چرایی شکست سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ورزش
ادای دین یا معافیت مالیاتی؟
مهری رنجبر
روزنامه‌نگار
قسمت دیگری از سریال شکست بخش خصوصی در ورزش، این بار در مورد تیم والیبال هورسان رامسر نوشته شد. انصراف از لیگ برتر والیبال و فروش امتیاز این تیم خبر ناامیدکننده‌ای بود که همه را متأثر کرد و حالا خبر رسیده که تصمیم این باشگاه برای کناره‌گیری از لیگ برتر والیبال وتو شده است.
هرچند بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در ورزش از معافیت مالیاتی بهره‌مند می‌شود و این امتیاز آنها را به سرمایه‌گذاری در ورزش ترغیب می‌کند؛ اما بخش خصوصی مهم‌ترین دلیل تیمداری را مسئولیت اجتماعی می‌داند که معمولاً به خاطر چالش بزرگ مالی قرارداد بازیکنان، ترانسفر بازی‌ها، مکمل بازیکنان، تغذیه، مسائل پزشکی و مصدومیت، محکوم به شکست می‌شود چون رقابت با تیم‌های متمول دولتی و بخصوص صنعتی کاری دشوار است. ورشکستگی، مشکلات درون سازمانی، اختلاس، عدم تأمین منابع و ده‌ها مشکل دیگر، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را به سمت بن‌بست هدایت می‌کند تا عمر تیم‌های خصوصی به یک دهه نرسد.این اتفاق تلخ، هرساله در همه رشته‌های ورزشی دیده می‌شود و تعدد این نمونه‌ها، همه را نگران کرده است. اگر از تیم‌های ریشه دار پاس، اکباتان و تهران‌جوان بگذریم، به نام‌هایی بر می‌خوریم که عمر باشگاهداری شان به 10 سال نرسید. از داماش گیلان تا راه‌آهن، استیل آذین، استقلال اهواز، شیرین فراز، بادران، شیمیدر و...
شیرین فراز کرمانشاه که با خرید امتیاز تیم عقاب وارد لیگ شد و بعد به لیگ برتر فوتبال رسید، تیمی که حمایت مدیرانش را داشت اما سرنوشت خوب نه؛ مدیرانی که به نیم‌فصل نرسیده، دستشان خالی شد. بی‌پولی شدید فرمان کریمی، مدیرعامل باشگاه شیرین فراز او را وادار به فروش سه دانگ باشگاه کرد؛ اما این هم چاره کار نبود و بحران عجیب، مالک را راهی زندان کرد.حدود دو هفته قبل، اعضای هیأت مدیره شرکت گهر زمین به رغم تلاش برای ادامه روند باشگاه در راستای مسئولیت اجتماعی و کمک به ورزش شهرستان، رأی به انحلال باشگاه دادند. هرچند این رأی هم خیلی دوام نیاورد و به گفته مدیرعامل آن، قرار شد باشگاه با حمایت مسئولان شهرستان سیرجان، استان کرمان و مسئولان کشوری، به حیاتش ادامه دهد.
گرانی و هزینه‌های بالا، تیم والیبال هورسان رامسر را تا لبه پرتگاه انحلال برد. هورسان که تنها برای ماندن در لیگ یک والیبال برنامه داشت؛ خیلی زود، لیگ برتری شد و بالاجبار مالک آن تیمش را برای رقابت با حرفه ای‌های والیبال بست.
این تیم فصل قبل و در جمع 14 تیم لیگ برتری، در میان کم هزینه‌ها دسته‌بندی شد و با این حال، از تیم‌های بزرگ زهرچشم گرفت و برای اولین بار پلی‌آف را تجربه کرد و پنجم لیگ شد. هورسان که فصل قبل زیر 10 میلیارد هزینه کرده، امسال برای ماندن در کورس نمی‌تواند با بودجه کمتر از 20 میلیارد کار کند؛ عددی که تأمین آن در این بازار، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. البته هورسان، پیش از اعلام خبر انحلال، کفپوش استاندارد سالن شهید صدرا را نصب کرد تا استانداردهای مد نظر فدراسیون اجرا شود.
محمد لمترمحمدی، مالک باشگاه هورسان رامسر تلفن جواب نمی‌دهد؛ اما بهرام گلعلی‌پور مدیر عامل باشگاهش معتقد است سرمایه‌گذاری مالک در ورزش ربطی به استفاده از امتیاز معافیت مالیاتی ندارد و محمدی با تیمداری خواسته دین خود را به مردم شهر رامسر ادا کند: «تیمداری برای محمدی هیچ امتیازی نداشته است. با اینکه هزینه‌کرد یک‌طرفه داشته و سرمایه‌هایش برنگشته، عاشقانه برای این شهر کار کرد.»
بدون شک هزینه‌های بالا، کار هورسان را در فصل جدید سخت‌تر می‌کند. قصه‌ای که بهرام گلعلی مدیر عامل باشگاه رامسری‌ها هم به آن اعتراف می‌کند: «ما سال قبل از هیچ ارگانی کمک نگرفته‌ایم. خودمان بودیم و خودمان؛ اما هزینه‌های این فصل خیلی بالاست و گرانی، کار را برای رقابت با قدرت‌های سنتی و قدیمی والیبال به اضافه دو تیم صنعتی تازه وارد به لیگ برتر خیلی خیلی سخت‌تر می‌کند. ما قرار بود انصراف دهیم اما در جلسه هیأت مدیره تصمیم به ماندن تیم در لیگ برتر گرفته شد. کسی هم کاری نمی‌کند و خبری از حمایت نیست. می‌دانیم باید روی پای خودمان بایستیم؛ اما اگر بیاییم خوب می‌آییم و تا آخرش هستیم.»
با اینکه هورسان رامسر، علی‌الظاهر ماندگار شده؛ اما هنوز برای تمدید با سرمربی فصل قبل (رحمان محمدی‌راد) یا بازیکنانش تصمیم نگرفته و میرعامل معتقد است تا پایان هفته آینده درباره این مسأله تصمیم گرفته خواهد شد: «می دانیم یکی، دو بازیکن تیم قرارداد جدید بسته‌اند؛ اما بقیه بچه‌ها منتظر تصمیم ما بودند.»
بــــرش
با اینکه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ورزش قرار است باری را از روی دوش دولت بردارد، اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد. چرا که کمر بخش خصوصی زیر بار مشکلات خم می‌شود. همه می‌دانند سرمایه‌گذاری روی ورزش، بسیار عاقلانه و یک بازی برد – برد است که آمار همه بزه‌های اجتماعی را پایین می‌آورد؛ اما مشخص نیست چرا راهکاری برای زنده ماندن تیم‌های خصوصی پیدا نمی‌شود.کمترین خاصیت ورزش در مدارس، جلوگیری از اضافه وزن آینده‌سازان ایران است (که به معضل این روزهای کشور تبدیل شده)؛ اما حتی در مدارس هم جدی انگاشته نمی‌شود.