حسین فاطمی
خبرنگار

در گرماگرم انتخابات ریاست جمهوی ترکیه، پنجشنبه هفته گذشته اردوغان از اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه رونمایی کرد که به اذعان بسیاری یک اقدام انتخاباتی از سوی رئیس جمهوری این کشور بود. رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهوری ترکیه و روسیه از طریق تماس ویدیویی در مراسم تحویل سوخت هسته‌ای به نیروگاه هسته‌ای «آق‌ قویو» شرکت کردند.
ولادیمیر پوتین در این تماس ویدیویی از این نیروگاه به عنوان مهم‌ترین پروژه روسیه در ترکیه نام برد که امکان توسعه روابط اقتصادی و همسایگی کشورها را فراهم می‌کند. به گزارش اسپوتنیک، پوتین افزود: «اگر رئیس‌جمهوری مانند اردوغان نبود، صحبت درباره موفقیت در این پروژه دشوار بود.»
رجب طیب اردوغان هم در مراسم تحویل سوخت هسته‌ای به نیروگاه «آق‌ قویو» گفت: «ترکیه با 60 سال تأخیر به باشگاه کشورهای انرژی هسته‌ای می‌پیوندد.»رئیس جمهور ترکیه تصریح کرد، وقتی این نیروگاه هسته‌ای با ظرفیت کامل به بهره‌برداری برسد، کمک بسیاری به صنعت برق ترکیه خواهد شد. به گفته وی این پروژه که سالانه 1.5 میلیارد دلار به کاهش واردات گاز طبیعی ترکیه کمک می‌کند، بر افزایش درآمد ملی نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.
موتور انتخاباتی ترکیه روشن شد
همزمانی اقدام اردوغان برای تحویل سوخت هسته‌ای به نیروگاه هسته‌ای «آق‌ قویو» با آغاز روند رأی‌گیری در کشورهای اروپایی مؤید آن است که موتور انتخاباتی ترکیه رسماً روشن شده است. در محل‌های رأی‌گیری در سراسر اروپا، اتباع و مهاجران کشور ترکیه از روز پنجشنبه پای صندوق‌های رأی حاضر شده‌اند تا زودتر از موعد در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری این کشور شرکت کنند. تاریخ رسمی برگزاری انتخابات در ترکیه ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت) است.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، اتباع ترکیه در خارج از این کشور در اتریش، دانمارک، فرانسه، آلمان و لوکزامبورگ برای انتخاب رجب طیب اردوغان، محرم اینجه، کمال قلیچداراوغلو یا سینان اوغان، آرای خود را به صندوق می‌اندازند. علاوه بر این چهار نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، ۲۴ حزب سیاسی و ۱۵۱ نامزد مستقل برای هر ۶۰۰ کرسی پارلمان این کشور نیز با هم رقابت می‌کنند.
به گفته وزارت خارجه ترکیه، رأی‌گیری در دروازه‌های گمرکی در ۱۴ ماه مه پایان می‌یابد، در حالی که در اکثر مراکز رأی‌گیری خارجی، در ۹ مه پایان می‌یابد. انتظار می‌رود حدود ۳.۴۱ میلیون نفر در خارج از کشور رأی خود را به صندوق بیندازند، از جمله نزدیک به ۲۷۸ هزار جوان که برای اولین بار رأی می‌دهند. آلمان با ۱.۵ میلیون رأی دهنده ترکیه بیشترین تعداد رأی دهندگان را دارد، در حالی که فرانسه بیش از ۳۹۷هزار رأی دهنده و هلند نزدیک به ۲۸۷هزار رأی دهنده بر اساس آمار رسمی دارد.
شروع به کار اردوغان با شایعات بیماری
در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی شاید مهمترین اتفاق به اخبار ضد و نقیض پیرامون وضعیت سلامتی رجب طیب اردوغان باز گردد. به دنبال قطع مصاحبه رئیس جمهوری ترکیه و انتشار اخبار ضد و نقیضی مبنی بر سکته کردن او، وی بار دیگر در انظار عمومی حاضر شد تا به شایعات درباره وضعیت جسمانی‌اش پایان دهد.
