدترین مرد دنیا بود. او که 2 متر و 51 سانت قد دارد، در یکی از شهرهای ماردین رأی داد و به خبرنگاران گفت: «آرزو دارم، بهترین‌ها برای هم‌میهنانم رخ دهد.»
 
 رقبا به میدان رفتند
 رجب طیب اردوغان و کمال قلیچداراوغلو، دو کاندیدای اصلی انتخابات ریاست جمهوری نیز خیلی زود آرای خود را به صندوق انداختند. از بین دو رقیب، قلیچداراوغلو، نفر اولی بود که به حوزه رأی‌گیری رفت. قلیچداراوغلو که شنبه شب با حضور در محل دفن مصطفی کمال آتاتورک، مؤسس ترکیه مدرن و تأکید بر اینکه «تغییر هدف غایی کشور است» به تبلیغات انتخاباتی خود پایان داده بود، در مدرسه‌ای ابتدایی در آنکارا رأی خود را به صندوق انداخت. آنکارا، شهری است که تعداد حامیان وی در آن بسیار است و اغلب آنها از چند روز مانده به انتخابات مدعی بودند، برنده انتخابات روز یکشنبه قلیچداراوغلو خواهد بود و کار در همین روز تمام می‌شود. او که رئیس ائتلاف شش حزبی اپوزیسیون است، بعد از آنکه رأی داد، در جمع خبرنگاران، شعار انتخاباتی خود را تکرار کرد و گفت: «قول می‌دهم، بهار خواهد آمد.» او سپس با حمله به اردوغان و سیاست‌هایش گفت: «همه ما دلمان برای دموکراسی تنگ شده، همان طور که دلمان برای با هم بودن تنگ شده است. خواهید دید که امروز بهار به این کشور می‌آید و برای همیشه در آن می‌ماند.»
از طرف دیگر، اردوغان که شنبه شب با حضور در مسجد ایاصوفیه در استانبول و خواندن نماز و قرائت جزء اول قرآن به تبلیغات انتخاباتی خود پایان داد، در اسکدار، یکی از بخش‌های آسیایی استانبول که پرجمعیت‌ترین نقطه آن هم هست، در حوزه رأی حاضر شد. استانبول که بزرگ‌ترین شهر انتخاباتی ترکیه با 11 میلیون رأی‌دهنده است و 89 کرسی پارلمانی را به خود اختصاص داده است، شهری است که شمار حامیان اردوغان در آن قابل توجه است و از همین رو برای وی که روزگاری شهردار این شهر بوده، پایگاه سنتی‌اش محسوب می‌شود. اردوغان بعد از اینکه رأی خود را به صندوق انداخت، در جمع خبرنگاران ابراز امیدواری کرد، نتیجه هر چه باشد، به سود کشور باشد. او گفت: «توکلم به خداوند است تا بعد از شمارش آرا که احتمالاً امروز بعد از ظهر شروع می‌شود، حاصل کار برای آینده کشورمان و برای دموکراسی ترکیه خوب باشد.»
 
اینجه همچنان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری
یکی از حاشیه‌هایی که توجه رأی‌دهندگان را به خود جلب کرد، درج نام و تصویر محرم اینجه، رهبر حزب مملکت در برگه‌های رأی‌گیری انتخابات ریاست جمهوری بود. اینجه روز پنجشنبه هفته قبل، 4 روز پیش از انتخابات کناره‌گیری خود را از فرایند انتخابات ریاست جمهوری اعلام اما تأکید کرد، حزب او در انتخابات پارلمانی به کار خود ادامه خواهد داد. رأی‌دهندگان در حالی ویدیوها و تصاویری را از داخل حوزه‌های انتخاباتی منتشر کردند تا حضور اینجه در برگه‌های رأی را نشان دهند که پیشتر خبرها حاکی از آن بود، رأی‌دهندگان اجازه ندارند دوربین و یا تلفن همراه با خود به داخل کابین رأی‌دهی ببرند. احمد ینر، رئیس کمیسیون انتخابات ترکیه در توضیح چرایی وجود نام و تصویر اینجه به خبرنگاران گفت: «به‌لحاظ قانونی امکان حذف نام و تصویر وی از برگه‌های انتخاباتی وجود نداشت.» گفته شده است، با تصمیم مسئولان رأی‌های مربوط به اینجه شمارش و اعلام می‌شود و در میان آرای باطله قرار نخواهد گرفت.
 
زلزله‌زدگان هم رأی دادند
زلزله‌زدگان که رأی آنها می‌تواند بسیار حساس باشد نیز همچون سایر مردم ترکیه رأی‌های خود را در حالی به صندوق انداختند که پیشتر نگرانی‌های زیادی درباره حضور آنها در انتخابات مطرح بود و گفته می‌شد با توجه به قوانین انتخاباتی ترکیه آن دسته از زلزله‌زدگان که به شهرهای دیگر کوچ کرده‌اند، تنها در صورتی می‌توانند در انتخابات شرکت کنند که به شهری که کارت انتخاباتی برای آنها صادر می‌شود مراجعه کنند. شمار این زلزله‌زدگان به 3 میلیون نفر می‌رسد. با این حال خبرهای دیروز حاکی از آن بود، بسیاری از این سه میلیون نفر برای اینکه بتوانند رأی بدهند، به شهرهای خود بازگشته‌اند. پیشتر کمپین قلیچداراوغلو خبر داده بود، شماری از این افراد که بخاطر آواره شدن وضعیت مالی خوبی ندارند، از آنها خواسته‌اند کمک کنند تا زلزله‌زده‌های آواره شده، بتوانند به شهرهای خود بازگردند. با این حال نمی‌توان به طور قطع گفت، این افراد مخالف اردوغان هستند. زیرا بسیاری از آنان به خبرنگاران گفته بودند که با وجود همه مشکلات همچنان می‌خواهند به اردوغان رأی دهند.