نکته‌ای برای مترجمان تازه‌کار

حرف the را ترجمه کنید!

حرف تعریف معین the یکی از پرکاربردترین کلمات در جملات انگلیسی است و در عین ساده بودن برخی از مترجم‌ها حین کار آن را اشتباه ترجمه می‌کنند. ازآنجایی‌که در زبان فارسی معادل دقیقی برای این کلمه نیست به اکثر زبان‌آموز‌ها و مترجم‌ها گفته شده که نیازی نیست دنبال معادل باشند و نباید آن را ترجمه کنند. این عقیده کاملاً اشتباه نیست؛ چون خیلی وقت‌ها در زبان فارسی به‌جای حروف تعریف معین و نامعین از ادات معرفه‌ساز و نکره‌ساز استفاده می‌شود.

فاطمه منصوری نصرآباد
مترجم

یکی از روش‌های معرفه ساختن در فارسی نبود نشانه است. مثلاً «the book» باید فقط به شکل «کتاب» ترجمه شود. (در زبان فارسی اگر بخواهیم کلیت یک موضوع را به شکل نکره عنوان کنیم نیز کلمه هیچ علامتی ندارد.) اما مترجم‌ها گاهی فراموش می‌کنند که صفت‌های اشاره «این» و «آن» هم جزو ادات معرفه‌ساز به شمار می‌روند و نیاز است از این دو صفت اشاره هم در متون خود استفاده کنند. در جمله‌ای مثل «I bought the books she recommended to me.» می‌توان معادل «آن کتاب‌هایی را که به من پیشنهاد داده بود خریدم» را استفاده کرد. در همین مثال می‌شود نکته دیگری را هم ذکر کرد. نشانه مفعول «را» در فارسی یکی از روش‌های معرفه‌سازی است و گاهی اوقات که مترجم نمی‌خواهد از صفات اشاره استفاده کند می‌تواند جمله را با استفاده از یک نشانه «را» ترجمه کند. اما این مورد بیشتر برای متن‌های عمومی و گاهی ادبی به کار می‌رود و همیشه سبک و لحن متن به این شکل نیست. اگر متنی فلسفی و مشابه آن باشد باید چه کرد؟ در چنین مواقعی می‌توان از کلمه‌هایی مثل «مزبور (فقط برای انسان)»، «مذکور»، «زیر»، «یاد شده»، «فوق‌الذکر»، «موردنظر»، «اشاره شده»، «فوق»، «ذیل»، «نام‌برده»، «مشارٌالیه»، «ذکر شده» و... (هم برای انسان هم غیرانسان کاربرد دارد) استفاده کرد؛ بنابراین می‌شود برای جمله بالا معادل «کتاب موردنظر» یا «کتاب نام‌ برده» را هم به کار برد و آخرین نکته اینکه اگر متنی که در دست دارید عامیانه است یا به هر دلیلی نیاز دارید آن را عامیانه و یا حتی محاوره‌ای ترجمه کنید می‌توانید از ـه در متن خود استفاده کنید. مثلاً جمله «Please write the content for us before the end of the day.» را در نظر بگیرید. در حالت عامیانه و با فرض اینکه گوینده و شنونده قبلاً با یکدیگر درباره آن صحبت کرده بودند به این شکل ترجمه می‌شود: «مطلب رو تا امشب تحویلمون بده خواهشاً.»