رجب طیب اردوغان پس از اتفاقات پیش آمده و قطع مصاحبه به دلیل مشکل معده در یک پخش تلویزیونی زنده از کاخ خود در آنکارا در مراسم تحویل سوخت هسته‌ای به نیروگاه هسته‌ای «آق‌ قویو» شرکت کرد. وی در سخنانی از طریق ویدیو کنفرانس در جریان این مراسم شایعات مطرح شده درباره وضعیت سلامتی خود را تکذیب کرد.شایعات روز چهارشنبه پس از آن شروع شد که اردوغان یک مصاحبه مطبوعاتی خود را به دلیل معده درد رها کرد و بعد از آن اعلام شد که کمپین‌های انتخاباتی وی نیز برای روز چهارشنبه لغو شده است. وی در پیامی در توئیتر گفت: طبق توصیه پزشکان استراحت خواهم کرد. فؤاد اوکتای معاون رئیس جمهور در برنامه‌های من که قرار است برای امروز برگزار شود، شرکت خواهد کرد.
رئیس جمهوری ترکیه قرار بود در مراسم افتتاحیه مختلف در استان‌های مرکزی کریکاله، یوزگات و سیواس شرکت و در جمع مردم سخنرانی کند. پس از این اتفاق و انتشار اخباری مبنی بر سکته رئیس جمهوری ترکیه، آژانس مبارزه با اطلاعات نادرست که زیر نظر اداره ارتباطات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه تأسیس شده است، اخبار در مورد حمله قلبی و بستری شدن وی در بیمارستان را تکذیب کرد.

کسالت سیاسی اردوغان
جدی است
شاید رجب طیب اردوغان توانسته باشد از کسالت جسمی رهایی یابد و دوباره در گود رقابت‌های انتخاباتی حضور پیدا کند، اما تحلیلگران کسالت سیاسی وی را جدی می‌دانند. به عقیده اکثر ناظران پیش‌بینی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به صورت قاطع امری تقریباً محال است، ولی از مجموعه نظرسنجی‌هایی که طی ماه‌های اخیر بعد از آغاز سال جدید میلادی انجام شده است چنین بر می‌آید که اردوغان همواره بعد از رقیب اصلی‌اش یعنی کمال قلیچدار اوغلو قرار دارد. از این رو سناریوی محتمل آن است که یا انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود که در رقابت با قلیچدار اوغلو شانس چندان زیادی برای اردوغان وجود نخواهد داشت و یا اینکه اردوغان در همان دور اول و پس از حدود دو دهه حکمرانی باید با قدرت خداحافظی کند.
پیرو این نکته نتایج یکی از جدیدترین نظر سنجی‌ها از احتمال بالای پیروزی اپوزیسیون در دور اول انتخابات ترکیه خبر می‌دهد. شرکت تحقیقاتی و نظر سنجی گزیجی (Gezici) با اعلام نتایج آخرین نظرسنجی‌های خود از احتمال بالای پیروزی کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) و نامزد ائتلاف ملت، بر رقیب سرسختش رجب طیب اردوغان رئیس حزب عدالت و توسعه (AKP) و نامزد ائتلاف جمهور، در دور اول انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.
این نظر سنجی درروزهای اول و دوم آوریل در استان‌های آدانا، آنکارا، آنتالیا، آیدین، بالیک اسیر، بورسا، چاناق قلعه، دنیزلی، دیاربکر، ارزنجان، ارزروم، غازی آنتپ، گیرسون، ختای، استانبول، ازمیر، قیصریه، قوجائلی، قونیه، مالاتیا، اردو، سامسون، سیواس و وان و به صورت چهره به چهره انجام گرفت. در این نظرسنجی از شرکت کنندگان پرسیده شد که به کدام نامزد رأی خواهند داد که 56.2درصد از پاسخ دهندگان کمال قلیچدار اوغلو را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کردند. 42.1 درصد از پاسخ دهندگان رأی خود را به رجب طیب اردوغان می‌دهند. 2.1 درصد به محرم اینجه و 1.3 درصد نیز به سینان اوغان رأی می‌دهند.
