به بهانه سنتورنوازی رضا مهدوی در شب استادحسین ملک
حق شناسان را چه حال افتاد یاران را چه شد؟
آرش سالمی
آهنگساز، نوازنده تار وسه تار
(برای هنر و معرفت رضا مهدوی عزیز)
گرچه زحمات استاد و معلم را هیچ تلاشی جوابگو نیست، اما قدردانی و حق شناسی از نشانه‌های بارز کسانی است که آداب شرف و انسانیت را می‌دانند و می‌شناسند. در زمان استاد ابوالحسن صبا موسیقیدانان بزرگی چون وزیری، خالقی، برومند و... فعالیت داشتند که به زحمت می‌توان بر یکی از آنان نام سرآمد زمان را گذاشت اما بدون شک صبا در اخلاق و مهربانی و راه و روش تدریس، بی‌رقیب بوده و هست و خواهد بود. صبا، نسلی را پرورش داد که سال‌ها بعد خود بزرگترین استادان زمان شدند. حسین ملک، مهدی خالدی، علی تجویدی، همایون خرم و بسیاری دیگر از بزرگان بی‌جانشین موسیقی ایران نسلی بودند که استادصبا تربیت کرد. می‌گویم تربیت که یک مفهوم کلی داشته باشیم؛ یعنی نه فقط موسیقی بلکه سایر آداب و رسوم یک هنرمند کامل را به آنان آموخت.
صبا فقط موسیقی تدریس نمی‌کرد، عشق و مهربانی و خلوص و معرفت می‌آموخت و به همین سبب شاگردانش حتی در سنین پیری و مقام استادی هرکجا که سخن می‌گفتند، بدون یاد و نام صبا آغاز نمی‌کردند. کسانی که خود ستارگان بی‌رقیب موسیقی ایران بودند، هرکجا که سخن آغاز می‌کردند، ابتدا نام استادشان صبا را زینت بخش سخن می‌کردند و اشک در چشمانشان حلقه می‌زد. در واقع صبا را شاگردانش جاودانه کردند؛ این تنها راه قدردانی و حق شناسی یک مرید به مراد است... اما امروز این سخنان بیشتر به افسانه می‌ماند تا واقعیت... مدت‌هاست که این مسائل را از هیچ هنرمندی نسبت به استادش نه دیده‌ایم و نه شنیده‌ایم. استاد حسین ملک در طول شصت سال سابقه آموزش موسیقی، صدها شاگرد سنتور داشت و بسیاری از نوازندگان مطرح موسیقی از شاگردان ایشان هستند که از شاخص‌ترین آنان می‌توان به استاد اسماعیل تهرانی، هنرمند ارجمند سیامک آقایی و نوازنده و محقق برجسته آقای رضا مهدوی اشاره کرد. البته استاد فرامرز پایور و داریوش صفوت هم در ابتدای راه مدتی شاگردی ایشان را کرده‌اند که بعدها در اواسط دهه سی، توسط استاد ملک به استاد صبا معرفی شدند. اما بنده در میان این خیل عظیم هنرجویان آن وفا و عشق و ارادت نسبت به استاد را فقط در آقای رضا مهدوی دیدم و بس. به قول خودشان در اوایل دهه شصت دوسال شاگرد استاد حسین ملک بوده‌اند، اما هم به شهادت بنده و هم به گواه خانواده زنده یاداستاد، تا روزهای آخر عمر پربرکت استاد ملک، همواره در کنار استاد بوده‌اند. بنده به عنوان کسی که از آغاز نوجوانی در مکتب ملک رفت و آمد داشته‌ام، شاهد حضور ایشان در کنار استاد ملک تا لحظات آخر عمر استاد بودم. خوب به یاد دارم که آخر هفته‌ها آقای مهدوی گاه به همراه محقق برجسته آقای میرعلینقی یا به تنهایی به منزل استاد ملک واقع در کرج می‌رفتند و ساعت‌ها در کنار استاد، ادای دین می‌کردند. حتی روزهای آخر حیات استاد با آنکه دیگر از آن چهره پر صلابت و طناز استاد خبری نبود، رضا مهدوی ساعت‌ها بر بالین استاد ملک می‌نشست و اشک می‌ریخت... بعد از درگذشت استاد ملک تا به امروز که حدود بیست و چهارسال می‌گذرد، رضا مهدوی چه در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی یا در کنسرت‌ها و همایش‌ها و جراید یا فضای مجازی، هرکجا که توانسته یاد استاد خود را زنده نگه داشته است. درست است که نام حسین ملک زینت بخش هنر ناب رضا مهدوی است اما این قدردانی و این نمک شناسی و این عشق‌ورزی و مهربانی در این روزگار، کمیاب که نه، نایاب است. استاد حسین ملک نیز مانند استادش صبا تنها موسیقی نمی‌آموخت بلکه به شاگردانش، عشق و مهر و معرفت نیزمی آموزاند. رضا مهدوی شاگرد مستقیم مکتب سنتوراستاد حسین ملک و به واسطه، شاگرد مکتب استاد ابوالحسن صباست. همان صبایی که در بالا اشاره کردم که تنها موسیقی نمی‌آموخت بلکه آداب و رسوم و رفتار یک هنرمند کامل شدن را به شاگردانش آموخت و رضا مهدوی عزیز چه خوب و زیبا از اقیانوس بی‌کران هنر و معرفت این دو استاد بزرگ بهره برده است.