ارتباط فرانسوی
ذره‌بینی روی ادبیات اعتراضی در فرانسه
محمدعلی یزدانیار
دبیرگروه کتاب
Mohammadaliyazdanyar@gmail.com
در این شماره در مورد فرانسه و ماجراهایش زیاد حرف زدیم، هم در مورد جان شیفته اثر ستُرگ رومن رولان نوشته‌ایم و هم در مورد کتاب‌های اعتراضی و اجتماعی در فرانسه. به نظر من برای تحلیل تمام جنبش‌های اجتماعی، از خشونت‌پرهیز و خشونت‌گرا گرفته تا مبارزات چریکی و حتی تروریستی باید به پیوست فرهنگی-ادبی آن جنبش توجه زیادی کرد. اینکه برای معتقدین به یک حرکت اجتماعی خاص، چه کتاب‌هایی و در چه زمینه‌هایی مهم هستند و تفسیر و برداشت اعضای آن جنبش از متنی که مطالعه می‌کنند، چیست؟ برای ما که در خاورمیانه زندگی می‌کنیم و عمدتاً مسلمانیم، موضوع فهم از متون، یک مشکل ریشه‌دار و تاریخی است. آخرین نمونه بزرگ آن در همین خطه آشوب‌خیز «داعش» و برداشت اعوجاج‌یافته، مغشوش و هذیانی‌اش از «قرآن» بوده است. اینکه گروهی مسلمان، با استناد به قرآن بتوانند تا خود «کفر» پیش بروند، به روشنی بیانگر این است که برداشت افراد از متون می‌تواند در حد تغییر آینده تمام نسل بشر مفید یا خطرناک باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که در این شماره نگاهی بیندازیم به کتاب‌هایی که طی 150 سال اخیر در فرانسه و در حوزه مربوط به اعتراض سروصدا کرده‌اند و طرفدار زیاد دارند. فرانسوی‌ها بدون شک معترض‌ترین مردمان تاریخ مدرن هستند، برای آنها حق اعتراض چنان مقدس است که گاهی اعتراضاتشان سال‌ها طول کشیده است. اعتراضات مه 1968 در فرانسه، جنبش جلیقه‌زردها، معترضان به قانون جدید بازنشستگی و معترضان به کشته شدن نوجوان فرانسوی همگی مدت‌ها دولت فرانسه را درگیر خود کرده‌اند.
اما آنها، فرانسوی‌ها را عرض می‌کنم، چه می‌خوانند؟ کدام محتوای متنی و در چه زمینه‌ای روی نگاه آنها به اجتماع تأثیر می‌گذارد؟ برداشت آنها از متونی که می‌خوانند چیست و اساساً کتاب‌ها چقدر در جنبش‌های فرانسوی تأثیر داشته‌اند؟ ضمناً دلایلی که باعث دیده شدن یک کتاب در حوزه اجتماعی و دیده نشدن یکی دیگر می‌شود چه هستند؟ اینها سؤالاتی است که برای ما ایجاد شده است. در این شماره سعی کردیم به بخشی از این سؤالات پاسخ بدهیم و اگر همه چیز خوب و مناسب پیش برود، دوباره به این موضوع خواهیم پرداخت.
همکار پرتلاش بنده، خانم فائزه آشتیانی زحمت تحقیق و نگارش متن ما در مورد کتاب‌های اعتراضی فرانسه را کشیده‌اند. نکته مهم اینکه ایشان ساکن فرانسه هستند و گزارش‌شان در این موضوع یک گزارش دست اول محسوب می‌شود.
آخرین نکته هم اینکه از شما خواهش می‌کنم با ارائه بازخورد، ما را در زمینه تولید محتوایی که همزمان باکیفیت و مورد پسند شما باشد یاری کنید. متشکرم!