به بهانه حضور ژاله صامتی در فیلم «سرهنگ ثریا»
از آن دوهای یک
مازیار معاونی
منتقد سینما
بازیگری که برای گذر از نقش‌های مکمل و ورود به دایره محدودتر نقش‌های اصلی آثار نمایشی مسیر طولانی بیست و هفت ساله را پیمود. مسیری که از فیلم سینمایی «دت یعنی دختر» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی در سال ۱۳۷۲ آغاز شد و با بازی در یکی از نقش‌های اصلی زن سریال «زیر خاکی» یعنی نقش پری همسر فریبرز باغمیشه (پژمان جمشیدی) خاتمه پیدا کرد اگرچه در طول این ۲۷ سال همیشه ژاله صامتی یک بازیگر مکمل تأثیرگذار و صاحب کاریزمای منحصر به خود بود، بازیگر نقش‌های مکملی که بسیار بیشتر از مختصات محدود این قبیل نقش‌ها بر مخاطبین خود اثر می‌گذاشت و به اصطلاح معروف عالم سینما از آن دوهای یک (نقش‌های دومی که از نظر میزان تأثیرگذاری به نقش‌های اصلی پهلو می‌زنند) بود.
ژاله صامتی در طول عمر سی ساله بازیگری خود پرسونایی ثابت را خلق کرده که جز در مواردی معدود از آن عدول نکرده است، پرسونای یک زن حساس، عجول و پرحرف که تند تند و بدون مکث حرف می‌زند، بدون توجه به واکنش‌ها و گفته‌های طرف مقابل به سؤالاتی که خودش طرح کرده پاسخ می‌دهد و در این میان دچار واکنش‌های احساسی اغراق‌آمیز کمیکی می‌شود که لبخند بر لب مخاطب نشانده و صامتی را فراتر از وزنش در کلیت درام ماندگار و تأثیرگذار می‌کند. مختصاتی که اگرچه در آثار کمدی این بازیگر همچون فیلم سینمایی «مربای شیرین» (مرضیه برومند) و سریال‌هایی نظیر «هتل» (مرضیه برومند)، «آژانس دوستی» (کارگردانان مختلف) و «آپارتمان مسکونی فرخ و فرج» (اصغر فرهادی) نمود بیشتر و پررنگ تری دارد اما در آثاری که از منظر گونه‌بندی کمدی به حساب نمی‌آیند هم همچنان با ژاله صامتی و کاراکترهایی که خلق می‌کند همراه است. سریال‌های «فکر پلید» (محسن شاه محمدی)، «فردا دیر است» (حسن فتحی) و «نفس» (جلیل سامان) از این جمله‌اند که در عین جدیت لحن در فرازهای حضور ژاله صامتی چرخش‌های خفیفی به سوی طنز و یا دست‌کم تخفیف پیدا کردن جو رسمی غالب آنها احساس می‌شود. بازی در نقش منشی مؤسسه روانشناسی امید در سریال «فکر پلید» که صامتی با آن دیالوگ گویی تند تند و چهره و چشمان نگرانش در یک موقعیت کمیک در تضاد با آرامش مورد انتظار از یک کلینیک روانشناسی ظاهر می‌شد از جمله حضورهای دلنشین و به یاد ماندنی این بازیگر دوست داشتنی در قاب شیشه‌ای تلویزیون است.
صامتی هر چند به جز اینها سابقه همکاری با فیلمساز مؤلفی همچون رخشان بنی‌اعتماد در فیلم «گیلانه» و مصطفی کیایی موفق در عرصه سینمای تجاری در آثاری نظیر «ضدگلوله» و «عصر یخبندان» را در کارنامه خود دارد اما در بهار سال ۱۳۹۹ با مجموعه «زیر خاکی» موقعیت متفاوتی را تجربه کرد.
این مجموعه که نام جلیل سامان به‌عنوان کارگردان بر پیشانی آن دیده می‌شد دست‌کم در مدیوم تلویزیون نقطه عطفی در زندگی هنری این بازیگر بود که او را فراتر از نقش‌های مکمل به ایفای نقش‌های اصلی سوق داد. بده بستان‌های عالی این بازیگر کاربلد با پژمان جمشیدی بااستعداد و موفق در عرصه کمدی، موقعیت‌های جذابی را برای بینندگان این سریال خلق کرد تا بیشتر دیده شدن و قدر دیدن مزد صبر و تلاش‌های ۳۰ ساله ژاله صامتی در دنیای بازیگری باشد.