نقشه راه جدید برای همکاریهای راهبردی ایران و چین
دکتر سپهر خلجی
رئیس شورای اطلاعرسانی دولت و قائممقام رئیس دفتر رئیسجمهور
یکم؛ روابط دو کشور ایران و چین در یک دهه گذشته به دلیل رویکرد سیاست خارجی دولت وقت، دچار عقبماندگی و عدمتوازن شد. این در شرایطی بود که دو کشور قدرتمند ایران و چین نقاط اشتراک فراوانی برای توسعه و تعمیق روابط بر اساس اعتماد متقابل داشتند، اما در آن مقطع زمینهای برای توسعه روابط راهبردی بویژه در بخش اقتصادی و فناوری فراهم نشد. دولت سیزدهم با درک ضرورت متنوعسازی و توازن در ارتباطات خارجی با رویکرد تقویت مناسبات با حوزههای تمدنی آسیا و با هدف جبران یک دهه عقبماندگی و همچنین به منظور تقویت چندجانبهگرایی و ارتقای روابط راهبردی و بسط مناسبات اقتصادی با شرکای مستقل، به دعوت رئیسجمهور چین برنامه سفر به این کشور را در دستور کار قرار داد. این سفر یقیناً فصل جدیدی از روابط دو کشور را رقم زد و تلاش شد با تشریک مساعی نقشه راه جدید برای همکاریهای راهبردی عملیاتی شود.
دوم؛ در کنار انبوه ملاقاتهای فشرده در سطوح مختلف، ضیافت شام شی جین پینگ و سخنان بسیار مهم او در این جلسه و تحلیل عمیق از مسائل جهانی، به نزدیک شدن نگاه دو کشور کمک کرد و در ملاقاتها بهروشنی اراده جدی طرفین برای همکاری در سطوح عالی تجلی یافت. این سفر همچنین فرصتی فراهم کرد تا سیاستمداران چینی از نزدیک با ظرفیت و توانمندیهای جمهوری اسلامی و رویکرد اعتمادآفرین دولت سیزدهم و سیاستهای عالی نظام در حوزه روابط خارجی آشنا شوند. روح کلی حاکم بر ملاقاتها نشان داد که انگیزه و ظرفیتهای بالایی برای توسعه چندبعدی روابط دوجانبه وجود دارد و این نکته را یادآوری کرد که ایران و چین دوستان روزهای سخت هستند و سیاست خارجی باید در خدمت پیشرفت و توسعه متقابل قرار گرفته و دچار سردرگمی و معطلی نشود.
سوم؛ ایران به عنوان یک کشور مستقل و برخوردار از جایگاه ژئوپلیتیک برای شکوفایی اقتصاد ملی، مصمم است از ظرفیت همکاریهای منطقهای و بینالمللی سایر بازیگران مستقل استفاده کند و چین به عنوان قدرت دوم اقتصادی جهان از جمله این ظرفیتهاست. نقش بیبدیل و حیاتی ایران در حفظ امنیت منطقه راهبردی غرب آسیا، فرصتهای بینظیر برای سرمایهگذاری و رویکرد اصولی و مستقل دولت سیزدهم در امتداددهی به سیاست خارجی نظام، از بزرگترین خدمات و فرصتهای ایران برای شرکا است. امضای 20 سند همکاریهای اقتصادی، فناوری و صنعتی و در سایر حوزههای مهم مورد علاقه میان دو کشور مستقل ایران و چین، الگویی خواهد بود برای عصر عبور از اقتدارگرایی یکجانبه مبتنی بر نظم تحمیلی امریکای در حال افول.
چهارم؛ این سفر کاملاً از موضع اقتدار و استحکام و در شرایطی که پروژه آشوب سازماندهیشده در کشور، شکست مفتضحانه خورد، صورت گرفت و خط پایانی شد بر توهم توان اختلال در مسیر و اراده پولادین انقلاب اسلامی. اگرچه همزمان جریان رسانهای وابسته به غرب تلاش کرد به نوعی سیاست چینهراسی و ایرانهراسی را توأمان توسعه دهد، اما بدیهی است که معنای واقعی آن، نگرانی رو به تزاید از همکاریهای راهبردی دو کشور و با هدف ایجاد اخلال در مسیر نزدیکی دو کشور ایران و چین بود. در شرایطی که غرب با رویکرد جنگ سرد، قلدرمآبانه هنجارهای اساسی روابط بینالمللی را نقض میکند و به صورت سیستماتیک به صلح و امنیت جهانی آسیب میزند، روابط دوجانبه ایران و چین بدون وقفه توسعه خواهد یافت. ضمن اینکه در جریان این سفر به اهمیت این مسأله نیز توجه شد که آنچه تاکنون انجام شده با آنچه باید شود، فاصله دارد و باید گامهای بزرگتر و با سرعت بیشتری برداشته شود.
پنجم؛ اعطای عنوان استاد افتخاری دانشگاه پکن به آیتالله رئیسی به پاس خدمات و اقدامات در مسیر تقویت و توسعه روابط ایران و چین و زمینههای مشترک فرهنگی میان دو تمدن بزرگ از جمله وجود کرسی زبان فارسی در دانشگاه پکن و علاقهمندی مجامع علمی چین به توسعه زبان فارسی و تبادل اساتید و نخبگان به دلیل اشتراکات عمیق فرهنگی و علاقه و انگیزه فرهیختگان و اندیشمندان چینی به تبادلات فرهنگی و همچنین تسهیلات در نظر گرفته شده در زمینه گردشگری، برگ دیگری از ظرفیتهای ایجاد شده برای تعمیق روابط تمدنی دو ملت بود.