طرح مسائل زنان و خانواده در دیدار دانشجویان با رهبری
فرناز اینانلو
فعال حوزه زنان و خانواده
29 فروردین ۱۴۰۲ در آخرین روزهای بهاری ماه مبارک رمضان به رسم هرساله، دیدار دانشجویان سراسر کشور با رهبر انقلاب در حسینیه امام برگزار شد. این جلسه با فضایی پویا و سرشار از انرژی جوانی همواره متفاوت‌تر از بسیاری از دیدارهای رهبری با اقشار مختلف شناخته می‌شود که نمایندگان دانشجویان در آن فرصت دارند تا بدون پرده، نقدهایی را پیرامون مسائل مختلف کشور و همچنین فکر، نظر و راهکار خود را در مورد مسائلی که در طول فعالیت‌شان به آن رسیده‌اند، در محضر مقام اول کشور عنوان کنند.
در میان موضوع‌های متنوع مطرح شده در این دیدارها، در سال‌های اخیر و بخصوص در نیمه دوم دهه ۹۰ شاهد بروز گفتمان و محورهایی نو و رو به جلو در حوزه زنان و خانواده در متن سخنرانی اتحادیه‌های دانشجویی بوده‌ایم؛ مواردی که طرح آن‌ها در این سطح از جلسات به تکاپو واداشتن تشکل‌ها و دانشگاه‌های بسیاری را به دنبال داشته است. اگرچه در ابتدا تعداد این موضوع‌ها کم بود ولی روند رو به رشد آن در طی سال‌های متمادی نشان از دغدغه‌مند شدن دانشجویان در این حوزه راهبردی و حساس است. امسال نیز محورهایی در این حوزه در سخنرانی‌ها طرح شد اما آنچه در دیدار امسال ملموس بود، تفکیک موضوع‌ها و سخنران‌ها بر اساس جنسیت آن‌ها است؛ به طوری که عمده مسائل زنان از زبان دو سخنران خانم عنوان شده است.
در متن سخنرانی امسال نمایندگان تشکل‌ها موضوعاتی از قبیل قوانین مرتبط به زنان و خانواده، جمعیت، مدارس و هویت دختران، مشارکت اجتماعی زنان و... اشاره شد که در مجموع با بررسی متن‌ها به ۱۴ موضوع عمده می‌رسیم که در حیطه مسائل زنان و خانواده بیان شده است. نکته آنجاست که از میان این موضوعات ۸ مورد آن به‌طور خاص فقط در متن سخنران‌های خانم و مابقی نیز مشترک میان سخنران‌های خانم و آقا بوده است. ۶ مورد اشاره شده نیز مسائل مشترک میان حجاب و اعتراضات اجتماعی و پیوند اقتصاد و زندگی اجتماعی است.
این مسأله از دو جنبه قابل تأمل است:
اول آن که حضور دختران دانشجو به عنوان نماینده قشری از دانشجویان و با پرچم‌داری مسائل زنان و خانواده اتفاق مبارکی است که این حرکت با بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر حل مسائل زنان به دست خود آن‌ها نیز همخوانی خوبی دارد. اگرچه رسم سخنرانی دختران دانشجو نباید محدود به صرف طرح مسائل زنان و خانواده شود، آن هم زمانی که آن‌ها نماینده قشر وسیع‌تری از دانشجویان هستند اما حضور آنان می‌تواند فرصتی برای طرح این مسائل به طور مؤثر در کنار طرح سایر مسائل فراهم کند.
دوم آن که به نظر می‌رسد مطالبات و مسائل زنان در متن تشکل‌های دانشجویی کمرنگ شده است. باید توجه داشت که الزاماً نباید سخنران از خود زنان باشند تا این مسائل طرح شوند؛ زیرا در عمل دختران و حتی پسران فعال بسیاری در تشکل‌ها با دغدغه این مسائل فعالیت دارند که باید بستری برای عنوان مطالبات و نظرات خود در این دیدار داشته باشند و طرح مسائل حوزه زنان و خانواده همانند دیگر موضوعات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از سوی خود اتحادیه‌های دانشجویی نیز باید مورد توجه و عنایت بیشتری قرار گیرد.
بیان مسائل نو، همراه با فکر و ایده در این حوزه و مشکلات موجود در آن سبب می‌شود که این گفتمان‌سازی‌ها در سطح کلان‌تری شکل گرفته و با جدی‌تر پرداختن به این موضوع‌ها حتی شاید بتوان مانع از ایجاد بحران‌هایی که دشمن با استفاده ابزاری از مسائل زنان در کشور ایجاد می‌کند شویم؛ در واقع می‌توان گفت که اکنون در بسیاری مواقع مسائل زن و خانواده پیش از طرح اصولی با هدف اصلاح و بهبود، دستمایه سیاسی برای اهداف سیاسی می‌شوند و از این جهت ما را بر آن می‌دارند که -نه فقط در تشکل‌های دانشجویی بلکه در فضای کلی کشور- درباره آن‌ها گفت‌وگو کنیم؛ مانند موضوع حجاب که اکنون و پس از وقایع اخیر کشور سهم زیادی بین موضوعات حوزه زنان تشکل‌ها داشت و به نظر می‌رسد که توجه زیاد به دلیل قرار گرفتن این موضوع در کنار موضوع اعتراضات اجتماعی بود. دانشجویان می‌توانند با طرح موضوعات رو به جلو و با هدف پر کردن خلأهای موجود، خود زمین بازی لازم را جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی در این مسیر تعریف کنند و از فعالیت و اهداف خود در این راستا در چنین جلساتی بیش از پیش دفاع کنند.