دبیر شورای فرهنگ عمومی در گفت‌وگو با «ایران»:
کلیات بیانیه راهبردی حوزه موسیقی تصویب شد
نظام فرهنگی ما موسیقی را به رسمیت می‌شناسد
نداسیجانی
روزنامه نگار
6 بهمن ماه در تقویم رسمی کشور ما روز «آواها و نواهای ایرانی» نامیده شده است؛ تاریخی به بهانه سالروز وفات صفی‌الدین اُرموی. این انتخاب درحالی صورت گرفته که درکشور ما درخصوص موضع و جایگاه هنر موسیقی همچنان مسأله است و قرار بر این بود، تصویب سند ملی موسیقی فصل‌الخطاب تمامی این اما و اگرها برای هنر موسیقی باشد اما همچنان در انتظار به سرانجام رسیدن این اتفاق مهم هستیم. حال قرار است برای پاسخگویی به این شبهات و اما و اگرها بیانیه راهبردی حوزه موسیقی در شورای فرهنگ عمومی به تصویب برسد تا «پس از گذشت ۴ دهه از انقلاب اسلامی، موضع راهبردی نظام فرهنگی کشور در عرصه موسیقی و بایسته‌های آن در نسبت با دستگاههای فرهنگی مشخص شود.»
موسیقی قابل تفکیک از نظام سیاست فرهنگی و نظام فرهنگ عمومی ما نیست
دبیر شورای فرهنگ عمومی در گفت‌وگو با «ایران» در این باره بیان داشت: در نگاه دینی، موسیقی غیر از غنا است و غنا سطحی و یا به عبارتی وضعیتی نامطلوب از کاربرد یا سوءکاربرد موسیقی است. نظام فرهنگی ما موسیقی را به رسمیت می‌شناسد و براساس فتوا و رویکرد‌ها و نظریه علمای بزرگوار اسلام و مقام معظم رهبری، اساساً موسیقی قابل جدایی و تفکیک از نظام سیاست فرهنگی و نظام فرهنگ عمومی ما نیست و نامگذاری روزی به نام موسیقی در تقویم ملی که درآستانه برگزاری جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر است به معنای لزوم مواجهه فعال و تعالی نظام و مصرف موسیقایی در سیاست‌های فرهنگی کشور است.»
از تغییر در ذائقه موسیقایی مردم تا کمبود در نظام تولید موسیقی
مجید امامی تأکید کرد: مهم‌ترین مسأله امروز این است که در شرایط کنونی و در فرهنگ موسیقایی‌مان، یکی از پرمصرف‌ترین دوره‌های تاریخی را به لحاظ مصرف موسیقی پشت سر می‌گذاریم و با بیش از 106 دقیقه میانگین مصرف روزانه موسیقی مواجه هستیم و تغییراتی ناخواسته در ذائقه موسیقایی مردم ایجاد شده است. متأسفانه ذائقه موسیقایی مردم بویژه در شرایط هجوم قالب‌های مختلف سبک و محصولات زرد در این عرصه پرتقاضا، دستخوش آسیب‌های هولناکی شده است. ازسوی دیگر تولیدات موسیقی و تقویت نظام تولید موسیقی به میزانی که این نیاز وافر جامعه ایرانی را پاسخ بدهد دچار کمبودهایی است. مسأله سوم محتوا در موسیقی است و بهره‌گیری از شعر و محتوای عمیق و ادبیات کهن و ادبیات اجتماعی ناب مورد توجه مردم، رمز تعالی و اثربخشی موسیقی است. بر این اساس اگر نتوانیم در هر نظم موسیقایی، بین ادبیات و نظام معنایی‌مان با موسیقی، رابطه خوبی برقرارکنیم، طبعاً نمی‌توانیم انتظار یک بازار موسیقی متناسب با فرهنگ ایرانی -اسلامی داشته باشیم.»
عدم نگاه فرصت‌گرا به موسیقی و ترک فعل‌های گذشته نظام سیاستی؛ مشکلات جدی موسیقی در ایران
دبیر شورای فرهنگ عمومی بیان داشت: «به باور ما، مشکل جدی مناسبات فرهنگ عمومی و موسیقی در ایران، عدم نگاه فرصت‌گرا به موسیقی و ترک فعل‌های گذشته نظام سیاستی و اجرایی است و در حوزه موسیقی این گونه تصورشده که فقط باید نگاه سلبی داشت یا گاهی اوقات بر این دیدگاه بودیم که در حوزه موسیقی باید کاملاً نگاه ابهت‌گرا داشته باشیم. اما ما طرفدار نگاه سوم هستیم و معتقدیم موسیقی اصیل خود می‌تواند از چهارچوب انتظام‌بخشی که در نظام فرهنگی ما قرار دارد استقبال کند.»
موسیقی، فرصتی در نظام فرهنگ ایرانی -اسلامی
مجید امامی در ادامه صحبت‌هایش بیان داشت: «کلیات بیانیه راهبردی حوزه موسیقی در جلسه اخیر شورای فرهنگ عمومی تصویب شده است. برای تدوین این بیانیه، فقهای بزرگوار و کارشناسان عزیز از قم نیز کمک‌های بسیاری داشتند. همچنین متخصصین حوزه موسیقی در اداره کل موسیقی و البته خانه موسیقی دراین زمینه حمایت و کمک‌های بسیاری داشتند و معتقدیم باید نگاه‌های فاخری به این فرصت‌انگاری داشت چرا که همه ما اذعان داریم، امروزه موسیقی در کشور ما یک فرصت در نظام فرهنگ ایرانی - اسلامی است و بر این اساس باید به روش بهره‌برداری از این فرصت و توسعه دست پیدا کنیم.» او درباره روند این بیانیه اظهار کرد: «بیانیه‌های راهبردی برای تعیین تکلیف سیاستگذاران و خروج از ابهام و معماهای سیاستی و یا اجرایی تنظیم شده است و مقرر شد در جلسه بعدی یک دقت نهایی و تصویب نهایی صورت بگیرد که ان‌شاءالله نتیجه آن منتشر خواهد شد.»
