دریاچه مصنوعی گهرپارک با هدف پشتیبانی از منطقه صنعتی ایجاد شد
به جای حفر چاه از آب خلیج فارس بهره بردیم
احسان اسدالهی، مدیر تشریفات دهکده گردشگری گهرپارک، میگوید: «دریاچه مصنوعی گهرپارک را ساختیم تا برای معدن گلگهر از آب چاهها استفاده نکنیم. این دریاچه برای ما بیش از یک مخزن ذخیره آب صنعتی است. هدف اولیه این بود که در صورت بروز هرگونه مشکل در خط انتقال آب، منطقه صنعتی بتواند حدود ۱۰ تا ۱۵ روز بدون وقفه کار کند، اما با طراحی درست و مدیریت جریان دائمی، توانستیم علاوه بر تأمین امنیت آبی، تبخیر آب را کنترل کرده و جلوی جلبکزدگی را بگیریم. در کنار این عملکرد صنعتی، امکانات گردشگری متنوعی مثل رستوران، آلاچیق، کافیشاپ روی پل، سایت آموزشی غواصی و مسیرهای پیادهروی و دوچرخهسواری را ایجاد کردهایم و حتی پرندگان مهاجر هم گاهی میهمان ما میشوند. اسدالهی در پاسخ به پرسش «چه لزومی دارد در فلات مرکزی که با کمبود آب مواجه است، دریاچه احداث شود؟» گفت: «ایده اولیه احداث دریاچه صرفاً به دلیل دوری منطقه صنعتی از منابع آب و با هدف ایجاد یک مخزن ذخیره پشتیبان شکل گرفت. این مخزن باید قادر باشد در صورت بروز هرگونه مشکل غیرمترقبه در خط انتقال آب، به مدت حدود ۱۰ تا ۱۵ روز، منطقه صنعتی را پشتیبانی کند تا خط تولیدها و مجموعه صنعتی به دلیل قطعی آب یا مشکل در انتقال، متوقف نشوند.» مدیر تشریفات گهرپارک با اشاره به تغییر کاربری این مخزن به یک دریاچه مصنوعی افزود: «هدف اولیه احداث یک مخزن آب بود که از بستر گهرپارک برای آن استفاده شود. اما در ادامه، تیم طراحی پیشنهاد داد که در صورت عایقسازی کف مخزن و مدیریت ورود و خروج آب به گونهای که جریان دائمی حفظ شود- به طوری که حداقل هر روز یا هر دو روز یک بار آبگیری انجام شود و دریچههای انتقال آب باز و بسته شوند- مزایای دیگری نیز حاصل میشود.» وی مهمترین مزایای این طرح را چنین برشمرد: «با این کار، هم میزان تبخیر آب کاهش مییابد و هم تجهیزات انتقال آب بهتر نگهداری میشوند. بخشی از آب به سمت مجتمع گلگهر به صورت ثقلی حرکت میکند و بخشی دیگر نیاز به پمپاژ توسط پمپ استیشن دارد. این تجهیزات در صورتی که مورد استفاده فعال قرار نگیرند، به سرعت فرسوده میشوند. همانطور که مثال زدم، تجهیزاتی که در تماس با آب هستند باید فعال باشند؛ در غیر این صورت میزان پوسیدگی و هزینههای تعمیر و نگهداری آنها به شدت افزایش مییابد.»
اسدالهی تأکید کرد: «بنابراین، این طرح علاوه بر تضمین امنیت آبی منطقه صنعتی، با جلوگیری از هدررفت آب و کاهش هزینههای نگهداری، در بلندمدت به صرفهجویی قابل توجهی نیز منجر خواهد شد.»
احسان اسدالهی مدیر تشریفات گهرپارک، افزود: «از سوی دیگر با توجه به اینکه مجموعه اکنون نگاه گردشگری دارد و بستر احداثشده میتواند جذابیتی به شکل دریاچه نیز ایجاد کند، با پتانسیل مخزن ذخیره، بخش طراحی دریاچه عملاً تأیید شود و به یکی از تمهای جذاب مجموعه گهرپارک، در کنار مسجد گوهرشاد و شهربازی، تبدیل شود.»
