در محضر بانوی کربلا

«عقیله» و دنبال کردن رد پای حضرت زینب(س)

الهام قاسمی
خبرنگار

 

آثار کمی در مورد زندگی حضرت زینب(س) نوشته شده است و همچنین منابع محدود و پراکنده‌ای در خصوص زندگی این بانوی بزرگوار وجود دارد. عمده آثاری که پیش از این اثر در بازار به چاپ رسیده‌اند بخصوص آثاری که با روایت و ادبیات داستانی مشابهت دارند، روی یک بعد و یک بخش از زندگی حضرت زینب(س) تمرکز داشته و سایر بخش‌های زندگی ایشان عملاً مغفول مانده است. نویسنده کتاب «عقیله» در این اثر نگاه جامع و کاملی به همه بخش‌های زندگی حضرت زینب داشته است. ایشان تلاش داشته که در فصول مختلف کتاب حضرت زینب(س) را با معصومین همراه کند. صرف‌نظر از امام محمد باقر(ع) که در زمان حیات حضرت زینب در دوره طفولیت به سر می‌بردند، دسته‌بندی پنج فصل اثر به گونه‌ای صورت گرفته است که در فصل نخست آن وقایع زندگی به همراه پیامبر و حضرت زهرا، در فصل دوم همراهی با امیرالمؤمنین علی، در فصل سوم همراهی با امام حسن، در فصل چهارم همراهی با حسین و در فصل پنجم نیز حضور ایشان در کنار امام سجاد به تصویر کشیده شود.
الهام امین داستانش را بر پایه منابع تاریخی بنا کرده و شیوه روایت‌اش نیز عادی است. وقایع به ترتیب توالی زمانی جلو می‌روند؛ ولی لحن شاعرانه نویسنده و پروبال دادن به جزئیات، از آن داستانی زیبا ساخته است.
در این اثر با زندگی افراد مختلف آشنا می‌شویم و با مشاهده دوران زندگی حضرت زینب(س)، ریشه خیلی از حوادث آینده را در این دوران پیدا می‌کنیم. با اینکه وقایع مهم داستان برای بیشتر مخاطبان کتاب آشناست، مشاهده آنها از زاویه دید دوم شخص و در فضایی با جزئیات بازسازی شده، تأثیر عمیقی بر مخاطب می‌گذارد و در ذهن او ماندگار می‌شود. در واقع انتخاب زاویه دید دوم شخص توسط نویسنده، در انتقال احساسات و کشمکش‌های حضرت زینب(س) به خواننده انتخابی هوشمندانه بود چرا که نویسنده شرایطی را فراهم آورده تا خواننده با این بانوی بزرگوار به‌عنوان مخاطب سخن بگوید و درددل کند. همچنین نویسنده کوشیده تا روایت تاریخی اثر را به‌نحوی جذاب اما به دور از هرگونه هجوگویی و حاشیه‌پردازی بازگو کند؛ تا حدی که خواننده کمتر زمانی تصور می‌کند در حال خواندن تاریخ است و جذب نوع روایت و قالب داستان می‌شود.
«عقیله» در میانه داستان و تاریخ دست‌وپا می‌زند و این هم سخت است و هم آسان. نویسنده داستان تاریخی از آنجا که پیرنگ و خرده‌پیرنگ‌ها و به‌طور کلی، ماجراهای ریز و درشت داستان تا حدی در اختیارش قرار دارد، کار سختی پیش رویش نیست؛ اما از دیگر سو، سختی کار آنجا خودش را نشان می‌دهد که نویسنده مجبور است ضمن وفاداری به تاریخ، داستان را با همه مقتضیاتش پیش ببرد؛ به‌طوری که نه از تاریخ بماند و نه داستانش جنبه تاریخ‌نگاری پیدا کند و الهام امین بخوبی از عهده این مهم برآمده است.
این اثر که در انتشارات به‌نشر منتشر شده، تاکنون پنج نوبت چاپ را پشت سر گذاشته و موفق به کسب رتبه برتر در بخش مستندنگاری پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال ‌آل‌احمد، جشنواره کتاب سال خراسان رضوی و برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال 1401 شده است.