موجودی زنده به نام کتابخانه
تجربه‌ای از کتابداری از راه دور
ناهید روستایی
کتابدار
در دنیای کتاب‌های نوجوان بعد از معلم‌ها، کتابدارها شخصیت‌های پررنگ و محبوبی هستند. شاید چون نویسنده‌ها اغلب در نوجوانی، کتابخوان بودند و کتابدارها در زندگی‌شان نقش ویژه‌ای داشتند. این کتابدارها در زندگی واقعی هم حضور دارند، آن‌هایی که همیشه در کتابخانه مدرسه منتظر بچه‌ها نشسته‌اند که بیایند و کتاب‌ها را از قفسه در بیاورند و پشت میز کتابخانه مدت‌ها از داستان‌های محبوبشان حرف بزنند. این هفته به همین بهانه سراغ یک کتابدار رفتیم و از ایشان خواستیم بخشی از تجربیاتشان را بگویند. بخشی که شاید به کار همه بیاید، هم کتابدارها هم غیرکتابدارها.
آوار کرونا وقتی بر سر مدارس خراب شد و شور و شوق را تبدیل به سکوت بی‌پایان کرد، ایده مجله تعاملی به ذهنم رسید. مجله تعاملی در حقیقت همان بعد اشاعه اطلاعات با پس‌زمینه تعامل با کاربر، در علم کتابداری بود که رنگ‌وبویی از تکنولوژی به خود گرفته بود. کرونا مدرسه‌مان را به تعطیلی کشانده بود اما من همچنان برای انرژی گرفتن به تعامل با دانش آموزان نیاز داشتم و وقتی مدرسه قالب «H5P» را به سامانه مودل اضافه کرد، تصمیم گرفتم یک مجله راه‌اندازی کنم مجله‌ای که بخشی از اطلاعات آن توسط من یعنی کتابدار مدرسه و بخشی از آن توسط دانش‌آموزان انجام می‌شد.
وقتی ایده را با مدیریت مدرسه درمیان گذاشتم ایشان در تکمیل این ایده پیشنهاد ایجاد باشگاه نوجوان را دادند که مجله تعاملی بخشی از آن باشگاه باشد.H5P یک بستر تعاملی بسیار جذاب است که می‌توان از طریق سایت مطالب را به دست کاربران رساند و کاربران هم می‌توانند در آن نظرات خود را بیان کرده و برای ما ارسال کنند. برخی از قالب‌های این وب‌سایت رایگان بوده و می‌توان مورد استفاده عام قرار گیرد.
ایده مجله تعاملی پخته‌تر شد و به صورت ماهنامه منتشر می‌شد. اوایل کار تقریباً تمام صفحات مجله را خودم می‌نوشتم که شامل سخن سردبیر، خنده و سرگرمی، معرفی کتاب، داستانک، اخبار مدرسه، معرفی فیلم، انیمیشن‌های کوتاه انگیزشی و چیستان بود. کم‌کم دانش‌آموزان متوجه مجله و عده‌ای پای ثابت آن شدند، که بعدها همین افراد خودشان در تهیه ماهنامه همکاری می‌کردند.
مجله تعاملی تجربه جالبی و تا حدود زیادی هم موفق بود و بازخوردهای جالبی هم داشت مثلاً بعضی از دانش‌آموزان فقط در ایام امتحانات برای سرگرمی و کاهش استرس به سراغ مجله می‌رفتند و مجله‌های قدیمی را می‌خواندند و بازخورد می‌فرستادند.
یکی از پنج اصل رانگاناتان که از جمله مهمترین اصول کتابداری است، می‌گوید:«کتابخانه موجودی زنده و پویا است.» یکی از ستون‌های پویا نگه داشتن کتابخانه‌ها کتابداران هستند. بیایید به کتابداری عشق بورزیم.