میرزا شفیع شیرازی را باهم بشناسیم
شاعری خوشنویس و خوش ذوق در عهد قاجاریه
ریحانه میرحسینی
کارشناس ارشد ادبیات
از میرزا شفیع شیرازی چه می‌دانید؟ خب، کمی راهنمایی! معروف به میرزا کوچک بود. اگر بازهم چیزی نمیدانید او کسی نیست جز وصال شیرازی که در زمان سلطنت کریمخان به سال 1193 هجری در یک خانواده شیرازی به دنیا آمد. از هنرهای او هر چه بگوییم کم است! هم خط خوش، هم تذهیب و هم آوازی دلنشین داشت. گفته شده هنگامی که فتحعلی شاه قاجار به شیراز رفت وصال به حضور او رفته و قرآنی که با هفت نوع خط نوشته و تذهیب کرده به شاه تقدیم کرد. ولی حیف که در اواخر عمرش نابینا شد و در سن 69 سالگی هنگام سلطنت محمد شاه قاجار درگذشت. وصال شاعری بود که بسیار شعر گفت و همه سبک ها را امتحان کرده و اکثر آنها به تقلید از دیگران بود. مثلا مثنوی بزم وصال او که تأثیر فردوسی در آن به چشم دیده می شود یا صبح وصال که به تقلید از گلستان سعدی است. ولی همین جا تمام نمی شود، او به این فکر افتاد که مثنوی فرهاد و شیرین که از وحشی بافقی ناتمام مانده بود را کامل کند و در این کار چنان توفیق عجیبی پیدا کرد که اصل از فرع به کلی قابل تشخیص نیست و مورد بعدی ترجمه فارسی اطواق الذهب زمخشری که شامل صد مقاله اخلاقی و ادبی است کار اوست. اثر دیگر او دیوان است و در آن هم قصاید و هم غزلیات دیده می شود. شاعر شیرازی ما به قدری پر کار بود که رساله هایی به نظم و نثر در موسیقی، عروض و تفسیر نیز دارد. وصال شیرازی اکثر شاعران دوره قاجار را از جمله فتحعلی شاه، محمد شاه، شجاع السلطنه، فرمانفرما و اگر بخواهیم همه را نام ببریم زیاد هستند پس از خیرش می‌گذریم، خلاصه که مدح کرده و برای آنها قصیده سرایی کرده است و به قول خودش دیوانش انباشته از مدح بزرگان است. او درست است که از پیشینیان خصوصاً سعدی بسیار تقلید کرده است ولی در شعروشاعری استاد است و فنون اصلی شعرهای کلاسیک را حفظ کرده. شعرهای او را بخوانید و دقت کنید که هر سطر از اشعارش بیتی از شعر شاعران بزرگ گذشته را به خاطر شما می آورد.