نوجوان‌ها و تالکین
یا جهان‌های فانتزی چطور ساخته می‌شوند؟
مریم رحیمی‌پور
خبرنگار
این هفته در گروه تحریریه بحث نوشتن از رمان‌های تالکین است. خانم بزرگ‌زاده با ذوق برایم صوت می‌فرستد و می‌گوید بیا ما هم توی صفحه کودک و نوجوان از تالکین بنویسیم اما خودش آخر صوتش اضافه می‌کند:«ولی از تالکین چی بنویسیم؟»
من از نوجوان‌ها انتظار ندارم تالکین بخوانند. حداقل از کوچک‌ترهایشان انتظار ندارم. شاید تالکین خواندن برایم مثل ماجرای رطب و منع رطب باشد. چون خودم همیشه از زبان تقریباً سخت ارباب حلقه‌ها و حجم زیادش فراری بودم، هیچ‌وقت به بچه‌ها توصیه نکردم که سراغش بروند. الان هم که یک جلد از ارباب حلقه‌ها را بالاخره با لطایف الحیل مطالعه کردم (که ماجرا این لطایف الحیل را در ستونی در صفحه عمومی توضیح دادم.) بیشتر متوجه می‌شوم که شاید نوجوان‌های معدودی باشند که بتوانند براحتی این داستان را مطالعه کنند و لذت ببرند.
خانم بزرگ‌زاده می‌گوید:«خب از جهان داستان‌های فانتزی بنویس.» توی کلاس وقتی درسمان به ژانر تخیلی می‌رسد همیشه با بچه‌ها در مورد جهان داستان‌های فانتزی صحبت می‌کنیم. من همیشه می‌گویم که نویسنده برای ساختن یک دنیای تخیلی می‌تواند دو کار انجام بدهد. یا دنیایی در کنار دنیای واقعی بسازد که مثال واضحش هری پاتر است و کتاب‌هایی مثل مجموعه پرسی جکسون، نارنیا و آرتمیس فاول را هم می‌توان مثال زد. یا اساساً یک جهان جدید خلق کند که مثال همیشگی‌اش ارباب حلقه‌هاست و من معمولاً در کلاس برای بچه‌ها مجموعه سرزمین دلتورا را هم مثال می‌زنم.
معمولاً در این نقطه درس یک نفر می‌پرسد: «خانم کدومش آسون‌تره؟» و من پاسخم هیچ‌کدام است. هرکدامش دردسرهای خاص خودش را دارد. اگر بخواهید یک جهان کاملاً جدید را بسازید، باید مصیبت‌های مشخصی را دنبال کنید. مشابه همان کاری که تالکین انجام داده و جهانی را ساخته که نقشه و قلمرو و تاریخ و مقتضیات مخصوص خودش را دارد یا در نمونه کوچک‌تر و نوجوان‌تر، امیلی رودا نویسنده مجموعه سرزمین دلتورا، جهانی متناسب با داستانش خلق کرده‌است. وقتی جهان فانتزی، جهانی در دل جهان واقعی باشد لازم نیست که تاریخ و جغرافی را هم تخیل کنید ولی مشکل اینجاست که این جهان تخیلی را چطور در دل جهان واقعی جا بدهید که باورپذیر باشد؟ چطور موجودات و شخصیت‌های خیالی و جادوگرها را پنهان کنید که خواننده از خودش نپرسد «اینها تا الان کجا بودن که من ندیدمشون؟» کتاب‌های نوجوانی خوانده‌ام که از پس این پنهان کردن برنیامدند و رها بودن موجودات جادویی‌شان وسط دنیای واقعی بدجوری توی ذوق زده است.
بالاخره قرار می‌شود خانم بزرگ‌زاده کمی بیشتر در مورد جهان فانتزی رمان‌های کودک بنویسد و من هم سراغ چند کتاب نوجوان بروم. به بچه تالکین خواندن را پیشنهاد نمی‌کنم ولی برای سن‌وسال آنها مجموعه سرزمین دلتورا توصیه خوبی برای کتاب‌های مشابه دنیای تالکین است.