نگاهی به چند دهه وحشیگری و قتل از سوی پلیس ایالات متحده
پلیس امریکا یا پلیس ترور؟
ایلیا داوودی / در روزهای اخیر انتشار تصاویر ضرب‌وشتم قربانی جدید پلیس امریکا و اعتراض در شهرهای مختلف جنجال‌های زیادی به پا کرده است. مقامات پلیس «ممفیس» چهار ویدیو شامل دوربین لباس پلیس و دوربین مداربسته از ضرب‌وشتم «تایر نیکولز» مرد سیاه‌پوست ۲۹ ساله که سه روز بعد از این برخورد پلیس، جان خود را از دست داد، منتشر کردند. در پی انتشار این تصاویر معترضان در ممفیس، نیویورک، واشنگتن و سایر شهرهای امریکا به خیابان‌ها آمدند و انتظار می‌رود اعتراضات گسترده‌تری سراسر ایالات متحده را دربربگیرد. به نوشته سی‌ان‌ان، پنج نیروی پلیس شهر ممفیس ۷ ژانویه (۱۷ دی) با رفتاری خشن، تایر نیکولز سیاه‌پوست را به اتهام «بد راندن خودرو» متوقف کردند و با مشت و لگد او را کتک زدند؛ نیکولز سه روز بعد، ۱۰ ژانویه بر اثر شدت جراحات در بیمارستان فوت کرد. انتشار فیلم این اتفاق تلخ البته با تأخیر صورت گرفت؛ فیلمی که جرقه آتش تظاهرات گسترده در این کشور را شعله‌ور کرد. اما این اولین اتفاق نبوده و براساس آنچه در گذشته نیز رخ داده، آخرین اتفاق نیز نخواهد بود. مسأله خشونت، وحشیگری و ترور توسط پلیس امریکا، مسأله‌ای نیست که تنها محدود به یک یا دو اتفاق شود. سالانه بیش از هزار نفر توسط پلیس ایالات متحده به شیوه‌های مختلف به قتل می‌رسند که تنها بخشی از آنها رسانه‌ای می‌شوند و افکار عمومی را جریحه‌دار می‌کنند.
یکی از دلایل خشونت پلیس امریکا بویژه علیه اقلیت‌ها، پیشینه طولانی نژادپرستی سفید‌پوستان در ایـن کـشور اسـت که موجب شده نژادپرستی در بطن حکومت امریکا ریشه بدواند. همچنین دلایل فرهنگی و اقتصادی در کـنار دلایـل اجتماعی، سوء ظن به اقلیت‌ها از سوی پلیس و در نتیجه اعمال خشونت به آنان را بـیشتر مـی‌کند. اگرچه خشونت پلیس امریکا در وهله اول، یک موضوع عام و فراگیر است، اما تفاوت در میزان خشونت‌هایی که پلیـس در بـرابر اقـلیت‌های مختلف اعمال می‌کند، قابل توجه است؛ بدین معنی که اقلیت‌هایی همچون سیاه‌‌پوستان، سرخ پوسـتان، مـسلمانان و حتی لاتین‌ها بیشتر در معرض برخورد خشونت‌آمیز پلیس قرار دارند.
طبق آمارهای منتشر شده در داخل امریکا، در سال گذشته میلادی بیشترین تعداد از مردم این کشور را پلیس این کشور کشته است. طبق داده‌های منتشر شده در پایانه نقشه‌برداری خشونت پلیس در داخل امریکا در سال 2022، 1176 نفر به دست پلیس در این کشور به قتل رسیده‌اند. این رقم در سال 2021، 1145 نفر بوده است. براساس همین آمار، 24 درصد از کشته‌شدگان سیاه پوست بودند، این در حالی است که این قشر از جامعه امریکا تنها 13 درصد از کل جمعیت این کشور را در بر می‌گیرند. آمارهای رسمی از سال 2013 نشان می‌دهد همواره کمترین میزان اتهام قضایی در درگیری میان مردم عادی و پلیس، متوجه نیروهای امنیتی و پلیس امریکا بوده و همیشه این طرف مقابل پلیس بوده که مقصر شناخته شده است.
البته سال‌ها سهل‌انگاری و مسامحه مقامات ارشد پلیس در برخورد با مأموران متخلف، موجب شـده اسـت تا افراد شاغل در تشکیلات پلیس، نوعی مصونیت احساس و تقریباً بدون ترس از دادگاه و محاکمه، خشونت را در جامعه جاری نمایند. در برخی از موارد جنجالی برخورد خشن پلیس با شهروندان، مشخص شده است کـه تـعدادی از این مأموران سوء سابقه داشتند و پرونده‌هایی علیه آنان تشکیل شده بود. با این حال، بنا به دلایلی از جمله تلاش برای سالم نشان دادن نهاد پلیس، پلیس‌هایی فاقد صلاحیت همچنان بـه ایـفای وظـایف می‌پرداختند. به هر حال، رهـایی جـامعه امریکا از پلیس‌های خشن به اقداماتی فراتر از حساسیت‌های رسانه‌ای یا برخورد با تعدادی پلیس متخلف نیاز دارد. از سال 2014 میلادی بویژه پس از حوادث شهر فـرگوسن، کمپین‌های ضد پلیس فعالیت خود را شدت داده‌اند؛ نا‌آرامی‌های فرگوسن که از آن به‌عنوان «نبرد فرگوسن» نیز یاد شده است مجموعه‌ای از اعتراضات و تنش‌ها بود که در شهر فرگوسن، میزوری امریکا پس از قتل یک سیاه پوست (مایکل براون ۱۸ ساله) به دست پلیس امریکا روی داد. این درگیری‌ها در سه دوره چند روزه از اوت ۲۰۱۴ تا اوت ۲۰۱۵ در شهر فرگوسن به وقوع پیوست.
