نغمه‌های ایرانی با ساز فرنگی
رضا مهدوی
مدرس دانشگاه، موسیقی پژوه و منتقد هنری
مجموعه «آوازها و تصنیف‌های ایرانی» حاصل علاقه، گردآوری و نوازندگی پیانو دکتر منوچهرصهبایی است که اساساً رشته‌های تحصیلی او ارتباطی با موسیقی ایرانی ندارد. دوره ابتدایی هنرستان عالی موسیقی را زیر نظر آنتون کادلتس با ساز بادی اُبوا و سپس آهنگسازی را با حسین ناصحی و پیانو را با شفیقه صدقی تحصیل کرد. سال‌ها پیش‌تردر ارکستر سمفونیک تهران نوازندگی اُبوا کرده است.
در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مدرسه موسیقی رادیو،تلویزیون ملی ایران (مدرسه هنر و ادبیات فعلی صدا‌و‌سیما) تدریس و کنسرت‌هایی با ساز اُبوا در ارکستر مجلسی رادیو،تلویزیون داشته است. از سال 1354 برای ادامه تحصیل در زمینه رهبری ارکستر و موزیکولوژی (موسیقی‌شناسی) به اروپا می‌رود و نزد استادان بلند‌پایه‌ای چون هاینتس هولیگر در فرایبورگ آلمان، پی‌یر پی‌یرلو، موریس بورگ، پی‌یر دروو در پاریس فرانسه، میلان هوروات در سالزبورگ اتریش، فرانکو فرارا در سی‌ینای ایتالیا و سرجو چلیبیداکه در مونیخ آلمان به تحصیل می‌پردازد. سوابق درخشان پروفسور منوچهر صهبایی نشان می‌دهد هنرمندی معتبر و مؤثر است که مورد توجه جوامع غربی در امر موسیقی است و مسئولیت‌هایی هم در کشورهای سوئیس و اتریش تا زمان بازنشستگی داشته است. او پس از بازگشت به ایران با طیب‌خاطر در چند نوبت رهبری ارکستر سمفونیک تهران را از ابتدای دهه 80 تاکنون عهده‌دار می‌شود، بویژه در جشنواره موسیقی فجر 1401 که شرایط سختی برای مسئولان بود، او را به‌عنوان هنرمندی سختکوش و متعهد معرفی کردند.
آلفرد ژان باتیست لومر که در ایران به موسیو لومر فرانسوی معروف و در موسیقی نظامی دارای جایگاه و رتبه بود و از این بابت، آشنایی و دوستی عمیقی با ناصرالدین شاه قاجار پیدا کرد، در دوران مظفرالدین شاه نیز به فعالیت‌های آموزشی خود ادامه می‌دهد و نخستین سرود ملی ایران را در دوره محمد‌علی شاه در سال 1909 میلادی می‌سازد تا اینکه در دوره احمد‌شاه قاجار سرودی از غلامرضا مین باشیان جایگزین می‌شود. موسیو لومر به گردآوری و به نت درآوردن بخش مهمی از موسیقی ردیف دستگاهی که از سوی خاندان فراهانی در دوره زمامداری امیرکبیر به طور شفاهی و فرهنگ شنیداری تدوین شده بود، اهتمام می‌ورزد.
پروفسورمنوچهر صهبایی نیز به واسطه علاقه‌مندی به فرهنگ‌های دیرین سرزمین خود، ایران، در زمان اقامتش در کشور سوئیس پس از سال‌ها مطالعه، تحقیق و پژوهش مباحثی از موسیقی ایرانی در زمان قاجاریه که به کوشش موسیو لومر تدوین شده بود را از فراموشی به درمی‌آورد و تمامی این نغمه‌ها را با پیانو نواخته و در ایران منتشر می‌کند. این اجراها در حقیقت یکی از اولین نت‌نویسی‌های موسیقی چند‌صدایی در ایران است. موسیو لومر این مجموعه را قبل از سال 1900 میلادی به دستور مظفرالدین شاه برای پیانو تنظیم می‌کند. او سعی می‌کند قسمت‌هایی از موسیقی دستگاهی را انتخاب کند که فواصل نت‌های آنها معتدل و قابل اجرا با پیانو باشد. اجرای منوچهر صهبایی منعطف به اصول و روش‌مندی ردیف‌نوازی است و به نرمی و دقت در بیان الحان و نغمه‌ها، گوشه‌ها و تصانیف، شاکله موسیقی ردیف دستگاهی را با تبحر و صدادهی مناسب اجرا کرده است. دستگاه چهارگاه، همایون و ماهور، کل محتویات شنیداری این آلبوم ارزشمند را تشکیل می‌دهد.
آوازها و تصنیف‌های ایرانی
تنظیم پیانو: آلفرد ژان باتیست لومر/ گردآوری و اجرا: منوچهر صهبایی/ ناشر: ماهور / سال: 1382
