گروه اقتصادی / مراکز تجاری ایران در کشورهای مختلف در حال راه‌اندازی است، این مراکز کمک می‌کند تجار ایرانی با شرایط بهتری بتوانند موضوعات مربوط به صادرات، واردات و بازاریابی را پیگیری کنند. در حال حاضر ایران در بیش از 43 کشور همچون ارمنستان، تاجیکستان، امارات، روسیه، قفقاز و کشورهای حوزه آسیای میانه مرکز تجاری ایجاد کرده است. همچنین شبکه‌ای بالغ بر ۸ مرکز تجاری در سرتاسر قاره آفریقا فعال شده و به ارائه طیف وسیعی از خدمات به شرکت‌های تولیدی و صادراتی که بنای حضور در بازار آفریقا را دارند، می‌پردازند. این مراکز در کشورهای کنیا، اوگاندا، تانزانیا، ساحل عاج، غنا، کامرون، سنگال، نیجریه، الجزایر و آفریقای جنوبی مستقر و این شبکه همچنان در حال توسعه است.
بر اساس آخرین خبرها قرار است بر تعداد این مراکز افزوده شود. برخی منابع مطلع اعلام می‌کنند که تا پایان سال جاری تعداد این مراکز از عدد 50 عبور خواهد کرد. این مراکز که  کار رایزن بازرگانی را در کشورهای هدف انجام خواهند داد، می‌تواند نقش پررنگی در افزایش صادرات کشور بخصوص در بازارهای جدید (امریکای لاتین و آفریقایی) ایفا کند.
راه‌اندازی مراکز تجاری در کشورهای هدف به نفوذ در بازارهای مختلف کمک می‌کند، از همین رو است که کشور چین در این حوزه فعالیت بزرگی انجام داده است. گفته می‌شود که چشم بادامی‌ها در برخی کشورها بیش از 10 مرکز تجاری دایر کردند تا شرایط تجارت را برای فعالان اقتصادی خود تسهیل کنند. در ایران مراکز تجاری با 4 هدف اصلی ایجاد شده که اولین آن مربوط به ارائه خدمات کسب و کار و مشاوره به فعالان اقتصادی و شرکت‌های تولیدی صادرات محور است، این امر می‌تواند امکان ورود کالا به بازار هدف را بسنجد و قابلیت موجود را با تبیین گزارش‌های اولویت‌بندی شده در بازار ارائه و قوانین مربوط به استاندارد، گمرک و قرنطینه را شناسایی کند. مشارکت در حوزه رویدادهای تجاری به عنوان نماینده سازمان توسعه تجارت با مجوز رسمی، دومین هدف برای راه‌اندازی مراکز تجاری است که با معرفی هیأت‌های تجاری می‌تواند در زمینه اعزام فعالان اقتصادی به نمایشگاه‌های داخلی کشور اقدام کند. ارائه خدمات حقوقی و مالکیت فکری ثبت شرکت‌ها سومین وظیفه مراکز تجاری است، ضعف آگاهی شرکت‌ها در چگونگی ثبت و حضور در بازارهای هدف از مشکلاتی است که توسعه تجارت را کند کرده که این روند با حضور مراکز تجاری تسهیل می‌شود. چهارمین هدف ارائه خدمات اطلاع‌رسانی و تبلیغات است، لذا ضرورت دارد همایش‌هایی برای ایجاد فرصت تجاری با کمک مراکز تجاری برگزار شود تا با معرفی بازارها، توسعه صادرات و واردات محصولات بر اساس شناخت باشد.
رحمت‌الله خرمالی، مدیرکل آسیای میانه، قفقاز و روسیه سازمان توسعه تجارت درباره مراکز تجاری و نقشی که این مجموعه‌ها در تجارت ایفا خواهند کرد، گفت: مراکز تجاری در کشورهای هدف بازوان توسعه تجارت شدند. بدین جهت مراکز تجاری تسهیل کننده ارائه خدمات و معرفی کالاها به فعالان اقتصادی هستند، بر این اساس ۹ مرکز تجاری رسمی در کشورهای آسیای میانه، قفقاز و روسیه راه‌اندازی شده که بزودی مراکز دیگری نیز به این تعداد اضافه می‌شود.
او خاطرنشان‌کرد: برخی مراکز تجاری خدمات خوبی را تاکنون ارائه و با جذب سرمایه‌گذاری و تولیدات مشترک در جهت توسعه تجارت اقدام کرده و با نفوذ در بازار گسترش مبادلات را به ثمر نشانده‌اند.
مدیرکل آسیای میانه، قفقاز و روسیه سازمان توسعه تجارت گفت: مراکز تجاری می‌توانند در زمینه پشتیبانی و لجستیک برای جذب شرکت‌های فعال در این بخش اقدام و همراهی این شرکت‌ها را برای توسعه تجارت حتی در زمینه واردات جلب کنند که با توجه به امضای موافقتنامه تجارت آزاد ظرفیت فراوانی در این بخش نیز ایجاد شده است.
