رونق تجارت و بازرگانی با تمام کشورهای عربی
توسعه روابط ایران و عربستان خبر خیلی خوبی برای حوزه اقتصاد و فعالان اقتصادی است
در دولت گذشته، روابط دیپلماتیک تهران و ریاض قطع شد و این امر بشدت بر فعالیت تجار و فعالان اقتصادی که با عربستان و کشورهای عربی همکاری می‌‌کردند، تأثیر گذاشت و بدین جهت خیلی از تجار، بازارهای سنتی خود که سال‌ها برای آن تلاش کرده بودند را از دست دادند. اما از سال گذشته که ابراهیم رئیسی، پیروز انتخابات شد، تأکید کرد که احیای روابط با کشورهای همسایه و منطقه در دستور کار است. از همین رو دستگاه دیپلماسی رایزنی و مذاکرات خود را آغاز کرد تا منهای برجام و تکیه به کشورهای غربی، بتواند اقتصادی را که 8 سال مورد شدیدترین آسیب‌ها قرار گرفته است اصلاح کند.
آمار تجاری کشور در پایان سال گذشته هم نشان داد که دولت سیزدهم در اصلاح و ترمیم روابط اقتصادی با کشورهای همسایه موفق بوده است. حال این روزها با آغاز روابط دیپلماتیک ایران با عربستان، فعالان اقتصادی به آینده تجاری با کشورهای عربی خوشبین شدند. بدین جهت با نزدیک‌تر شدن دو کشور بزرگ جهان اسلام و تقویت گفت‌وگوها، مناسبات تجاری تهران و ریاض به صورت مستقیم و غیرمستقیم دستخوش تغییرات وسیعی خواهد شد.
در این باره با یحیی آل اسحاق، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید:
اصلاح روابط سیاسی ایران و عربستان را از منظر اقتصادی چگونه می‌‌بینید؟
قبل از 7 سال گذشته روابط اقتصادی بین ایران و عربستان برقرار بود، دو کشور روابط تجاری محدودی در حوزه فرش، مواد غذایی، گلاب و... داشتند.
زمانی که روابط ایران و عربستان مناسب بود، دو کشور روابط اقتصادی گسترده‌ای با یکدیگر نداشـــتند، البتــــه در زمینــــه گردشگری چون سفرهای حج همکاری‌های وسیعی وجود داشت؛ اما در این مدت روابط دو کشور تیره و تار شد. اما آنچه مهم است جایگاه عربستان در بین کشورهای عربی و منطقه است. به هر صورت عربستان در منطقه و بویژه کشورهای عربی و حوزه اتحادیه عربی نفوذ و نقش جدی دارد.
بر این اساس اگر روابط ایران و عربستان بهبود پیدا کند، احتمال دارد که امور بین ایران و منطقه عربی تسهیل شود. لذا این امر ارتباطات و بازار بزرگی است چرا که می‌‌توان همکاری تجاری را از امارات تا سایر کشورهای عربی اطراف توسعه داد.
جدا از بحث روابط تجاری، موضوعات مربوط به نقل و انتقال پول، پرداخت‌های ارزی، مسائل پولی و بانکی تا حد زیادی حل خواهد شد. اگر این مهم رخ دهد، خیلی از مشکلات ما در همکاری با کشورهای چون عمان، امارات، قطر، بحرین، عراق و... حل خواهد شد و البته در مبادلات اقتصادی با غرب هم شاهد گشایش‌هایی خواهیم بود و لذا تجار با شرایط بهتری می‌‌توانند صادرات و واردات مواد اولیه و واسطه‌ای را انجام دهند. بدین جهت باید تأکید کرد که توسعه روابط ایران و عربستان خبر خیلی خوبی برای حوزه اقتصاد و فعالان اقتصادی کشور است.
در کنار مذاکرات دیپلماتیک و گشایش در ارتباطات سیاسی، گفت‌وگوها برای از سرگیری روابط اقتصادی چگونه باید دنبال شود؟
در کنار گفت‌وگوهای سیاسی که بین نمایندگان ایران و عربستان صورت می‌‌گیرد، ضرورت دارد به موازات آن موضوعات مربوط به همکاری اقتصادی و تجاری دنبال شود. ایران در حوزه‌های سیاسی و تجاری مزیت‌های پرشماری دارد و سیاست بیان شده نظام جمهوری اسلامی ایران، توسعه روابط با کشورهای همسایه است لذا با بهره‌گیری از قابلیت‌ها و توسعه همکاری‌های مشترک می‌‌توان روابط تجاری با کشورهای منطقه و بخصوص عربی را ترمیم کرد.