همچنین در بخش دوم این نظر سنجی در پاسخ به این پرسش که اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود به اردوغان رأی می‌دهند یا به قلیچدار اوغلو، 55.2 درصد از پاسخ دهندگان اعلام کرده‌اند که رأی خود را به قلیچدار اوغلو می‌دهند. 44.8 درصد نیز به اردوغان رأی می‌دهند. گفتنی است مراد گزیجی صاحب شرکت تحقیقاتی گزیجی پیشتر در برنامه‌ای در CNN ترکی در 17 مارس اعلام کرده بود که بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده در ماه فوریه همچنان اردوغان از رقیب خود در اپوزیسیون پیش است و این احتمال وجود دارد که انتخابات به دور دوم کشیده شود.

اردوغان، مرد رقابت‌های سخت!
به گفته کارشناسان، زلزله سخت زمستان گذشته ترکیه که نزدیک به 50 هزار کشته بر جای گذاشت و همچنین ائتلاف شش حزب از احزاب اصلی اپوزیسیون ترکیه منهای احزاب کرد در کنار مهم‌ترین پاشنه آشیل این دولت یعنی تورم و بحران اقتصادی و معیشتی می‌تواند در نتیجه انتخابات ترکیه تأثیر داشته باشد و به طور بی‌سابقه‌ای حکومت 20 ساله رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری کنونی ترکیه و نامزد حزب عدالت و توسعه و احزاب همسو با آن را به چالش بکشد. همچنین اختلافات عمده کردهای ترکیه با حزب حاکم و شخص اردوغان یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای رئیس جمهور ترکیه در این انتخابات است. به همین دلیل اخبار ضد و نقیضی از اقدام اردوغان برای فرستادن هیأتی به زندان امرالی ترکیه و دیدار با عبدالله اوجلان حکایت دارد که به نظر می‌رسد چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. از سوی دیگر اردوغان در ائتلاف خود سعی کرده است با یک حزب کوچک کردی (هودا) وارد گفت‌و‌گو شود که تنها پایگاه یک درصد آرا را در اختیار دارد.
در عین حال محافل سیاسی تأکید دارند که زلزله اخیر بر پایگاه رأی ثابت 30 تا 35 درصدی رجب طیب اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه تأثیر دارد. میزان بالایی از انتقادات و حتی خشم زیادی نسبت به دولت اردوغان در سایه بی‌توجهی به موازین ساخت و ساز در مناطق زلزله زده وجود دارد که از نظر مردم می‌تواند بر اثر فساد دولت، فعالان این حوزه و شرکت‌ها باشد. با این حال اردوغان این شانس را دارد که با جبران خسارت و تسریع روند بازسازی، رأی دهندگان را به تأیید دوباره خود و حزبش مجاب کند. البته با توجه به انتقاداتی که از واکنش دولت به زلزله، حداقل در فضای مجازی صورت گرفته است و کماکان با شدت ادامه دارد به نظر می‌رسد که حتی طرفداران اردوغان در مناطق زلزله زده هم ناامید شده‌اند.در مقابل آنچه گفته شد برخی هم اعتقاد دارند هنوز اردوغان شانس بالایی برای تداوم قدرت دارد، به خصوص آنکه در نظرسنجی‌های صورت گرفته فاصله او با رقیب اصلی‌اش (کمال قلیچدار اوغلو) چندان زیاد نیست و در مدت سه هفته مانده تا انتخابات می‌تواند این فاصله را جبران کند. از سوی دیگر طرفداران اردوغان و حزب حاکم به صورت سنتی و در دوره‌های مختلف به رئیس جمهور ترکیه وفادار بوده‌اند که نشان می‌دهد اردوغان پایگاه رأی ثابت خود را خواهد داشت. مضافاً اینکه ناظران معتقدند اردوغان طی دو دهه گذشته ثابت کرده است که مرد روزها و رقابت‌های سخت است و هرچه تنور انتخابات داغ‌تر شود، اردوغان خود را برای ادامه حکومتش آماده‌تر می‌کند. حالا باید دید که تحولات ۳ هفته
پیش رو تا برگزاری انتخابات آبستن چه اتفاقات و رویدادهایی خواهد بود؟