او افزود: در حوزه نقل و انتقال مالی بانکی، با توجه به تحریم‌ها، مراکز تجاری می‌توانند همراهی‌های لازم را انجام دهند و با نرخ کمتری ارزها را به کشور منتقل کنند که می‌تواند در توسعه تجارت مؤثر واقع شود.
مدیرکل آسیای میانه، قفقاز و روسیه سازمان توسعه تجارت گفت: مراکز تجاری در انتقال فناوری نیز می‌توانند مؤثر باشند و با جذب صاحبان فناوری در کشورهای مقصد در قالب سرمایه‌گذاری مشترک،‌ فناوری‌های مورد نیاز را به داخل کشور بیاورند.
سازمان توسعه تجارت از آبان ماه سال گذشته، فراخوان راه‌اندازی مراکز تجاری را ارسال و از تمام تجار و کسانی که حائز شرایط هستند و در کشورهای هدف برنامه قابل اجرا دارند و می‌توانند ظرفیت‌های ایران را در آن کشورها گسترش دهند دعوت به مشارکت کرده است؛ در همین خصوص کارگروهی در سازمان توسعه تجارت مستقر شده تا تمام برنامه‌های ارائه شده از سوی فعالان اقتصادی را بررسی و در صورت نیاز آنها را تأیید کند و اگر متقاضی، توان لازم را داشته باشد مجوز یک ساله به صورت موقت صادر و پس از یک سال اگر عملکرد موفقی داشته باشد مجوز دائمی به فعال اقتصادی داده می‌شود.
سازمان توسعه تجارت اعلام کرده که مرکز تجاری راهی برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی است لذا افرادی از بخش خصوصی که به دنبال این بودند نماینده ایران در کشور هدف بشوند ولی پاسپورت سیاسی را به دلیل محدودیت‌های تحریم نمی‌خواستند، می‌توانند از طریق مرکز تجاری فعالیت کنند. تمام خدماتی که رایزن بازرگانی ارائه می‌دهد از سوی رئیس مرکز تجاری بدون داشتن پاسپورت سیاسی به تجار ارائه می‌شود. بدین جهت کسی (از بخش خصوصی) که می‌خواهد مرکز تجاری را راه‌اندازی کند، درخواست خود را ارائه می‌دهد سپس در کمیته‌های سازمان توسعه تجارت به ارائه برنامه‌های خود می‌پردازد و در صورت تأیید نهایی، مجوز برای تأسیس و فعالیت مرکز صادر می‌شود و متقاضی به عنوان رئیس مرکز فعالیت را آغاز می‌کند.

برش
صادرات 5/ 2 میلیارد دلاری ایران به آسیای میانه، قفقاز و روسیه

مدیرکل آسیای میانه، قفقاز و روسیه سازمان توسعه تجارت گفت: کشورهای حوزه آسیای میانه مشتمل بر 12 کشور است که در حوزه آسیای میانه و پنج کشور حوزه قفقاز که کشورهای آذربایجان، گرجستان و ارمنستان و حوزه روسیه، اوکراین و مولداوی به اضافه بلاروس است. در این 10 ماهه بیش از ۲۰ درصد صادرات ایران به این کشورها بوده است؛ بر این اساس حدود دو و نیم میلیارد دلار به کشورهای یاد شده انواع محصولات صنعتی، خودرو، قطعات خودرو، محصولات کشاورزی، محصولات معدنی، محصولات پایه و دیگر محصولات حوزه پتروشیمی، پلیمر، رنگ و رزین صادرات داشته‌ایم.
او ادامه داد: در سازمان توسعه تجارت برآنیم که نقشه راه توسعه مراکز تجاری ویژه در پایتخت کشورها و همچنین شهرهای تجاری را لحاظ کنیم و در فراخوانی به شرکت‌های توانمندی که در آن بازار فعالیت دارند یا شرکت‌های مشترک با شرکت‌های کشور هدف‌مان این اطلاع‌رسانی‌ها صورت گرفته است لذا در قالب رویه‌ای که وجود دارد مراکز تجاری ایجاد می‌کنیم. عمده هدف‌مان این است که مراکز تجاری به عنوان بازوی سازمان توسعه تجارت در کنار رایزن بازرگانی فرصت‌های تجارت را در کشورمان مشخص بکند. همچنین در قالب رویدادهای تجاری مثل اعزام، پذیرش هیأت‌ها و همچنین برگزاری نمایشگاه‌ها، برگزاری پاویون‌ها در کشورهای هدف اطلاعات تجاری را کسب کنیم. در حوزه‌های دیگری که برای این مراکز تجاری ترسیم کردیم حدود ۵۰ قلم شرح وظیفه است که حوزه خدمات حقوقی، مالکیت فکری، بحث ثبت علائم تجاری که در آن کشور باید انجام شود. در حوزه اطلاع‌رسانی و تبلیغات یکی از فرصت‌های خوبی که در چند ماه اخیر کشور هدف‌مان ارمنستان صورت گرفته، اعلام مناقصاتی است که در کشور صادراتی وجود دارد؛ این ظرفیتی است که می‌توانیم از مراکز تجاری در کنار رایزن بازرگانی استفاده کنیم.