معضلی به نام غول آنتن
سیدمیلاد ناظمی
روزنامه‌نگار
مدیران رسانه ملی مدام از بی‌پولی گله می‌کنند و تهیه‌کنندگان خوب می‌دانند که گران شدن دلار خیلی سریع روی برآوردها و هزینه‌های برنامه‌سازی اثر می‌گذارد. همه تجهیزات در دنیای سینما و تلویزیون خارجی هستند و دستمزدها به پیروی از تجهیزات به شکل تصاعدی گران می‌شوند. فارغ از این مسأله، یادمان نرود که رسانه ملی سازمانی کارمند محور است که چند برابر نیاز و ظرفیتش نیروی رسمی دارد. سه مدیری که پس از عزت‌الله ضرغامی به ریاست رادیو و تلویزیون رسیدند، همواره از نیروی رسمی مازاد، به‌عنوان یک مشکل بزرگ نام برده‌اند. رقمی که هر ماه برای حقوق کارمندان صرف می‌شود، مبلغی نجومی است که تناسبی با خروجی آنها ندارد اما به خاطر قوانین استخدامی کشور و دلایل درون‌سازمانی مانند سرنوشت محمد سرافراز، راه‌حلی برای حل این بحران و کاهش تعداد کارمندان رسانه ملی در نظر گرفته نشده و احتمالاً در آینده نیز نمی‌شود. در چنین شرایطی طبیعی است که مشکلات مالی روی کمیت و کیفیت تولیدات رادیو و تلویزیون اثر منفی بگذارد و مدیران از این شرایط گله‌مند باشند. برای اینکه حجم آنتن تلویزیون را درک کنیم، کافی است یادمان بیاید به غیر از کانال‌های استانی، بیش از ۲۰ شبکه سراسری به طور ۲۴ساعت در حال پخش برنامه هستند. غول آنتن با سرعتی بسیار بالاتر از سرعت ساخت برنامه و سریال، در حال بلعیدن محتوا است، آن هم در شرایطی که فرایند تولید محتوا دچار اختلال شده!
این فرایند در کنار سایر مسائل درون سازمانی مثل نگاه سلیقه‌ای و حذف تدریجی چهره‌های محبوب، نتیجه‌ای غیر از کاهش مخاطب را در برنداشته. چنین شرایطی شاید از دور شبیه بن‌بستی باشد که تنها راه‌حل‌اش در پول خلاصه می‌شود اما تجربه مدیران موفق نسل قبل که این روزها جایی در رسانه ملی ندارند، نشان می‌دهد که با بودجه‌های کم و تصمیمات درست می‌توان برنامه‌های باکیفیت ساخت و مخاطب را به رسانه ملی بازگرداند. شاید بهترین مثال شبکه نسیم باشد که در روزگاری نه چندان دور، برنامه‌های پرمخاطبش حتی از شبکه سه نیز پیشی گرفتند.
دکتر حسین کرمی مدیر وقت نسیم با بودجه کم اما برنامه‌ریزی دقیق شبکه‌ای ساخت که برنامه‌های کمی داشت اما هر کدام از آن برنامه‌ها برند مهمی برای شبکه نسیم و حتی کل رسانه ملی بودند. بعدها این منش با دکتر محمد احسانی نیز در شبکه نسیم ادامه پیدا کرد. این دو مدیر می‌توانستند کنداکتور ۲۴ساعته مفصل طراحی کنند اما به جایش بودجه‌شان را تجمیع کردند و روی افراد توانمند یا ایده‌های جذاب متمرکز شدند. برنامه‌های بزرگ شبکه نسیم مانند خندوانه، دورهمی، کودک‌شو و... طی همین روند تولید شد و برنامه‌های کوچک‌تر مانند ویدیوچک، کتاب‌باز و... ضمن بودجه کمی که داشتند مخاطب بسیاری جذب کردند و تبدیل به برند شدند. متأسفانه در دوره فعلی نه تنها هیچ کدام از این برنامه‌ها پخش نمی‌شود بلکه حتی چنین راه‌حل ساده و مؤثری نیز مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و مدیران فعالی در تلاش هستند آنتن را به شکل کمّی پر کنند.