امین محمودی
خبرنگار

اخیراً دفتر خدمات کشاورزی خارجی امریکا وابسته به وزارت کشاورزی این کشور در جدیدترین گزارش خود موسوم به «غلات؛ بازارها و تجارت جهانی» پیش‌بینی کرده است تولید گندم ایران در سال‌جاری با رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل از آن به ۱۳،۲ میلیون تن برسد. رشد ۱۰ درصدی تولید گندم ایران طی سال ۲۰۲۳ در حالی است که انتظار می‌رود تولید جهانی گندم طی این سال تنها ۰،۵ درصد افزایش یابد و به ۷۸۱ میلیون تن برسد. با این حال آن طور که مسئولین بخش خصوصی و اتحادیه‌های مرتبط با گندمکاران اعلام کرده‌اند کشت این محصول استراتژیک در کشورمان به بیش از 6 میلیون هکتار رسیده است که 2 میلیون هکتار آن مربوط به کشت آبی و 4 میلیون هکتار آن مربوط به کشت دیم است.
با این حال افزایش کشت قراردادی این محصول استراتژیک در کشور سبب شده آسیب مربوط به سن‌زدگی کاسته شود به طوری که در همین خصوص علیرضا مهاجر، معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: کشت قراردادی با توسعه سطح محصولات ضروری کشاورزی نظیر گندم و افزایش رضایت کشاورزان سبب آسیب کمتر به فعالان این بخش می‌شود.

یک قدم مانده تا خودکفایی گندم
چندی پیش بود که سعید راد، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با اعلام اینکه کشورمان در مسیر خودکفایی و بی‌نیازی از واردات گندم قرار دارد، گفت: با وجود خشکسالی گسترده در کشور، میزان خرید تضمینی گندم از کشاورزان در سال‌ جاری به دلیل سیاست‌های حمایتی از جمله افزایش 130 درصدی نرخ خرید تضمینی گندم و سایر اقدامات تشویقی همچون کاهش 50 درصدی نرخ نهاده‌های کشاورزی، به 7 میلیون و 500 تن رسید که برای خرید این میزان محصول در مجموع 83 هزار میلیارد تومان به کشاورزان داده شد. با این حال در سال زراعی گذشته (1401-1400) به دلیل این سیاست‌های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی تولید گندم با افزایش 3 میلیون و 500 هزار تنی روبه‌رو شد و به 11 میلیون و 500 هزار تن رسید.  در سال‌ جاری نیز 5 میلیون و 935 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی کشورمان به زیر کشت گندم رفته است که از این میزان یک میلیون و 975 هزار هکتار مختص به کشت گندم آبی و 3 میلیون و 960 هزار هکتار مربوط به کشت گندم دیم است. از طرف دیگر در طرح کشت قراردادی نیز یک میلیون و 551 هزار هکتار از اراضی کشاورزی به کشت این کالای اساسی اختصاص داده شده است. با توجه به بارندگی‌های صورت گرفته در کشور انتظار می‌رود تولید گندم در سال زراعی جاری به بیش از 13 میلیون تن برسد و آرد مورد نیاز نانوایی‌ها به صورت کامل از محل تولید گندم داخل تهیه بشود تا ایران بتواند برای سال‌های آینده نیز در مسیر خودکفایی گندم قرار گیرد.

احتمال افزایش نرخ خرید تضمینی گندم
خبرها حاکی از آن است که با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی رایزنی بخش خصوصی با وزارت جهاد کشاورزی برای تغییر نرخ خرید تضمینی گندم در حال برگزاری است و احتمال دارد این نرخ افزایش یابد تا میزان تولید گندم در سال زراعی جاری افزایش یافته و کشورمان به خودکفایی در تولید این محصول استراتژیک برسد. علیرضا مهاجر، معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی در خصوص تغییر نرخ خرید تضمینی گفت: قیمت خرید تضمینی گندم ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است که به اضافه ۱۵۰۰ تومان جایزه در مجموع ۱۳ هزار تومان خواهد شد و قیمت آن تاکنون تغییری نکرده است. مهاجر تصریح کرد: باران‌های اردیبهشت‌ماه خیلی مهم است؛ زیرا اگر بارندگی خوبی داشته باشیم تولید افزایش می‌یابد و به‌طور حتم تولید ما کمتر نخواهد بود.
 
 کاهش 2 میلیون و 400 هزار تنی واردات گندم با افزایش تولید داخلی
از طرف دیگر آخرین آمارهای منتشر شده گمرک  در 11 ماهه سال جاری نشان می‌دهد تاکنون 3 میلیون و 686 هزار و 873 تن و 723 کیلوگرم گندم به ارزش یک میلیارد و 642 میلیون و 975 هزار  و 523 دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در 11 ماه سال 1400 حدود 6 میلیون و 53 هزار و 477 تن و 675 کیلوگرم گندم به ارزش 2میلیارد و 86 میلیون و 790 هزار و 227 دلار وارد کشور شده بود. این آمار حاکی از آن است که واردات گندم در 11 ماه سال‌ جاری حدود 2 میلیون و 400 هزار تن کاهش یافته که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته به لحاظ وزنی حدوداً کاهشی 40 درصدی و به لحاظ ارزشی با وجود افزایش قیمت‌های جهانی در یک سال گذشته کاهش 21 درصدی را به خود دیده است. طی این بازه زمانی امارات متحده عربی، انگلیس، ایتالیا، آلمان، ترکیه، سنگاپور، صربستان و مونته نگرو، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ‌کنگ 12 مبدأ وارداتی گندم ایران بوده‌اند.