ظرفیت 3 میلیارد دلاری تجارت بخش خصوصی تهران - ریاض
اتاق مشترک بازرگانی ایران و عربستان بزودی ایجاد می‌شود
خبر سفر رئیس جمهور کشورمان به عربستان به دعوت پادشاه عربستان، باعث شد که این روزها بخش خصوصی بیش از هر زمان دیگر برای حضور در بازار عربستان برنامه‌ریزی کند. بخش خصوصی بر این امر اعتقاد دارد که سفر ابراهیم رئیسی به ریاض می‌تواند فتح الباب همکاری مشترک و تجارت دو سویه باشد و حتی فراتر از آن سرمایه‌گذاری عربستان در ایران و البته بالعکس. اواخر سال گذشته اعلام شد که صندوق توسعه عربستان سعودی قرارداد واریز 5 میلیارد دلار سپرده نزد بانک مرکزی ترکیه را امضا کرده است؛ این قرارداد سپرده‌گذاری نه تنها دلیلی بر همکاری نزدیک میان عربستان سعودی و ترکیه است، بلکه نشان دهنده تعهد ریاض به حمایت از رشد اقتصادی و توسعه پایدار ترکیه است. با این توافق، پادشاهی عربستان سعودی حمایت قاطع خود را به آینده اقتصاد ترکیه اعلام کرده است، حال با بهبود روابط ایران و عربستان می‌توان شاهد همکاری مشترک مشابه این اتفاق بود. از طرفی طی چند سال اخیر عربستان شاهد حضور شرکت‌های بزرگ در کشورش بوده به عنوان مثال قرار است غول‌های فناوری جهان بیش از ۹ میلیارد دلار در عربستان سرمایه‌گذاری کنند. این امر برای ایران هم یک فرصت تلقی می‌شود چرا که می‌تواند از چنین ارتباطاتی در جهت توسعه کشور استفاده کند. ناگفته نماند که عربستان در راستای رسیدن به اهداف پیش‌بینی‌شده در سند چشم‌انداز پیشرفت ۲۰۳۰ خود در تلاش است تا شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را ترغیب کند تا شعب دفاتر منطقه‌ای خود را به ریاض بیاورند؛ چنین اقدامی می‌تواند برای شرکت‌های ایرانی هم یک فرصت باشد تا بتوانند در سایه بهبود روابط سیاسی نسبت به ارائه خدمات فنی و مهندسی و سایر بخش‌ها حضور فعالانه پیدا کنند. عربستان طی سال‌های اخیر به تجارت هم اهمیت بسزایی داده و سعی کرده وارد پیمان‌های چند جانبه شود. بررسی آمار واردات عربستان سعودی نشان می‌دهد واردات این کشور از ۱۳۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ به بیش از ۱۸۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است. طی 7 سال گذشته روابط ایران و عربستان مخدوش شد و عملاً دو کشور همکاری اقتصادی تنگاتنگی با یکدیگر نداشتند، بر این اساس تا قبل از سال 95 حجم تجارت دو کشور سالانه بین 20۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار بوده است.
استقبال بخش خصوصی از تعامل سازنده
روز گذشته کیوان کاشفی، عضو هیأت رئیسه اتاق ایران عادی‌سازی روابط ایران و عربستان را اصلی‌ترین مسأله سیاسی و اقتصادی کشور طی یک ماه اخیر عنوان کرد و گفت: بخش خصوصی از این تعامل سازنده و مثبت بسیار استقبال می‌کند.
او این تصمیم سیاسی که نتایج آن بر اقتصاد کشور بسیار مثبت بوده را سازوکاری مفید دانست و ابراز امیدواری کرد: این تعاملات مثبت با کشورهای مختلف ادامه پیدا کند. عضو هیأت رئیسه اتاق ایران برگشت آرامش به بازارهای مالی از جمله ارز و طلا و ثبات در این بازارها را دستاورد مثبت عادی‌سازی روابط ایران و عربستان دانست و خاطرنشان کرد: این امر نشان می‌دهد تصمیمات درست سیاسی تا چه اندازه می‌تواند بر اقتصاد کشور اثر بگذارد.
کاشفی، با اشاره به اینکه ایران و عربستان، دو کشور بزرگ و مهم منطقه هستند، اظهار کرد: همکاری سیاسی و اقتصادی دو کشور زمینه‌ساز ثبات در منطقه است. او با بیان اینکه بخش خصوصی نیز از هم‌اکنون اقدامات لازم را برای تعاملات اقتصادی با عربستان آغاز کرده، ادامه داد: برنامه‌ریزی لازم از سوی اتاق ایران برای تعامل اقتصادی با عربستان و اتاق بازرگانی این کشور آغاز شده است.
تبادل هیأت‌های تجاری
عضو هیأت رئیسه اتاق ایران با بیان اینکه عربستان از معدود کشورهای منطقه است که با آن اتاق بازرگانی مشترک نداریم، گفت: با پیگیری اتاق ایران به‌زودی اتاق مشترک بازرگانی دو کشور راه‌اندازی می‌شود و گام مفید برای پیشبرد اهداف اقتصادی ایران و عربستان خواهد بود.
