آتش‌سوزی و صدای انفجار در چهارشنبه سوری باعث آزار و وحشت حیوانات می‌شود
ایست قلبی پرندگان در ترقه‌بازی‌ها
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
سال‌هاست که چهارشنبه‌سوری جای خود را به چهارشنبه سوزی داده و به دلیل استفاده نابهنگام از ترقه و فشفشه‌های پرسروصدا، از یک آیین سنتی و قدیمی به شبی پرحادثه تبدیل شده است. حالا صدای مهیب ترقه، دود و آتش به کابوس‌های سه شنبه آخر سال تبدیل شده است! هیاهوی عجیب و غریب آن شب نه تنها سلامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازد، بلکه باعث آزار، ترس، وحشت و حتی مرگ حیوانات می‌شود. انفجارهای مهیب چهارشنبه سوری، حیوانات زبان بسته را از لانه‌هایشان فراری داده و به ایست قلبی آنان منجر می‌شود. پرندگان احساس ناامنی کرده و از هراس زیاد، حتی لانه‌ها و جوجه‌های خود را ترک می‌کنند. اما قصه تلخ، ماجرای همزمانی چهارشنبه‌سوری با فصل جفت‌یابی و تخمگذاری پرندگان است! شبی که با این همه هیاهو از یک مراسم شادی فاصله گرفته و حالا تبدیل به کابوسی تلخ برای انسان‌ها، حیوانات و محیط زیست شده است!
سرهنگ «جمشید محبت‌خانی» فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست، با اشاره به آلودگی هوا و آلودگی صوتی ناشی از آتش سوزی و صداهای مهیب انفجار در چهارشنبه سوری به «ایران» می‌گوید: این آلودگی‌ها نه تنها برای انسان‌ها بلکه برای حیات وحش نیز مضر بوده و منجر به بروز سکته، مرگ ناگهانی حیات وحش و نابودی زیستگاه پرندگان و جانداران آن منطقه می‌شود.
سکته ناگهانی!
او به همزمانی چهارشنبه سوری با فصل زادآوری، تخمگذاری و لانه‌گزینی پرندگان اشاره کرده و می‌گوید: صداهای مهیب ترقه‌ها و فشفشه‌ها، مشکلات عدیده‌ای را در فرایند تولید مثل پرندگان ایجاد کرده و در نهایت منجر به فرار، سکته و مرگ آنها می‌شود. همچنین حیواناتی نظیر گربه‌ها و سگ‌ها که در نزدیکی محل سکونت انسان‌ها زندگی می‌کنند، نیز متأثر از هیاهوی شب چهارشنبه آخر سال، آسیب بسیار زیادی می‌بینند. اغلب این گونه‌ها از ترس و وحشت نابهنگام، سکته کرده و می‌میرند.
طبق گفته سرهنگ جمشید محبت‌خانی به «ایران»، سوزاندن لاستیک‌ها و روشن کردن آتش، هوا را آلوده کرده و منجر به بیماری حیات وحش می‌شود؛ تداوم این وضعیت حتی به مرگ ناگهانی حیوانات منجر می‌شود. بعضاً به صورت محدود مشاهده می‌شود که مردم لاستیک‌ها را بالای تپه‌ها برده و پس از آتش زدن آن را به سمت پایین رها می‌کنند. این اقدام باعث آسیب و نابودی گونه‌های گیاهی و درختچه‌ها نیز می‌شود. سال گذشته با ورود برخی از افراد به مناطق چهارگانه و رها کردن لاستیک آتش‌زده، موجبات 4 مورد آتش‌سوزی در مناطق استحفاظی و ترس حیوانات فراهم شد.
خرید و فروش‌های مجرمانه!
فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید می‌کند: بهتر است مردم در بزرگداشت چهارشنبه‌سوری تجدید نظری اساسی کرده و به فلسفه اولیه این روز یعنی حضور در جمع خانواده و صمیمیت بیشتر توجه کنند. آن زمان شرایط برای محیط زیست و حیات وحش نیز بهتر خواهد شد. بسیار تأسف انگیز است که این مراسم سنتی تبدیل به حادثه‌ای غمبار شده و علاوه بر آسیب رساندن به جان انسان‌ها، حیوانات را نیز آزار داده و باعث مرگ آنها شویم.
این مقام مسئول اشاره‌ای نیز به خرید و فروش مجرمانه گونه‌هایی از حیوانات در ایام پایانی سال کرده و تصریح می‌کند: در سال‌های اخیر گونه‌هایی خرید و فروش می‌شود که تمام مراحل آن از صید گرفته تا خرید و فروش جرم محسوب می‌شود. مهمترین توصیه به مردم این است که از خرید مار آبی، لاک‌پشت گوش قرمز و گونه‌های در حال انقراض مانند سمندر لرستانی و... خودداری کنند. با کاهش و حذف تقاضا، عرضه نیز خودبه‌خود از بین خواهد رفت. به قاچاقچیان و صیادان این گونه‌ها نیز هشدار می‌دهیم که بزودی با کمک مردم عملیات شناسایی را انجام داده و برخوردهای قانونی انجام خواهد شد. در همین حال سامانه 1450 به صورت 24 ساعته فعال بوده و مردم می‌توانند هرگونه مسائل محیط زیستی اعم از آتش سوزی را با همکاران ما درمیان بگذارند.
ماهی‌ها را در طبیعت رها نکنید
طبق گفته سرهنگ محبت‌خانی، بهتر است مردم در خرید ماهی قرمز نیز تجدیدنظر کرده و پای این موجود زنده را به سفره‌های هفت سین باز نکنند؛ این ماهی‌ها اغلب عمری کوتاه داشته و 90 درصد آنها در ایام عید می‌میرند. بیشترین آسیب ماهی قرمز به محیط زیست نیز ناشی از رهاسازی نامناسب این حیوان رخ می‌دهد. مردم ناآگاهانه این ماهی‌ها را بعد از مدتی در رودخانه، تالاب و برکه محل زندگی خود رها می‌کنند؛ غافل از اینکه این گونه‌ها، آلودگی و بیماری‌ها را به گونه‌های بومی محیط‌های آبی انتقال داده و حتی منجر به نابودی و مرگ گونه‌های بومی نیز می‌شود. بهتر است مردم حتماً برای رهاسازی ماهی قرمز، محل‌های تعیین شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را انتخاب کنند.
کاشت درختچه به جای حبوبات
فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: همه ساله در ایام عید، حجم زیادی از حبوبات مانند گندم، عدس و... تبدیل به سبزه شده و پس از خراب شدن در طبیعت رها می‌شود. اغلب مردم این سبزه‌ها را در روزهای پایانی تعطیلات در جاده‌ها رها کرده و زمینه تصادفات خودروها را فراهم می‌کنند. این سبزه‌ها که به عنوان پسماند در طبیعت رها می‌شوند، نه تنها فایده‌ای ندارند بلکه برای طبیعت مضر نیز هستند. چنانچه مردم کاشت درختچه را جایگزین سبزه‌های عید کنند، می‌توان از نابودی حجم زیادی از حبوبات جلوگیری کرده و در نهایت هر خانواده یک نهال و درختچه کاشته و به محیط زیست کمک کند. با مهیاسازی بسترهای فرهنگی می‌توان امید به ایجاد تغییرات و حفاظت جدی از محیط زیست داشت. در پایان از مردم خواهشمندم که برای گرم کردن غذا در طبیعت، از شکستن و سوزاندن شاخه‌های درختان اجتناب کرده و پیش از ترک منطقه، از خاموش شدن آتش مطمئن شوند.
بــــرش
مردم برای گرم کردن غذا در طبیعت، از شکستن و سوزاندن شاخه‌های درختان اجتناب کرده و پیش از ترک منطقه، از خاموش شدن آتش مطمئن شوند