قطعنامه اجلاس تهران در مجمع جهانی محیط زیست تصویب شد
اتحاد جهانی برای مقابله با گردوغبار
قطعنامه «مقابله با طوفان‌های شن و گردوغبار» با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران و پیشنهاد اجلاس تهران در ششمین مجمع جهانی محیط زیست ملل متحد تصویب شد. علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیش از تصویب این قطعنامه اظهار امیدواری کرده بود: «با تصویب و اجرای این قطعنامه، جامعه جهانی عزم خود برای مدیریت و کنترل این پدیده را به نمایش بگذارد و ابزارهای لازم برای این منظور را تدارک ببیند.» او گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران همچنین با ارائه پیشنویس قطعنامه‌ای به نشست جاری مجمع محیط زیست ملل متحد در این زمینه، ضمن رایزنی با مجموعه کشورهای علاقه‌مند و جلب همکاری و حمایت یونپ و صندوق‌ها، برنامه‌ها و آژانس‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد، گام دیگری را برای اقدام جمعی و ایجاد سازکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی مناسب برای مقابله با طوفان‌های گردوغبار به عنوان یکی از چالش‌های مهم که جهان و آینده ما را تهدید می‌کند، برداشته است.»
اقدامات ایران در دو سال گذشته
ایران در دو سال گذشته تلاش کرد تا پای سازمان ملل را به مسائل محیط زیستی به‌ویژه گردوغبار که بخش بسیار بزرگی از خاورمیانه را تهدید می‌کند، وارد کند. پیش از آنکه ایران وارد گفت‌و‌گو با سازمان ملل شود، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با هیأت همراه از سازمان منابع طبیعی، وزارت امورخارجه و... به عراق و سوریه سفر کرد. کارشناسان پیش از آن هم دو برنامه اقدام عمل را برای مهار ریزگردهای کشورهای همسایه نوشتند. آمارها نشان می‌دهد نزدیک به 150 تن گردوغبار از کشورهای مختلف به ایران وارد می‌شود اما مسائل مختلف از جمله شرایط سیاسی و جغرافیایی باعث شده بود تا کشورهای همسایه حل معضل ریزگردها را در اولویت سیاست‌های خود قرار ندهند. عراق درگیر مسائل سیاسی است. افغانستان درگیر سدسازی روی آب‌های مرزی و اختلافات داخلی است. جهت ریزگردهای صحرای قره قوم ترکمنستان به سمت ایران است و ساکنان این کشور را آزار نمی‌دهد. ترکیه مشغول سدسازی روی فرات و دجله است که نتیجه آن خشک تر شدن عراق و سوریه خواهد بود، بنابراین سهم ایران از ریزگردهای این دو کشور بیشتر می‌شود. بنابراین کارشناسان ایرانی وارد گفت‌و‌گو با سازمان ملل شدند چون گره شروع همکاری‌ها تنها می‌توانست با حضور سازمان ملل باز شود. این گفت‌و‌گوها به تشکیل صندوق منطقه‌ای محیط زیست با همکاری ایران و سازمان ملل انجامید. سازمان ملل به ایران پیشنهاد میزبانی کنفرانس بین‌المللی «مقابله با طوفان‌های گردوغبار» را داد. کنفرانس در تهران با حضور 50 کشور جهان برگزار شد. حالا از نایروبی خبر می‌رسد که قطعنامه اجلاس تهران به تصویب مجمع رسیده است، اقدامی که می‌تواند راه رسیدن به همکاری‌های مشترک کشورهای منطقه برای مبارزه با گرد وغبار را کوتاه‌تر کند.
بالاترین مرجع سیاستگذاری در حوزه محیط زیست
ششمین مجمع محیط زیست ملل متحد از ۷ تا ۱۱ اسفند ماه سال‌جاری در مقر برنامه محیط زیست ملل متحد در شهر نایروبی کشور کنیا برگزار شد. این مجمع بالاترین مرجع سیاستگذاری در حوزه محیط زیست در سطح جهان محسوب می‌شود. در این نشست که با حضور بیش از ۱۸۰ کشور برگزار شد، رویکرد چندجانبه‌گرایی با پرداختن به محورهای اصلی از جمله تغییرات اقلیمی، از دست رفتن تنوع زیستی، آلاینده‌ها و پسماندها را در دستور کار داشت و ۱۹ قطعنامه و دو تصمیم از سوی کشورهای مختلف به این نشست ارسال شد.
یک قطعنامه به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و با عنوان «مقابله با طوفان‌های شن و گردوغبار» به این نشست ارسال شده بود که در جهت عملی شدن مصوبات اجلاس تهران و تقویت دیپلماسی محیط زیستی دولت سیزدهم در شهریور ماه سال‌جاری بود که به تصویب مجمع رسید.
قطعنامه‌ها به دنبال چه بودند؟
19 قطعنامه ارائه شده موضوعات متعددی داشتند و محورهای مختلفی از جمله اقتصاد گردشگری، کیفیت هوا، آفتکش‌های خطرناک، موافقتنامه‌های بین‌المللی، اصلاحات صندوق جهانی محیط زیست و... را دنبال کردند.
علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در رأس هیأتی بلندپایه متشکل از کارشناسانی از وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست در این اجلاس حضور داشتند. سلاجقه در جریان این مجمع، دیدارهای دوجانبه با نمایندگان و وزرای محیط زیست کشورهای چین، عربستان، کنیا، قطر، ترکیه، آذربایجان، عراق و ازبکستان داشت.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین در این مجمع جهانی با اینگر اندرسون، دبیر اجرایی برنامه محیط زیست ملل متحد، دیدار و گفت‌و‌گو کرد. در این دیدارها رایزنی‌هایی در مورد مسائلی از جمله روابط با کشورهای همسایه در حوزه محیط زیست، دغدغه‌های مشترک در حوزه محیط زیست و مسائل منطقه‌ای و جهانی انجام شد. دلنگرانی در رابطه با مسائل مشترک محیط زیستی ایران با کشورهای همسایه تنها به ریزگردها و سدسازی روی رودخانه‌ها و آب‌های مرزی محدود نمی‌شود. علی سلاجقه پیش از این در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران نسبت به دیوارسازی برخی از کشورهای همسایه از جمله آذربایجان اظهار نگرانی کرده بود که باعث کاهش گونه‌های حیوانی دو کشور می‌شود. او گفته بود: «حیات‌وحش باید بتواند در زیستگاه خود تردد کند و همچنین ما با کشور آذربایجان در این زمینه گفت‌و‌گو کردیم و آنها بحث‌ها را پذیرفتند که در این زمینه همکاری مشترک داشتیم. ما مناطق محیط زیستی مشترک با کشور آذربایجان داریم. خیلی از گونه‌های جانوری ما به آن‌سوی مرز تردد می‌کنند و همچنین گونه‌های گیاهی مشترک داریم.»
قطعنامه تصویب شده در مجمع سازمان ملل مقابله با گردوغبارهای منطقه‌ای و جهانی را مدنظر دارد اما علی سلاجقه گفته است ایران به دنبال ایجاد سازمان جهانی محیط زیست با همکاری سازمان ملل برای گسترش همکاری کشورها در حوزه های مختلف محیط زیست است.