در بخش قبلی اشاره کردید که اگر آب به مدت ۳۰ روز در یک نقطه باقی بماند، تبخیر میشود. وضعیت دریاچه مجموعه در این زمینه چگونه است؟ چه میزان احتمال تبخیر وجود دارد و آیا راهکاری برای کنترل آن اندیشیده شده است؟
احسان اسدالهی، مدیر تشریفات گهرپارک، پاسخ داد: «برای محاسبه دقیق میزان تبخیر، آب باید حداقل ۳۰ روز در شرایط ثابت باقی بماند تا بتوان آن را اندازهگیری کرد. اما در عمل، آب دریاچه هر ۲۴، ۴۸ یا ۷۲ ساعت یکبار ورودی و خروجی دارد که این موضوع نیازمند مطالعه و راکتکردن آب است.»
وی افزود: «با توجه به برنامهریزی مصارف معدن، ما نیاز داریم تقریباً بین ۱۵ تا ۳۰ روز آب را بدون استفاده نگه داریم. در این مدت، خط انتقال که پمپاژ را انجام میدهد متوقف میشود و همزمان احتمال جلبکزدگی افزایش مییابد؛ زیرا آب بدون جریان و تغییر، زمینه را برای رشد جلبک فراهم میکند.» اسدالهی با اشاره به موفقیت مجموعه در مدیریت این چالشها تأکید کرد: «با افتخار میگویم که به دلیل وجود سیستم جریان دائمی آب، طی چهار سال گذشته، آب دریاچه هیچگاه دچار جلبکزدگی نشده است.» خبرنگار با اشاره به مشاهدات خود گفت: «البته کمی جلبک زیر پل به وجود آمده بود.» احسان اسدالهی، مدیر تشریفات مجموعه گهرپارک، در پاسخ توضیح داد: «میزان تراکم و رشد جلبک در این دریاچه بسیار ناچیز است. نهایتاً دو تا سه درصد مشاهده میشود که آن هم در بخشهای بسیار محدود متمرکز شده و عمدتاً به دلیل رفت و آمد پرندگان است، نه عوامل دیگر.»وی با اشاره به موقعیت دریاچه افزود: «کل پهنه آبی، به جز قسمت زیر پل، کاملاً در معرض نور خورشید قرار دارد. با این حال، پس از گذشت چهار سال از تأسیس، این دریاچه کمترین میزان تراکم جلبک را داراست.»مدیر تشریفات گهرپارک با مقایسه این پروژه با دریاچههای مصنوعی مشابه در کشور تصریح کرد: «اگر دریاچههای مصنوعی مشابه در کشور را در بازه زمانی چهار سالگی با گهرپارک مقایسه کنید، مشاهده خواهید کرد که این دریاچه با اختلاف معناداری، کمترین میزان جلبک را دارد. این امر نشان میدهد که تیم تحقیقاتی گهرپارک با دقت و برنامهریزی دقیق، مدیریت کنترل جلبک را به بهترین شکل انجام داده است.»
طرحهای توسعهای دریاچه مصنوعی
احسان اسدالهی، مدیر تشریفات مجموعه گهرپارک، در توضیح امکانات گردشگری دریاچه مصنوعی گفت: «غیر از کاربرد صنعتی آب، تمرکز ما بر گردشگری و ساختمان گنبدی جزیره مرکزی است که فراتر از یک رستوران عمل خواهد کرد.»
او افزود: «برای رفاه گردشگران، آلاچیقهایی در اطراف دریاچه ساخته شده و یک رستوران ایرانی، گذر غذایی و کافیشاپ روی پل منظره فعال هستند.»
به گفته وی، اسکله متحرک دریاچه همهروزه میزبان قایقهای پدالی، پدلبرد و شاتل است و بهزودی سایت آموزشی غواصی نیز افتتاح میشود.
اسدالهی درباره طرحهای توسعه اظهار داشت: «ایجاد ساحل شنی در کنار دریاچه در برنامه است. چون آب از خلیج فارس تأمین میشود، امکان طراحی ساحل ماسهای در ابعاد محدود فراهم است. همچنین در ضلع شمالی، مسیر دوچرخهسواری و پیادهروی پیشبینی شده است.» وی با اشاره به ویژگیهای فنی گفت: «کف دریاچه با عایق پیشرفته پوشیده شده و نفوذ آب به زمین به صفر میرسد.» او در ادامه از حضور پرندگان مهاجر خبر داد: «در دو پاییز اخیر، دریاچه نزدیک به ۱۴ بار میزبان این پرندگان بود. اما به دلیل حساسیت زیاد، معمولاً بیش از یک یا دو روز در محل نمیمانند و با حضور بازدیدکنندگان دور میشوند.»
مدیر تشریفات گهرپارک در پایان تأکید کرد: «با همکاری کارشناسان منابع طبیعی، نصب دوربین و مطالعات تصویری برای بررسی دقیقتر این پرندگان در دستور کار قرار دارد.»