نگاهی کوتاه به فیلم لوثر: خورشید سقوط کرده
ضدقهرمانهای ضداجتماعی
محمدحسن موحدی
روانشناس و کارشناس فرهنگی
قهرمان و ضدقهرمان در فیلمهای مختلف سینمایی به شکلهای مختلف تصویر شده است، اما به نظر میرسد اینکه ما چه کسی را در قامت داستان قهرمانی تجربه کنیم، به این موضوع برمیگردد که مؤلف چگونه صحنههای سینمایی را برای ما چیدمان کند. اما این بار در فیلم «لوثر: سقوط خورشید» قهرمان در نقش پلیسی قرار گرفته است که اتفاقاً به دام ضدقهرمان میافتد و زندانی میشود. اما قهرمان قصه باید از این تنگنا خارج شود و به جریان سفر قهرمانی خود کمک کند. هر چند موانع زیادی روبهروی او برای شناسایی قاتل بزرگ قرار میگیرد اما عبور او از این موانع انسانها را نجات میدهد.
در برخی فیلمهای قهرمانی که قهرمان درصدد کشف جنایت یا دستگیری مجرم است، معمولاً شمایل ضدقهرمان شمایل نوعی اختلال شخصیت است.
اختلال شخصیتی که آن را ضداجتماعی میدانیم. شخصیتهای ضداجتماعی معمولاً در این فیلمها افرادی با شدت بالایی از اجتماعستیزی هستند. مثلاً روبی همین فیلم فردی است که با گروگانگیری آبروی افراد یا با استفاده از ترس آنان از لورفتن جرایم کوچکشان آنها را به جرایم بسیار بزرگتر میکشاند.
دقیقاً این چیزی است که یک فرد ضداجتماعی سایکوپات دارد. او با فریبکاری از دیگران جهت منفعت یا لذت شخصی خود استفاده میکند. نکته بعد در مورد این افراد معمولاً شواهدی از یک اختلال دیگر در کودکیهای این افراد است. آنها معمولاً در محلههای جرمخیز بزرگ میشوند. دچار فقدانها یا سوءرفتارهای زیادی هستند که برایشان رخ میدهد و زندگیشان را زیر و رو میکند. پیش از ضداجتماعی شدنشان که در 18 سالگیشان رخ میدهد، معمولاً اختلال سلوک دارند و این اختلال با نقض حقوق دیگران و آسیب رساندن به اموال عمومی و... همراه است. چیزی که در سکانس گروگانگیری دو کارآگاه و دختر بازرس رین میبینیم این است که روبی شخصیت ضدقهرمان فیلم با کارهایی در جلوی دوربینهای دنیا میخواهد اثبات کند که او فقط بد و شرور نیست و دیگران حتی پلیسها در زمانی که منفعت خود را در خطر میبینند، نسبت به جان دیگران بیاحتیاط میشوند. او میخواهد از این طریق اعمال شرورانه خود را توجیه کند. در واقع سایکوپاتها از اعمال خود پشیمان نمیشوند و درصدد توجیه آن برمیآیند. ضدقهرمانهای ضداجتماعی معمولاً نسبت به درد دیگران بیاعتنا هستند و برای آنها فقدان همدلی گزارش میشود. به همین خاطر است که میتوانند براحتی شاهد قتل دیگران باشند یا آنها را مجسم در درد ببینند و برایشان مسألهای نباشد. این دردها هم فقط منحصر به دردهای جسمی نیست و ممکن است حتی فرد به دیگران خسارتهای مالی بزند و درد روانی درست کند. معمولاً ضداجتماعیهای سایکوپات این جرایم را سازمانیافته انجام میدهند. چنان که در فیلم هم میبینیم روبی انسانهای دیگری را برای کارهای خود گمارده است و حتی در نیروی پلیس هم نماینده دارد. هر چند فیلم لوثر سفر قهرمانی را نمایش داده است اما صحنههای خشونتباری دارد که برای هر مخاطبی مناسب نیست و در انتخاب فیلم برای مخاطبین باید دقت لازم را به خرج داد.