جلسات مربوط به بررسی پرونده ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی روز چهارشنبه به پایان رسید که برخلاف روال سابق که از اسفند سال 1399 آغاز شده بود هیچ قطعنامه ضدایرانی در پایان این نشست به تصویب نرسید.
پیش از برگزاری این نشست طرف‌های غربی با جنگ روانی و رسانه‌ای تلاش داشتند تا ادعاهای غنی‌سازی 84 درصدی در سایت زیرزمینی فردو را که ابتدا نشریه امریکایی بلومبرگ آن را به نقل از منابع آگاه در آژانس رسانه‌ای کرده بود دستاویزی علیه ایران قرار دهند. با این حال جمهوری اسلامی ایران با رویکردی فنی و تخصصی به این مسأله و در قالب همکاری‌های پادمانی و قانونی با آژانس مانع تکرار بیش از حد این ادعای دروغ شد. در جریان سفر رافائل گروسی به تهران پیش از برگزاری نشست شورای حکام، ایران و آژانس به تفاهمی سه‌بندی در خصوص حل مسائل باقیمانده دست یافتند و مدیرکل آژانس رسماً ادعای غنی‌سازی بیش از 60 درصد در ایران را رد کرد. بر اساس این تفاهمنامه مقرر شد ایران و آژانس جلسات فنی را برای حل و فصل مسائل باقیمانده تنها در چهارچوب قانون راهبردی مجلس و پادمان برگزار کنند. رافائل گروسی در افتتاحیه نشست شورای حکام از توافقات به‌دست آمده با ایران ابراز خرسندی کرد و گفت که بی‌صبرانه منتظر برگزاری جلسات فنی برای حل‌وفصل مسائل پادمانی است.
وی با اشاره به دیدار با مقامات ارشد ایران افزود: «در این نشست‌های سطح بالا، اهمیت برداشتن گام‌هایی برای تسهیل همکاری‌ها در راستای سرعت بخشیدن به حل مسائل پادمان باقیمانده مورد بررسی قرار گرفت. هر دو طرف اذعان دارند که چنین تعاملات مثبتی می‌تواند راه را برای توافقات گسترده‌تر بین دولت‌های عضو هموار کند.»
 
آنچه مانع صدور قطعنامه شد
اما نمی‌توان به‌راحتی ادعا کرد که نشست اخیر در تهران دلیل اصلی یا تنها علت عدم صدور قطعنامه علیه ایران بوده است. چرا که ایران و آژانس پیش از این نیز نشست‌ها و تفاهم‌هایی داشته‌اند اما این مذاکرات و نتایج مثبت آن لزوماً به عدم صدور قطعنامه منجر نشده است. برخی کارشناسان معتقدند آنچه دلیل اصلی عدم ارائه قطعنامه شده تجربه قطعنامه پیشین شورای حکام بوده که پاسخی قاطع و صریح از طرف ایران دریافت کرده است. ایران در جریان قطعنامه نشست قبلی شورای حکام رسماً اعلام کرد در پاسخ به این اقدام ضدایرانی غنی‌سازی 60درصد را برای اولین‌بار در سایت راهبردی فردو آغاز کرده است. تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته، آغاز تجهیز سالنی جدید و اقدامات فنی و مهم دیگر از جمله دیگر واکنش‌هایی بود که نگرانی طرف غربی از تبعات تصمیم خود را به‌وجود آورد. از همین رو برای کشورهای اروپایی و امریکا محرز شده بود که ادامه این رویه مخرب در صدور قطعنامه ضدایرانی و تصاعد تنش با تهران می‌تواند پاسخ قاطعانه دیگری را در پی داشته باشد.
 
صهیونیست‌ها عصبانی شدند
اجبار غرب به پایان دادن در خصوص انتشار قطعنامه علیه کشورمان با آنکه ایران بیش از هر زمان دیگری غنی‌سازی می‌کند و کمتر از هر زمان دیگری دسترسی‌های ویژه و فراپادمانی در اختیار آژانس قرار داده است نشان داد که دیپلماسی مقاومت فعالانه می‌تواند به نفع منافع ملی نتایج قابل تأملی داشته باشد.
نکته قابل توجه آنکه رژیم صهیونیستی از این عقب‌نشینی کشورهای غربی در نشست شورای حکام عصبانی شده است. یک رسانه امریکایی درباره مذاکرات امریکا و رژیم صهیونیستی درخصوص ایران بویژه برنامه هسته‌ای تهران با بیان اینکه واشنگتن -تل‌آویو از «دیدگاه بسیار نزدیک‌تری» به ایران نگاه می‌کنند، درعین حال به عصبانیت این رژیم از دولت بایدن در عدم همراهی برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس اشاره کرد. به گزارش ایرنا، تارنمای آکسیوس روز چهارشنبه به نقل از یک مقام ارشد صهیونیستی نوشت این رژیم از اینکه امریکا از پیشنهاد فرانسه، آلمان و انگلیس برای صدور قطعنامه انتقادی علیه ایران در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اوایل هفته جاری حمایت نکرد، ناامید و ناراضی است.
با این حال برخی کشورها نیز از این مسأله حمایت کردند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در گفت‌و‌گو با شبکه الجزیره تأکید کرد که عدم صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحولی مثبت است که از تشدید تنش‌ها جلوگیری کرد. وی خاطرنشان کرد که امریکایی‌ها و اروپایی‌ها خودشان از بازگشت به توافق هسته‌ای ممانعت می‌کنند. نماینده روسیه گفت که متن توافق تقریباً آماده است وتنها برخی سطور نیازمند مذاکرات هستند.
همه این صحبت‌ها نشان می‌دهد رویکرد مقتدرانه تهران در یک و نیم سال اخیر توانسته است طرف غربی را دچار استیصال و عقب‌نشینی از برخی رفتارهای مخرب کند.
 
پایان شوخی «اینستکس»
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک با مقصرنمایی از ایران، از انحلال سازکار مالی اینستکس که قرار بود مراودات تجاری با ایران را در سایه تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده تسهیل کند اما به دلیل سیاست فشارحداکثری امریکا ناکام ماند، خبر داد. نکته جالب آنکه تروئیکا، ایران را مقصرعدم کارکرد اینستکس معرفی کرد و مدعی شد به دلایل سیاسی، ایران به طور سیستماتیک از انجام وظایف اینستکس جلوگیری کرد. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که «میشل ارهارد باک» رئیس اینستکس پیشتر اعتراف کرده بود که این سازکار به دلیل تحریم‌های امریکا با اقبال مواجه نشد.
سازکار اینستکس پس از آن مطرح شده بود که امریکا با خروج یکجانبه از برجام مانع همکاری کشورهای اروپایی با ایران شد. اما اروپایی‌ها همواره به دولت سابق کشورمان وعده سازکار اینستکس برای دور زدن تحریم‌های امریکا را ارائه می‌کردند. اما این سازکار ژست‌های سیاسی اروپا هیچ مابه‌ازای واقعی ندارد و این کشورها در برابر امریکا حاضر به نشان دادن اراده مستقلانه نیستند.
اکنون نیز اعلام پایان فعالیت کانال مالی اینستکس که در تمام این سال‌ها بی‌خاصیت بوده تنها برای خالی نبودن ژست‌های جدید غرب پس از شکست‌های اخیر معنادار است. کشورهای غربی که در ماه‌های اخیر در تلاش بودند تا پروژه انزوای ایران را محقق کنند، نه تنها در صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام ناکام مانده‌اند که شاهد بهبود روابط ایران با کشورهای مختلف جهان بوده و شکست فشار حداکثری را به نظاره نشسته‌اند.