امریکا بالاترین آمار موارد جرایم خشونت بار دنیا را دارد. یکی از مهم‌ترین دلایـل آن نیز آزادی حمل سلاح گرم در میان مردم امریکا است که به صورت قانون در امریکا درآمده است. روند فزاینده جرایم خشونت‌آمیز و استفاده گـسترده از سـلاح گرم در امریکا، تهدیدهای جدی بـرای امـنیت فردی و اجتماعی شهروندان این کشور ایجاد کرده است. بدین ترتیب حق برخورداری از امنیت که از اساسی‌ترین حقوق انسان‌ها محسوب می‌گردد، در ایالات متحده مرتب نقض مـی‌شود. در ایـن کشور، به طور تـخمینی بـیش از دویست میلیون اسلحه شخصی وجود دارد و براساس گزارش مرکز امریکایی کنترل و پیشگیری از نابهنجاری‌ها، سالانه چندین هزار نفر در ایالات متحده با سلاح گرم کشته می‌شوند. متمم دوم قانون اساسی ایـالات مـتحده امریکا، حق نگهداری و حمل سلاح را به رسمیت شناخته است. سیاست‌های نادرست دولت امریکا در خصوص تجارت آزاد سلاح گرم باعث می‌شود تا اعضای پلیس این کشور خواسته یا ناخواسته رفتارهای تهاجمی شدیدتری را در بـرخورد بـا مجرمان احـتمالی به کار گیرند. در واقع این قانون، افسران پلیس امریکایی را بسیار شکاک و ترسو بار آورده و باعث شده است تـا به کوچک‌ترین حرکتی از جانب یک فرد اقلیت مشکوک شوند و آن را حامل سـلاح گـرم و تـهدید کننده قلمداد کنند. افسران پلیس سفیدپوست، اقلیت‌ها را به عنوان یک «دیگری خطرناک» قلمداد می‌کنند که قـانون آزادی حـمل سلاح به آنان آزادی جنایتکار بودن می‌دهد و به همین دلیل نیز گاه به سـرعت و بـدون واکـاوی شرایط فرد مشکوک، به او تیراندازی یا با رفتاری خشونت‌آمیز با او برخورد می‌کنند.
پروژه «پلیس! ترور را متوقف کن» (Stop Police Terror) یک پروژه نهادی است که در منطقه واشنگتن دی سی فعالیت می‌کند و خود را متعهد به تغییر سیستم پلیس نژادپرستانه و نظامی شده در پایتخت ایالات متحده امریکا می‌داند. این نهاد خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «این پروژه محصول خیزش گسترده علیه نژادپرستی و خشونت در پلیس است که اکنون برای برخی به عنوان «جنبش زندگی سیاه پوستان مهم است» و برای برخی دیگر با عنوان «جنبش برای زندگی سیاه پوستان» شناخته می‌شود. ما یک پروژه مردمی هستیم که دو هفته پس از قتل مایکل براون در فرگوسن شکل گرفته است.» این کمپین آن گونه که در سایتش بیان می‌کند، نقش پررنگی در افشای بخشی از خشونت‌ها و قتل‌های پلیس داشته است؛ قتل‌هایی که حتی برای برخی از آنها هیچگونه کیفرخواستی صادر نشده است.
این کمپین بیان می‌کند که به دنبال به چالش کشیدن و جایگزینی سیستم‌های پلیس ظالمانه امریکا است؛ سیستم‌هایی که نابرابری‌ها را از طریق مجازات، خشونت، اجبار و کنترل تشدید می‌کنند. نکته قابل تأمل آنجاست که این کمپین در معرفی خود اعلام کرده است: «ما باور نداریم که بتوان پلیس را اصلاح کرد؛ تا زمانی که پلیس یک نهاد است، باید سازکارهای پاسخگویی شفاف در دست مردم باشد. موضوع پلیس راه حل‌هایی صرفاً نظامی برای مشکلات اجتماعی در جوامع تحت ستم است. این کمپین تنها نمونه‌ای از کمپین‌های ضدپلیس در ایالات متحده است.
نمونه دیگر از این دست کمپین‌ها پروژه ضد ترور پلیس (Anti Police-Terror) است که یک ائتلاف بین نسلی، چند نژادی و به رهبری سیاهان است که به دنبال ایجاد یک مدل تکرارپذیر و پایدار برای ریشه‌کن کردن وحشیگری پلیس است. این کمپین در معرفی خود بیان کرده است: «ما از خانواده‌هایی که از ترور پلیس جان سالم به در برده‌اند، در مبارزه برای عدالت، مستندسازی سوءاستفاده‌های پلیس و ارتباط خانواده‌های آسیب‌دیده و اعضای جامعه حمایت می‌کنیم.»