کاشفی تصریح کرد: همچنین برنامه داریم بلافاصله بعد از بازگشایی سفارتخانه‌ها و مستقر شدن سفیران دو کشور، تبادل هیأت‌های تجاری را آغاز کنیم.
او ادامه داد: عربستان سعودی، اقتصاد بزرگی است که تاکنون آنطور که باید از ظرفیت آن استفاده نشده است؛ به‌گونه‌ای که اوج تعاملات با عربستان در سال ۱۳۹۱ بود که ارزش آن از ۲۰۰ میلیون دلار فراتر نمی‌رفت.
عضو هیأت رئیسه اتاق ایران از ظرفیت تراز تجاری ۳۰۰ میلیارد دلاری عربستان یاد کرد که می‌تواند طی سال‌های آتی بازار حداقل دو، تا سه میلیارد دلاری را پیش روی ایران قرار دهد.
به گفته کاشفی، دو کشور در زمینه‌های مختلف نفت، گاز، پتروشیمی، دانش‌بنیان و... زمینه همکاری فراوانی دارند و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کرد.
کشوری تأثیرگذار در جامعه جهانی
عباس آرگون، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران درباره همکاری مشترک ایران و عربستان به «ایران» گفت: هر گونه کاهش اختلاف و تنش به خصوص با کشورهای همسایه می‌تواند بر اقتصاد کشور و سیاست‌های اقتصادی به صورت مستقیم اثر بگذارد؛ از اواخر سال گذشته موضوع بهبود روابط ایران و عربستان مطرح شد و این امر به سرعت بر بازار ارز و نگاه سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی برای تصمیم‌گیری در مورد آینده اثر گذاشت و مهم‌تر آنکه تجار به اقتصادی کشور خوشبین شدند.
او با بیان اینکه عربستان کشور اسلامی و تأثیرگذار در جامعه جهانی است، افزود: در زمان حج تعداد قابل توجهی از مردم از سراسر دنیا به عربستان می‌روند و این موضوع توریسم می‌تواند برای ما یک فرصت باشد تا از آن برای سرمایه‌گذاری در عربستان استفاده کنیم.
او با بیان اینکه زمانیکه روابط ایران و عربستان خوب بود، میزان تبادلات تجاری دو کشور زیاد نبود، افزود: به صورت مستقیم دو کشور مراودات تجاری زیادی نداشتند، اما در موضوعات مختلفی همکاری داشتند که از جمله آن حضور در اوپک است لذا می‌توانیم در مرحله جدید روابط ضمن همکاری‌های مشترک در خصوص سرمایه‌گذاری مشترک نیز برنامه‌ریزی کنیم.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تأکید کرد: عربستان با توجه به نقش و جایگاهی که دارد می‌تواند به توسعه اقتصادی ایران کمک کند، البته در برخی از موضوعات اقتصادی ایران جلوتر از عربستان است اما اقتصاد دو کشور وابسته به نفت است از همین رو می‌توان با هم‌افزایی بهره بیشتری از درآمدهای نفتی برد.
او با بیان اینکه توریسم اسلامی می‌تواند یکی از موضوعات همکاری مشترک طرفین باشد، افزود: از زمانیکه احیای روابط ایران و عربستان رسانه‌ای شد، شاهد آن هستیم که در ابعاد بین‌المللی اتفاق‌های خوبی رخ داده است؛ لذا می‌توانیم در ابعاد منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای همکاری‌های مشترک وسیعی داشته باشیم لذا اتاق بازرگانی با توجه به نقشی که در اقتصاد دارد در حال برنامه‌ریزی است تا با استفاده از ابزارهای اقتصادی، سطح همکاری‌ها با عربستان را افزایش دهد.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه چین سرمایه‌گذاری در عربستان را آغاز کرده است و ما نیز می‌توانیم در این سرمایه‌گذاری نقش داشته باشیم، گفت: اگر سه کشور عربستان، چین و ایران در مباحث سرمایه‌گذاری در کنار یکدیگر قرار گیرند می‌توانند پروژه‌های بزرگ و توسعه‌ای را تعریف کنند و این امر می‌تواند به تقویت کشورهای خاورمیانه کمک قابل توجهی کند.
بر اساس آمار رسمی، در سال ۲۰۲۲ صادرات غیرنفتی عربستان حدود ۸۴ میلیارد دلار بوده که بیشترین میزان در ۱۲ سال گذشته است.
شرکای اصلی عربستان نیز کشورهایی همچون چین، ژاپن، هند، امریکا و امارات هستند. با آغاز مذاکرات میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی تجارت میان دو کشور در سال ۱۴۰۱ بهبود یافت و میزان صادرات ایران به این کشور به 150 میلیون دلار رسید که نسبت به ارقام سال‌های گذشته جهش قابل‌توجهی داشته است.