آمادگی ما در برابر زلزله کم است
صادق محمودی
سرپرست سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر
زلزله ۵.۹ ریشتری که در ساعت ۲۱:۴۴ هشتم بهمن ماه خوی را در استان آذربایجان غربی لرزاند، سومین و البته شدیدترین زلزله‌ای بود که در یک سال گذشته این منطقه را تحت تأثیر قرار داده بود. پیش از این در تاریخ ۲۸ دی ماه، زلزله‌ای با بزرگی ۵.۴ ریشتر در این منطقه رخ داد که منجر به مصدومیت ۲۵۲ نفر شد. قبل از آن هم در سیزدهم مهرماه زمین‌لرزه‌ای با شدت ۵.۴ ریشتر همین مناطق را لرزانده بود که منجر به مصدومیت ۱۳۰۸ نفر شده بود. زلزله اخیر نیز مصدومیت بیش از ۱۰۰۰ نفر را در پی داشت است. اما نکته قابل توجه در تمامی این زلزله‌ها این است که عمده مصدومان در هر سه زمین‌لرزه نه به دلیل ریزش آوار بلکه به خاطر فرار دچار آسیب‌دیدگی شدند؛ موضوعی که نشان می‌دهد همچنان آمادگی ما در برابر زلزله کم است.
در کنار آمادگی کم برای مقابله با زلزله اما به نظر می‌رسد، آمادگی مردم برای پذیرش اخبار نادرست و شایعات افزایش یافته و متأسفانه رسانه‌هایی که خیرخواه زلزله‌زدگان و مردم ایران نیستند، اقدام به انتشار اخباری کردند که تفاوت بسیاری با واقعیات داشت. البته منکر کاستی‌هایی که ممکن است در مأموریتی با این ابعاد رخ دهد، نیستم و بابت هر قصوری که ممکن است ناخواسته رخ داده باشد از مردم عزیز عذرخواهی می‌کنم، اما لازم است که نگاهی واقع‌بینانه به این حادثه داشته باشیم.
خوب است مردم بدانند که ظرف چند دقیقه پس از وقوع زلزله، نخستین گروه از امدادگران جمعیت هلال احمر خود را به مناطق زلزله‌زده رسانده و عملیات امدادرسانی و ارزیابی را آغاز کردند. حدود چهار ساعت بعد مدیران ارشد جمعیت هلال احمر و سازمان امداد و نجات با پروازی اضطراری خود را به این مناطق رسانده و در همان ساعات بامداد با تشکیل جلسه مدیریت بحران هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف، عملیات امدادرسانی آغاز شد. در نتیجه همین اقدامات هم بود که در حدود ۱۲ ساعت پس از زلزله ۸۶ روستا و دو شهر از سوی تیم‌های امداد ونجات مورد ارزیابی قرار گرفته و کار امدادرسانی اضطراری در این مناطق به پایان رسید. این رکورد بزرگی بود که جمعیت هلال‌احمر بر جای گذاشت که از دید رسانه‌ها دور ماند.
کار اسکان اضطراری زلزله‌زدگان و توزیع اقلام و بسته‌های امدادی نیز خیلی زود در مناطق زلزله‌زده آغاز شد. برای این مأموریت تقریباً تمام استان‌های کشور مستقیم یا غیر مستقیم یا به عنوان پشتیبان مشارکت داشته و از طریق اعزام نیرو یا تأمین امکانات مورد نیاز برای اسکان اضطراری فعال بودند. نتیجه این اقدامات هم منجر به ایجاد بیش از ۱۰۰ اردوگاه اسکان اضطراری شد. در واقع می‌توان گفت که جمعیت هلال احمر در عرض ۴۸ ساعت اقدام به ایجاد شهرک‌های جدید اسکان اضطراری با تأمین اقلام زیستی و غذایی در مناطق زلزله‌زده نمود.
در کنار این اقدامات بیش از 570 تُن بسته غذایی و بیش از سه هزار تن اقلام امدادی زیستی نیز بارگیری و در میان زلزله‌زدگان توزیع شد. همچنین روزانه حدود ۱۰۰ هزار پرس غذای گرم نیز در میان زلزله‌زدگان توزیع می‌شود. اقدامات انجام شده به‌گونه‌ای بود که هر خانوار ساکن در این مناطق دست‌کم یک چادر امدادی دریافت کرده و بسته‌های غذایی و امدادی هم به آنان تعلق گرفته است. این در حالی است که منازل بسیاری از این افراد آسیب جدی هم ندیده بود، اما با توجه به ترس ناشی از زلزله به بیرون از خانه آمده و چادر دریافت کرده بودند. اینها همه وظایف ماست و خدماتی است که ارائه شد و جمعیت هلال‌احمر تحت هر شرایطی خدمت به مردم را وظیفه خود می‌داند اما امیدوار بودیم که رسانه‌ها این موارد را بیشتر مورد توجه قرار دهند.
حالا به نظر می‌رسد، کمی نگاه‌ها از زلزله خوی فاصله گرفته است و حساسیت افکار عمومی متوجه امور دیگری شده باشد، اما امدادگران هلال احمر همچنان در این مناطق حضور دارند، ما زلزله‌زدگان را فراموش نکردیم. تیم‌های حمایت از سلامت روان ما در محل مستقرند و هلال احمری‌ها شانه‌به‌شانه مردم خوی در تلاشند تا زندگی عادی به این مناطق بازگردد.