در سیاست‌گذاری‌ها، تابع اندیشه‌های فقهی ولی فقیه هستیم
دبیر شورای فرهنگ عمومی در پاسخ به این سؤال که آیا تصویب این بیانیه می‌تواند پایانی برای اختلاف نظر و سلیقه بین فقها و هنرمندان باشد، گفت: «اختلافات ویژگی هر دانشی است. ما در جمهوری اسلامی ایران، در سیاست‌گذاری‌ها، تابع اندیشه‌های فقهی ولی فقیه هستیم بنابراین اختلاف نظر‌ها طبیعی است. طبعاً در حوزه موسیقی با تقریرات درس خارج فقه موسیقی مقام معظم رهبری، معتقدیم تکلیف روشن است و تعابیر و رویکرد‌های ایشان هم واضح است. بنابراین نگاه و توجه ما باید بر روی آموزش، محتوا، غنی‌سازی محیط‌ها و زیرساخت‌های موسیقی و البته بر حوزه اقتصاد موسیقی باشد تا شاهد سطحی‌شدگی و خیابانی شدن موسیقی به معنای منفی آن نباشیم. البته منظور من از خیابانی شدن، موسیقی شش و هشتی است. این نوع موسیقی شایسته جامعه ما که فلاسفه و فقهای آن درباره فلسفه و حکمت آن بسیار نوشته‌اند، نیست. بر این اساس بزرگان موسیقی ایران و موسیقی سنتی ایران، در حکمت موسیقایی ایرانی ظرفیتی فراهم خواهند کرد تا بتوانیم با بعضی از قالب‌های نو ارتباط بهتری داشته باشیم. من بر این عقیده‌ام اگر شعر فاخر بر روی موسیقی پاپ قرار بگیرد و البته تفکیک بین موسیقی و غنا رعایت شود، حتماً چالش‌های کمتری داریم چرا که به نظر یک دوگان‌هایی وجود دارد که ما باید به آن دوگان‌ها دقت کنیم و اگر انتخاب خوبی بین این دوگان‌ها داشته باشیم قطعاً در سیاستگذاری موسیقی کشور دچار انحراف نخواهیم شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت هنری وزارت فرهنگ به این موضوع توجه دارند و اگر در کنار این نگاه تخصصی، ارکان کشور قرار بگیرند و دکترین فرصت‌مدار به موسیقی یا دکترین موسیقی به مثابه یک فرصت فرهنگی جدی گرفته شود بی تردید می‌توانیم بخشی از ترک فعل‌ها و مشکلاتی را که منجر شده موسیقی‌های بسیار بسیار سطحی و ضد فرهنگی متأسفانه بعضاً در جامعه رواج داشته باشد را با ناب‌ترین قالب‌ها و تجارب جایگزین کنیم حتی باید درخصوص قالب‌های نوین موسیقی در چهارچوب اهل تخصص صحبت‌های بسیاری شود و سیاستگذاران از مباحث آنها حمایت کنند. تأکید می‌کنم ما یک دکترین ملی موسیقی داریم که در شورای فرهنگ عمومی تدوین و تصویب می‌شود و یک سند تعالی و توسعه موسیقی که در ستاد مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی ان‌شاءالله بزودی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
امکان پیشنهاد جدید و ویرایش در نامگذاری روز موسیقی
دبیر شورای فرهنگ عمومی در پایان درباره انتخاب روز موسیقی (6 بهمن) که مصادف است با سالروز وفات صفی‌الدین ارموی، اظهار کرد: «درخصوص انتخاب روز موسیقی دربین بزرگان اندیشه و فلسفه موسیقی فارابی را مورد توجه قراردادیم اما چون روز بزرگداشت فارابی همزمان به عنوان روز حکمت و فلسفه نامگذاری شده بود، طبعاً باید روز دیگری انتخاب می‌شد. اما لازم به ذکر است امکان پیشنهاد جدید و ویرایش در نامگذاری همواره وجود دارد، لذا برای انتخاب روز موسیقی یا «آواها و نواهای ایرانی» از نام صفی‌الدین ارموی بهره بردیم که در بین اندیشمندان شخصیتی بزرگ است و نشان‌دهنده تعالی دانش موسیقی در ایران است. البته سایر هنرمندان دوره معاصر چون حسین علیزاده و دیگر بزرگان که نام‌آشنای نسل قبل از انقلاب اسلامی و بعد از انقلاب اسلامی هستند، مورد احترام بوده و هستند و شخصیت این بزرگان مبرهن بر شورای فرهنگ عمومی است ولی به نظر می‌رسد که ما در انتخاب باید یک امری را انتخاب و طبعاً از امور دیگر محروم شویم. براین اساس این روز برای پاسداشت و تقویت ریشه تاریخی موسیقی در حکمت نظری و عملی ایران انتخاب شده است. ولی به هر حال انتخاب این روز در ماه بهمن، الهام‌بخش بزرگ‌ترین رویداد موسیقایی کشور یعنی جشنواره موسیقی فجر است و چندان بی‌مناسبت با این انتخاب نیست.»