از زمانی که دولت سیزدهم مستقر شد بر توسعه روابط با کشورهای همسایه تأکید داشت منتهی از سال‌‌های قبل روابط ایران و عربستان بشدت کمرنگ شده بود؛ با احیای روابط می‌‌توان به سمت بازارهای سنتی گذشته و کشورهای همسایه بازگشت. بدین جهت باید تأکید کرد که در آینده و به واسطه اصلاح روابط ایران و عربستان ارتباطات، نقل و انتقال مالی، ترانزیت کالا، صادرات، واردات، گردشگری و... با کشورهای عربی، منطقه و حتی غرب در مسیر بسیار خوبی قرار می‌‌گیرد.
با توجه به صحبت‌های شما، زمانی که ایران و عربستان روابط خوبی داشتند، مبادلات تجاری دو کشور مناسب نبوده است لذا در دوره جدید چگونه می‌‌توان حجم تجارت و بخصوص صادرات به عربستان را افزایش داد؟ به چه علت حجم روابط دو کشور کم بوده است، آیا ایران نتوانسته کالاهای خود را در بازار عربستان معرفی کند و یا عربستان ترجیح داده کالاهای مورد نیاز خود را از سایر کشورها تأمین کند؟
عربستان، بازار بازی دارد لذا رقبای جهانی در این کشور حضور پررنگی دارند. بر این اساس از مواد غذایی تا سایر کالاها برندهای جهانی در عربستان حضور دارند.
بزرگترین تولیدکنندگان و بزرگترین صادرکنندگان دنیا در عربستان فعال هستند، بخصوص اینکه در زمان حج، جمعیت میلیونی وارد این کشور می‌‌شود. بر این اساس کشورهای دنیا سعی کردند در کنار رفت و آمدهایی که به عربستان صورت می‌‌گیرد در بازار کالا، خدمات، گردشگری و سایر موارد این کشور نقش آفرین باشند؛ از همین رو ایران رقبای بسیارسختی از چین گرفته تا امریکا در عربستان دارد.
مبحث دیگر، سرمایه‌گذاری در عربستان است.
این کشور پروژه‌های بزرگ و متعددی در حوزه‌های زیربنایی، نفتی، عمرانی و شهرسازی دارد از همین رو ایران در صورت بهبود روابط می‌‌تواند در این بخش‌ها ورود کند و در کنار رقبای قدرتمند و تاریخی خود قرار گیرد.
نکته دیگر اینکه عربستان شریک ایران در اوپک است از همین رو هماهنگی دو کشور می‌‌تواند در تصمیم‌گیری اوپک بسیار اثرگذار باشد.
اگر با سیاست واحد در بازار انرژی حضور پیدا کنیم، نفع آن برای دو کشور و منطقه خواهد بود. در این میان باید تأکید کنم که در ترمیم و اصلاح روابط ایران و عربستان موضوعات غیرمستقیم چون توسعه همکاری با کشورهای عربی، همکاری نفتی و گازی، تسهیل نقل و انتقال پول و... مهم‌تر از موضوعات مستقیم مانند صادرات کالا به این کشور است.
اتاق بازرگانی در ترمیم روابط اقتصادی ایران و عربستان چه نقشی را می‌‌تواند ایفا کند؟
به طور قطع یکی از نقش‌هایی که اتاق بازرگانی می‌‌تواند داشته باشد، اصلاح روابط اقتصادی ایران و عربستان است. اگر فضای دیپلماسی فراهم شود اولین گروهی که وارد میدان خواهد شد، فعالان اقتصادی هستند؛ تجار و بازرگانان کشور، افسران خط مقدم هستند از همین رو تمام سعی و تلاش خود را خواهند کرد که سیاست‌های اقتصادی و تجاری با سرعت بیشتری به سرانجام برسد.
بــــرش
افق‌های روشن در توسعه تجارت با کشورهای حوزه خلیج‌فارس
عربستان شریک ایران در اوپک است از همین رو هماهنگی دو کشور می‌‌تواند در تصمیم‌گیری اوپک بسیار اثرگذار باشد. اگر با سیاست واحد در بازار انرژی حضور پیدا کنیم، نفع آن برای دو کشور و منطقه خواهد بود. تجار و بازرگانان کشور، افسران خط مقدم هستند از همین رو تمام سعی و تلاش خود را خواهند کرد که سیاست‌های اقتصادی و تجاری با سرعت بیشتری به سرانجام برسد.